دشواری‌های سازمان جهانی تجارت

رادیو فردا - دهمین نشست وزیران سازمان جهانی تجارت سه‌شنبه ۲۴ آذدر نایروبی پایتخت کنیا گشایش می‌یابد.میرعلی حسینی از فریدون خاوند، اقتصاددان، می‌پرسد نشست نایروبی چه هدف‌هایی برای آینده بازرگانی بین‌المللی دارد؟​

دشواری‌های سازمان تجارت جهانی؛ گفت‌وگوی میرعلی حسینی با فریدون خاوند

فریدون خاوند : نظام اقتصادی بین‌المللی بر سه سازمان اصلی تکیه دارد که یکی صندوق بین‌المللی پول است، دومی بانک جهانی و سومی همین سازمان جهانی تجارت است که جوان‌ترین آنها است؛ چون درست بیست سال پیش به‌وجود آمد به عنوان ژاندارم بازرگانی بین‌المللی و تعیین‌کننده قواعد ناظر بر داد و ستد کالا‌ها و خدمات بین کشور‌ها.

مقر این سازمان در ژنو است و ۱۶۲ عضو دارد. مهم‌ترین نهاد این سازمان کنفرانس وزیران هست که هر دو سال یک بار برگزار می‌شود و این اولین بار است که برای برگزاری کنفرانس وزیران یک کشور آفریقایی انتخاب شده که کنیا باشد. این چشمکی است به بیدار شدن قاره سیاه و اینکه در گوشه و کنار این قاره کانون‌های پویایی به وجود آمده که می‌توانند آن را به تدریج از فقر خارج کنند.

هدف اصلی کنفرانس نایروبی، مثل همیشه، پیشروی در راه آزادسازی بازرگانی بین‌المللی است از راه کاهش موانعی که جلوی جا‌به‌جایی کالا‌ها و خدمات را می‌گیرد.

به نظر می‌رسد که کنفرانس نایروبی با مشکلات زیادی روبرو است و حتی از شکست آن صحبت می‌شود...

سازمان جهانی تجارت در عمر بیست ساله خودش موفقیت‌های زیادی به دست آورده برای آزاد سازی بازرگانی بین‌المللی.

شاید خیلی‌ها ندانند که اگر هزینه مسافرت هوایی به برکت ایجاد رقابت کم شده، و یا اگر قیمت ارتباط‌های تلفنی سقوط کرده یا کالا‌های ارزان به آسانی ازآسیا به همه نقاط دنیا منتقل می‌شوند، اینها را ما مدیون سازمان جهانی تجارت هستیم.

با این حال مذاکره بر سر آزادسازی در درون این سازمان دیگر به سرعت گذشته پیش نمی‌رود. از جمله گفت‌وگو‌هایی که چهارده سال پیش در دوحه پایتخت قطر شروع شد، به بن‌بست رسیده و به احتمال زیاد در همین نشست نایروبی به خاک سپرده خواهد شد.

به دلیل همین مشکلات، کشور‌های قدرتمند ترجیح می‌دهند به جای دل بستن به مذاکرات درونی این سازمان، راسا سازمان‌های منطقه‌ای خودشان را به‌وجود بیآورند. مثلا آمریکا به تازگی یک قرار داد منطقه آزاد با آسیایی‌ها امضا کرد و در حال مذاکره قرار داد مشابهی است با اتحادیه اروپا.

آیا ایران هم در کنفرانس نایروبی حضور دارد؟

ایران به عنوان ناظر می‌تواند در کنفرانس نایروبی شرکت کند، ولی عضو سازمان جهانی تجارت نیست. این نقطه ضعف بزرگی است، چون ایران به هیچ سازمان منطقه‌ای اقتصادی هم تعلق ندارد، به جز «سازمان همکاری اقتصادی» یا «اکو» که بودن و نبودنش یکی است. این انزوا به شدت بر بازرگانی خارجی ایران سنگینی می‌کند.