آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید ایران چهارمین آبشار از سانتریفوژهای غنی‌سازی نسل آی‌آر-۲ را در زیرزمین تاسیسات هسته‌ای نطنز نصب کرده، ولی هنوز گاز هگزافلوراید به آن‌ها تزریق نشده است.
بر اساس گزارش روز دوشنبه ۱۸ اسفند آژانس که خبرگزاری رویترز به نسخه‌ای از آن دست یافته، نصب پنجمین آبشار از این نوع سانتریفوژ در حال انجام است.
این گزارش که به اعضای شورای حکام آژانس ارائه شده است می‌گوید: «روز هفتم مارس ۲۰۲۱ (۱۷ اسفند) آژانس تایید کرد... که: ایران تزریق یواف۶ را به سومین آبشار از سانتریفوژهای آی‌آر- ۲ را آغاز کرده است». اشاره آژانس به گاز هگزافلوراید اورانیوم است که به سانتریفوژها تزریق می‌شود.
در این گزارش آمده است: «آبشار چهارم از سانتریفوژهای آی‌آر-۲ نصب شده است اما هنوز یواف۶ به آن‌ها تزریق نشده است؛ نصب پنجمین آبشار از این نسل سانتریفوژ در حال انجام است؛ و نصب آبشار ششم هنوز آغاز نشده است.
اقدام تهران یک گام دیگر در عدول از تعهداتش هسته‌ایش در چارچوب برجام محسوب می‌شود که از اردیبهشت سال ۹۸ به صورت مرحله به مرحله انجام شده است.
بر اساس برجام، ایران فقط اجازه دارد تا از سانتریفوژهای نسل اول آی‌آر-۱ استفاده کند ولی از آذرماه به استفاده از سانتریفوژهای پیشرفته‌تر آی‌آر-۲ روی آورده است که غنی‌سازی اورانیوم را با سرعت بیشتری انجام می‌دهد.
آژانس در گزارش خود گفته است: ایران علاوه بر ماشین‌های غنی‌سازی آی‌آر-۱ اکنون از سانتریفوژهای آی‌آر-۲ استفاده می‌کند تا بالای پنج درصد اورانیوم غنی کند.
این رقم بیش از ۳.۶۷ درصدی است که برجام به ایران اجازه داده است غنی‌سازی کند ولی کمتر از ۲۰ درصد غنی‌سازی در تاسیسات فردو، در نزدیکی قم، است.
ایران از ۱۱ آذر امسال که مجلس شورای اسلامی در مصوبه‌ای دولت را مکلف کرد در صورت عدم رفع تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کند، به برنامه هسته‌ای خود سرعت داده است.
در این قانون اعلام شده بود که اگر تا روز پنجم اسفند تحریم‌های مالی، بانکی و نفت علیه جمهوری اسلامی لغو نشود، اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی متوقف خواهد شد. دولت حسن روحانی اجرای این پروتکل را روز پنجم اسفند متوقف کرد.
بر اساس پروتکل الحاقی پیمان منع گسترش سلاح هسته‌ای، «ان‌پی‌تی»، که ایران در چارچوب برجام اجرای داوطلبانه آن را پذیرفته بود، بازرسان آژانس اجازه داشتند هر زمان که لازم بدانند، سرزده از تأسیسات هسته‌ای ایران بازرسی کنند.
مصوبه مجلس ایران همچنین رای به افزایش تولید اورانیوم با غنای ۲۰ درصد و تولید اورانیوم فلزی داده است که کاربرد نظامی هم دارد.
این اقدامات در حالی است که آیت‌الله علی خامنه‌ای روز چهارم اسفند حتی از «غنی‌سازی ۶۰ درصدی» اورانیوم نیز سخن به میان آورد.
سه کشور اروپایی باقی مانده در برجام شامل فرانسه، بریتانیا و آلمان روز پنجم اسفند از ایران خواستند که به طور کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند و از گام‌هایی که باعث کاهش شفافیت می‌شود بازگردد.
ایالات متحده نیز بارها گفته است که ایران به تعهدات خود در چارچوب برجام بازگردد تا تحریم‌های این کشور علیه تهران لغو شود، ولی جمهوری اسلامی می‌گوید که ابتدا آمریکا باید تحریم‌ها را لغو کند تا ایران تعهداتش را اجرا کند.