دو گزارش جداگانه نشان میدهد که هزینههای جهانی برای تسلیحات هستهای در سال ۲۰۲۳ با ۱۳ درصد افزایش به رقم بیسابقهٔ ۹۱.۴ میلیارد دلار رسید.
افزایش ۱۰.۷ میلیارد دلاری این هزینهها نسبت به سال ۲۰۲۲، عمدتاً بهدلیل افزایش چشمگیر بودجههای نظامی آمریکا در پی تنشهای بینالمللی ناشی از جنگ روسیه و اوکراین و همچنین جنگ اسرائیل در غزه است.
گزارش گروه «کارزار بینالمللی برای محو سلاحهای هستهای» (ایکان) که روز دوشنبه ۲۸ خرداد منتشر شد همچنین نشان میدهد که هر ۹ کشور دارای سلاح هستهای، هزینههای خود را در این زمینه افزایش دادهاند.
چین با ۱۱.۹ میلیارد دلار بودجه، دومین کشور بزرگ در این زمینه است، هرچند این مبلغ در مقایسه با بودجه ۵۱.۵ میلیارد دلاری آمریکا چندان چشمگیر نیست.
پس از چین، روسیه با ۸.۳ میلیارد دلار، بریتانیا با ۸.۱ میلیارد دلار و فرانسه با ۶.۱ میلیارد دلار در رتبههای بعدی قرار دارند. با این حال، تخمین هزینههای هستهای کشورهای استبدادی و سه کشورِ دارای برنامه هستهای اعلامنشده (هند، پاکستان و اسرائیل) بهدلیل عدم شفافیت، دشوار است.
گزارش ایکان و گزارش جداگانهای از «مؤسسه بینالمللی تحقیقات صلح استکهلم» (سیپری) نشان میدهد که کشورهای دارای سلاح هستهای با نوسازی و حتی استقرار سلاحهای جدید دارای کلاهک هستهای، بهطور چشمگیری در حال افزایش هزینههای هستهای خود هستند.
سوزی اسنایدر، یکی از نویسندگان گزارش ایکان، با ابراز نگرانی هشدار داد که کشورهای دارای جنگافزار هستهای به سمت صرف سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار برای این سلاحها پیش میروند.
او تأکید کرد که این مبلغ هنگفت میتواند صرف برنامههای حیاتی محیط زیستی و اجتماعی شود. به گفته اسنایدر، با این بودجه میتوان به مقابله با تغییرات اقلیمی پرداخت، از انقراض گونههای جانوری و گیاهی جلوگیری کرد و خدمات بهداشتی و آموزشی را در سراسر جهان بهبود بخشید.
بیشتر در این باره: پوتین دستور انجام رزمایشی با سلاح هستهای تاکتیکی را صادر کردگزارش ایکان نشان میدهد که در پنج سال گذشته، هزینههای جنگافزار هستهای ۳۴ درصد یا ۲۳.۲ میلیارد دلار افزایش یافته است.
این افزایش در ایالات متحده ۴۵ درصد و در بریتانیا ۴۳ درصد بوده است و پیشبینی میشود با ادامه روند فعلی، در سال ۲۰۲۴ از مرز ۱۰۰ میلیارد دلار عبور کند.
از سوی دیگر، ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، از زمان آغاز حمله به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، بارها به زرادخانه هستهای کشورش اشاره کرده و غرب را از مداخله نظامی مستقیم در اوکراین برحذر داشته است.
روسیه همچنین در ماه مه رزمایشهایی را برای شبیهسازی استفاده از سلاحهای هستهای تاکتیکی در نزدیکی مرز اوکراین برگزار کرد.
گزارش مؤسسه سیپری نشان داد که تعداد کل کلاهکهای هستهای تخمینی در جهان در واقع تا حدودی کاهش یافته و از ۱۲ هزار و ۵۱۲ کلاهک در سال ۲۰۲۳ به ۱۲ هزار و ۱۱۲ کلاهک در ابتدای امسال رسیده است.
با وجود اینکه برخی از این کلاهکها قدیمی بوده و قرار است برچیده شوند، تعداد کلاهکهای قابل استفاده در انبارها به ۹ هزار ۵۸۵ عدد رسیده است که ۹ کلاهک بیشتر از سال گذشته است.
همچنین ۲۱۰۰ کلاهک در حالت آمادهباش کامل روی موشکهای بالستیک قرار دارند.
به گفته سیپری، تقریباً همه این کلاهکهای آمادهباش متعلق به ایالات متحده و روسیه هستند، اما به نظر میرسد چین نیز برای اولین بار دارای کلاهکهایی در این وضعیت است.
دن اسمیت، مدیر سیپری، با ابراز تأسف اعلام کرد: «اگرچه تعداد کل کلاهکهای هستهای در جهان بهدلیل برچیده شدن تدریجی سلاحهای قدیمی کاهش یافته است، اما متأسفانه شاهد افزایش سالانه تعداد کلاهکهای آمادهباش هستیم».