گزارشی از رین آلیاس، الیتسا سیمئونوا و بخش ازبکستانی رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی:
تحقیقات رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی نشان داده است که یک شرکت مشکوکِ مرتبط با خانوادهٔ رئیس‌جمهور ازبکستان، از طریق قراردادهای مخفیانهٔ دولتی بیش از ۱۰۰ میلیون دلار به دست آورده است؛ قراردادهایی که شامل تحویل گاز طبیعی با قیمت بالاتر از معمول به بزرگ‌ترین تولیدکنندهٔ سیمان کشور می‌شود.
قراردادهای پرسود دولتی که شرکت مجهول‌الهویه‌ای با عنوان «گروه اولتیمو با مسئولیت محدود» (Ultimo Group Limited) توانسته به آن دست یابد، نشان می‌دهد که چگونه افراد بانفوذ سیاسی، از جمله نزدیکان شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهور ازبکستان و همکارانشان، از آن‌چه منتقدان آن را خویشاوندسالاری گسترده در سطوح بالای دولت ازبکستان می‌نامند، سود می‌برند.
گروه اولتیمو، شرکتی تقریباً ناشناخته است که علی‌رغم نداشتن سابقهٔ تجاری، قراردادی دولتی برای فروش حداقل ۳۶ میلیون دلار گاز طبیعی با قیمت بالا به شرکت بزرگ تولید سیمان ازبکستان، به نام «قزل‌قوم‌سِمِنت» که در آن زمان متعلق به دولت بود، دریافت کرده است.
تحقیقات بخش ازبکستانی رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی نشان داده است که همکاران داماد میرضیایف با گروه اولتیمو مرتبط‌اند.
شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهور ازبکستان
اسنادی که توسط بخش ازبکستانی رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی به دست آمده، همچنین نشان می‌دهد که گروه اولتیمو بیش از ۶۶ میلیون دلار از شرکت انحصاری دولتی ترانزیت گاز، به نام اوزترانس‌گاز، برای وارد کردن نزدیک به یک میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان، پول دریافت کرده است.
تحقیقات نشان داد که گروه اولتیمو به شبکه‌ای پیچیده از شرکت‌هایی متصل است که توسط همکاران داماد میرضیایف، یعنی اتابک عمروف، یکی از مدیران ورزشی و همچنین معاون امنیتی میرضیایف اداره می‌شود. عمروف با شهنازه، یعنی دختر میرضیایف، ازدواج کرده است.
عزیزجان کمیلوف، یکی از افراد مورد اعتماد عمروف که به عنوان رئیس فدراسیون جودو ازبکستان و معاون رئیس کمیته المپیک این کشور فعالیت می‌کند، از چهره‌های اصلی این شبکه محسوب می‌شود.
عمروف همچنین به عنوان یک قدرت پشت پرده در میان نخبگان سیاسی و اقتصادی ازبکستان معروف است.
گروه اولتیمو علی‌رغم ظهور ناگهانی و سودآورش، همچنان به عنوان یک شبح باقی مانده است. این شرکت نه وب‌سایتی دارد و نه یک نمایه عمومی فعال، و یکی از صاحبان آن نیز یک فرد بازنشسته مستمری‌بگیر و بدون تجربه در حوزه تجارت است.
رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی به دنبال دریافت واکنش و اظهار نظر از عمروف، گروه اولتیمو، و چندین سازمان دولتی ازبکستان بود، اما هیچ یک به‌موقع برای انتشار در این مقاله پاسخی ندادند. دفتر میرضیایف نیز به درخواست‌ها پاسخ نداد.
قراردادی سری در حوزهٔ گاز
گروه اولتیمو در مارس ۲۰۲۱ در تاشکند، پایتخت ازبکستان تأسیس شد و به‌طور رسمی در یک آپارتمان مسکونی به ثبت رسید.
سهام‌داران مؤسس آن نیز عبارت بودند از دِل‌یار قیوم‌اف، از اعضای گروه هواداران مقیم خارج رئیس جمهور ازبکستان، و تُحفَت انورخواجه‌اف که پدرش در سازمان امنیت ازبکستان خدمت می‌کرد.
قیوم‌اف (راست) که سهام خود را به نام مادرش ثبت کرده، در حال حاضر مدیر مرکز خرید شهر تاشکند سیتی‌مال است.
حدود یک ماه پس از تأسیس، گروه اولتیمو قراردادی را برای انجام یک خریداری دولتی با شرکت قزل‌قوم‌سمنت که در آن زمان ۸۶ درصد آن متعلق به دولت بود، امضا کرد. روزنامه‌نگاران نتوانسته‌اند برای این قرارداد هیچ سابقه‌ای از مناقصه یا مزایده یا پیشنهاد آن به شرکت‌های دیگر پیدا کنند.
بررسی‌های رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی نشان می‌دهد که ارزش این قرارداد حداقل ۳۶ میلیون دلار در حوزه تحویل گاز بوده و شرکت قزل‌قوم‌سمنت هم که بعد از آن خصوصی شده، حق بیمه‌ای ۵۰ درصد بالاتر از نرخی که می‌توانست از دولت دریافت کند، پرداخت کرده است.
دلیل اینکه چرا قزل‌قوم‌سمنت برای دریافت گاز از یک واسطه، بیش از حد مجاز پول پرداخت کرده، هنوز مشخص نیست، به‌ویژه با توجه به فرمان دولتی صادره در سال ۲۰۱۹ که اوزترانس‌گاز را به عنوان تنها تأمین‌کننده مستقیم گاز طبیعی برای مصرف‌کنندگان اصلی معرفی می‌کرد.
تا زمان انتشار این مقاله، پرسش‌های کتبی ما از قزل‌قوم‌سمنت ، اوزترانس‌گاز، و گروه اولتیمو بی‌پاسخ مانده است.
سوابق بانکی نشان می‌دهد که اوزترانس‌گاز همچنین حداقل هشت حواله به مبلغ ۶۶.۶ میلیون دلار به گروه اولتیمو پرداخت کرده بود.
این پرداخت‌ها از ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۲ و تحت یک توافقنامه کمیسیون انجام شده که جزئیات آن همچنان از دید عموم پنهان است.
با محاسبه بیش از ۹۵۵ میلیون متر مکعب گاز طبیعی که گروه اولتیمو از ترکمنستان وارد کرده، بررسی‌های رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی نشان می‌دهد که این شرکت در معاملات گاز طبیعی به ارزش نزدیک به ۲۰۰ میلیون دلار دخیل بوده است.
شرکتی نامرئی
هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد گروه اولتیمو طی ۱۸ ماه گذشته پس از قراردادهای اولیه سودآور دولتی، تجارت دیگری در بازار گاز ازبکستان انجام داده باشد.
قیوم‌اف، سهام‌دار مؤسس شرکت که به پرسش کتبی ارسال شده از سوی ما به حساب اینستاگرامش پاسخ نداد، ۵۰ درصد از سهام خود را در این شرکت به مادر ۶۷ ساله‌اش که سابقه تجاری قبلی ندارد، واگذار کرده است.
سهام‌دار مؤسس دیگر، یعنی انورخواجه‌یف که در کنار کمیلوف از او عکس گرفته شده بود، ۵۰ درصد از سهام خود را در گروه اولتیمو حفظ کرده است.
او از مصاحبه با رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی خودداری کرد اما گفت که به سؤالات کتبی در مورد گروه اولتیمو پاسخ خواهد داد.
وب‌سایت «گروه اولتیمو با مسئولیت محدود» بیش از سه سال پس از اعلام راه‌اندازی همچنان در دست ساخت است.