همزمان با اعلام خبر سفر مدیر کل آژانس به ایران در روز دوم اسفند ماه، منابع آگاه می‌گویند که این سازمان در دو سایت مشکوک ایران آثار ذرات اورانیوم را کشف کرده و در صدد است تا مقامات جمهوری اسلامی را به دلیل عدم ارایه توضیح در این زمینه بازخواست کند.
خبرگزاری رویترز به نقل از منابع دیپلماتیک گزارش داده است که بازرسان آژانس، آثار ذرات اورانیوم را در مکان‌هایی پیدا کردند که احتمالا حدود ۲۰ سال غیرفعال بودند.
مخالفان توافق هسته‌ای قدرت‌های جهانی با ایران در سال ۲۰۱۵ نظیر اسراییل می‌گویند که یافته‌های جدید نشان می‌دهد جمهوری اسلامی از مدت‌ها پیش، تخطی از مفاد توافق هسته‌ای موسوم به «برجام» را آغاز کرده است.
به باور برخی کارشناسان، یافته‌های اخیر و نحوه پاسخ ایران در این مورد ممکن است به کوشش‌‌های دولت جو بایدن، رئیس جمهوری جدید آمریکا، برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ آسیب بزند.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین آمریکا، با خروج از برجام در اردیبهشت ۹۷ در چارچوب راهبرد «فشار حداکثری»، تحریم‌های گسترده و شدیدی علیه ایران وضع کرد.
حکومت ایران نیز در واکنش به این اقدام آمریکا، نقض تعهدات هسته‌ای خود را از سال ۱۳۹۸ آغاز کرد و در ماه‌های اخیر، عدول از تعهداتش در چارچوب برجام را تشدید کرده است.
گزارش رویترز می‌افزاید که کاظم غریب‌آبادی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین و همچنین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تاکنون از هرگونه اظهارنظر در این زمینه خودداری کرده‌اند.
این در حالی است که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، قرار است تا امروز (شنبه) در تهران با مقام‌های جمهوری اسلامی در خصوص تداوم فعالیت‌های راستی‌آزمایی اساسی آژانس مذاکره کند.
این دیدار در شرایطی انجام می‌شود که تنها دو روز به پایان ضرب الاجل حکومت ایران برای تعویق پروتکل الحاقی و اعمال محدودیت در زمینه بازرسی‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی براساس مصوبه مجلس باقی مانده است.
بیشتر در این باره: گروسی برای مذاکره درباره تداوم فعالیت راستی‌آزمایی اساسی آژانس به تهران میرودمصوبه ۱۱ آذرماه امسال مجلس ایران که به تایید شورای نگهبان نیز رسید، دولت را ملزم کرد که اگر تا سوم اسفند، تحریم‌های مالی، بانکی و نفت حذف نشود، بازرسان آژانس از کشور اخراج شوند و ایران اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کند.
در صورت توقف اجرای پروتکل الحاقی توسط ایران، آژانس دیگر نخواهد توانست به تاسیسات هسته‌ای ایران به طور سرزده دسترسی داشته باشد و چنین امری با هماهنگی دولت ایران صورت خواهد گرفت.
بر اساس پروتکل الحاقی پیمان منع گسترش سلاح هسته‌ای، «ان‌پی‌تی»، که ایران در چارچوب برجام اجرای داوطلبانه آن را پذیرفت، بازرسان آژانس اجازه دارند هر زمان که لازم بدانند، سرزده از تأسیسات هسته‌ای ایران بازرسی کنند.
در آستانه اجرایی شدن این مصوبه، واکنش‌ها و نگرانی‌ها هم افزایش یافته و تلاش برای احیای برجام به شکل محسوس شدت گرفته است.