دیوان کیفری بین‌المللی روز جمعه ۲۶ اسفند اعلام کرد که برای ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، به اتهام مشارکت در «رُبایش کودکان اوکراینی» قرار بازداشت صادر کرده است.
در بیانیه دیوان لاهه آمده است که «پوتین به ارتکاب جنایات جنگی، به طور مشخص تبعید غیرقانونی جمعیت اوکراین (کودکان) و انتقال غیرقانونی جمعیت (کودکان) از مناطق اشغالی اوکراین به فدراسیون روسیه متهم است».
دیوان کیفری بین‌المللی برای ماریا الکسیونا لوونا-بلووا، کمیسیر حقوق کودکان در دفتر ریاست جمهوری روسیه، نیز به دلیل اتهام‌هایی مشابه به‌طور جداگانه حکم بازداشت صادر کرد.
پیوتر هوفمانسکی، حقوقدان لهستانی و رئیس دیوان کیفری بین‌المللی، در یک سخنرانی تصویری تصریح کرد که حوزه اختیارات دیوان صدور حکم بازداشت است ولی اجرای آن به همکاری جامعه بین‌الملل بستگی دارد. این دیوان برای اجرای احکام خود نیروی پلیس ندارد.
محاکمه مقام‌های روسیه در دیوان کیفری بین‌المللی اساساً بعید به نظر می‌رسد چون مسکو این دیوان را به رسمیت نمی‌شناسد.
سخنگوی وزارت خارجه روسیه روز جمعه در واکنش به این خبر بر همین موضوع تأکید کرد و گفت: «تصمیم دیوان کیفری بین‌المللی برای کشور ما از جمله از نظر قضايی بی‌معناست.»
اوکراین نیز عضو دیوان کیفری بین المللی نیست ولی اختیارات قضایی این دیوان در حدود قلمرو خود را پذیرفته است. کریم خان، دادستان دیوان کیفری بین‌المللی، از زمان آغاز تحقیقات این نهاد در حدود یک سال پیش چهار بار به اوکراین سفر کرده است.
بیشتر در این باره: تشکیل دو پرونده جنایی علیه روسیه در دیوان بین‌المللی کیفریدر بخش دیگری از بیانیه اخیر دیوان لاهه آمده است: «بخش دادرسی قبل از محاکمه براساس شواهد کافی به این نتیجه رسیده است که هر دو مظنون در ارتکاب جنایات جنگی، به طور مشخص انتقال غیرقانونی و (کوچ) اجباری مردم نواحی اشغالی اوکراین به فدراسیون روسیه که علیه کودکان اوکراینی صورت گرفته مشارکت داشته‌اند.»
مسئول بخش عدالت بین‌المللی در دیدبان حقوق بشر ضمن استقبال از صدور این حکم گفت: «دیوان کیفری بین‌المللی پوتین را تحت پیگرد قرار داده و این اولین گام برای پایان دادن به مصونیتی است که دليل گستاخی روسیه در ارتکاب جنایات جنگی در اوکراین بوده است.»
پروفسور دیوید کرین از قضات پیشین دیوان کیفری بین‌المللی، صدور این حکم را گامی مهم در مسیر دادخواهی مردم اوکراین خواند. او ۲۰ سال پیش از این چارلز تیلور، دیکتاور سیرالئون، را به جرم ارتکاب جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت محکوم اعلام کرده بود.
آقای کرین افزود: «دیکتاتورها و ستمگران در سراسر جهان اکنون درمی‌یابند هرکس که مرتکب جنایات بین‌المللی شود از جمله رهبران کشورها دیر یا زود مجازات خواهد شد.»
مقامات اوکراینی از صدور حکم بازداشت ولادیمیر پوتین از سوی دیوان کیفری بین‌المللی استقبال کردند.
دمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین، در توئیتی نوشت: «چرخ‌های عدالت به گردش درآمده است. صدور این حکم را تحسین می‌کنم.»
دادستان کل اوکراین گفت صدور این حکم برای اوکراین و سیستم قضایی بین المللی یک تصمیم تاریخی است. او افزود:«تصمیم امروز یک گام مهم و تاریخی است. ولی فقط آغاز راه طولانی به سوی اجرای عدالت است.»
رئیس دفتر ریاست جمهوری اوکراین نیز گفت صدور حکم بازداشت برای پوتین تنها آغاز راه است.
او یادآور شد که دولت اوکراین با دیوان کیفری بین‌المللی همکاری می‌کند و در حال تحقیق در مورد انتقال اجباری بیش از ۱۶ هزار کودک اوکراینی به روسیه است. به گفته او دولت اوکراین تاکنون توانسته است ۳۰۸ نفر از این کودکان را به این کشور بازگرداند.
کرملین در یک سال گذشته همواره ارتکاب «جنایات جنگی» توسط نیروهای این کشور در تهاجم نظامی به اوکراین را تکذیب کرده است.