کاهش بودجه راهسازی در ایران روند ترمیم جادهها را با مشکل روبهرو کرده است و هر سال به شمار نقاط حادثهخیز جادهها افزوده میشود.
رضا اکبری، معاون راهداری سازمان راهداری و حملونقل جادهای ایران اخیراً اعلام کرده که دستورالعمل جدید برای شناسایی و اولویتبندی نقاط حادثهخیز تصویب شده است و پیشبینی میشود حدود پانصد نقطه حادثهخیز بر اساس آن شناسایی شود.
این در حالی است که در آبان ماه امسال نیز سازمان راهداری اعلام کرده بود که هزار و ۵۸۵ نقطه حادثهخیز را در ایران شناسایی کرده که از این میزان فقط حدود پانصد نقطه اصلاح و ایمن شده است.
رسانههای ایران اعداد متفاوتی را از نقاط حادثهخیز جادهای در ایران منتشر کردهاند که در مواردی به بیش از ۱۰ هزار هم نقطه میرسد.
آنگونه که وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده است، بیش از ۷۰ درصد نقاط حادثهخیز به تداخلات ترافیکی و تداخلات خودروها در محورها بازمیگردد.
مهندسی غلط راههای ایران از مشکلات این جادهها محسوب میشود. حتی بسیاری از جادههای ایران دارای علائم رانندگی نیست و خطوط استاندارد جادهای در آنها وجود ندارد.
مشکل آسفالت معیوب هم از دیگر ایرادهای جادههای ایران است. تاکنون گزارشهای بسیاری از مرگ و حادثه به دلیل خرابی پوشش جادهها در ایران منتشر شده است.
بیشتر در این باره: جاده چالوس «آستانه حد تحمل خود را از دست داده است»یکی از مشکلات افزایش نقاط حادثهخیز در جادههای ایران به اعتبار مالی اندک جهت بازسازی و بهسازی جادهها بازمیگردد. در این زمینه معاون راهداری سازمان راهداری گفته است: «بر اساس بررسیهای صورتگرفتهٰ اصلاح و ایمنسازی نقاط حادثهخیز که اکثراً از تقاطعها و تداخلات ترافیکی است، حدود ۱۰ میلیارد تومان اعتبار میخواهد. اما اگر بخواهیم همه نقاط حادثهخیز و آمارهای مربوط به هزینه مورد نیاز برای اصلاح آنها را در نظر بگیریم، حدوداً هر نقطه حادثهخیز بهطور متوسط پنج میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.»
این مقام مسئول همچنین گفته است که تأمین منابع مالی در حدی است که «سالانه از پس ایمنسازی پانصد نقطه حادثهخیز برمیآییم.»
اگر سخنان این مقام مسئول را در کنار اطلاعات برخی رسانههای ایران قرار دهیم که بیش از ۱۰ هزار نقطه حادثهخیز در ایران وجود دارد، بیش از بیست سال طول میکشد تا نقاط حادثهخیز کنونی اصلاح شود. این در حالی است که به دلیل فرسودگی یا ساخت راههای جدید، بر تعداد نقاط حادثهخیز جادههای ایران هر سال افزوده میشود.
برخی آمار و تحقیقات دانشگاهی هم از وضعیت وخیم راههای ایران حکایت دارند. برای مثال، در یک تحقیق دانشگاهی که در دانشگاه یزد انجام گرفته، در مسیر ۲۱۲ کیلومتری بین کرمان و یزد ۱۷ درصد از کل مسیر خطرناک ارزیابی شده است.
خبرگزاری ایسنا در گزارشی آورده است که تصادفات هشتمین عامل مرگ در ایران است و با افزایش خودروها روزبهروز بر آمار تصادفات نیز افزوده میشود.
تقریباً در تمام استانهای ایران نقاط حادثهخیز بسیار بحرانی وجود دارد. برای مثال، گردنه اسدآباد بین دو شهر همدان و کرمانشاه قرار گرفته است و ارتفاع آن به حدود دو هزار متر میرسد. در این جادهها عوامل تکنیکی و زیرساختی در کنار عوامل انسانی منجر به تصادف و فوت و مجروح شدن سرنشینها میشود.
بیشتر در این باره: پلیس راهور ایران: وقوع روزانه ۳۰ تا ۳۵ مورد تلفات جادهای در کشورپیرحسین کولیوند، رئیس سابق اورژانس ایران، درباره افزایش سوانح جادهای اخیر در کشور که تعداد زیادی کشته و مجروح در پی داشته است، برخی زیرساختهای جادهای را دارای مشکل اعلام کرده و گفته است: «برای نمونه در سوسنگرد برخی افراد دچار حادثه شدند که یکی از دلایل آن شانه خاکی جاده و زیرساختهای آن بوده که باید علائم لازم در این زمینه تدارک دیده شود. ضمن این که عامل انسانی نیز در تصادفات دخیل است و باید کنترل بیشتری انجام شود.»
از مسیرهای بسیار خطرناک و بحرانی در ایران میتوان به این مسیرها اشاره کرد: تهران، سمنان، مشهد؛ تهران، قم، اصفهان، شیراز؛ جاده چالوس؛ سیرجان، بندرعباس؛ جاده وهنآباد، اتوبان پردیس، بندرعباس، لار؛ و قم، گرمسار.
سالانه هزاران نفر در ایران به دلیل تصادفات رانندگی کشته میشوند. در کنار عوامل مربوط به فرهنگ رانندگی و پایبند نبودن به قوانین و ایمنی کم خودروها، خرابی راهها نیز از دلایل عمده این تلفات انسانی است.