روزهای التهاب؛ ۱۶ بهمن ۵۷ به روایت روزنامه‌ها

در ۱۶ بهمن ۱۳۵۷، کیهان در عنوان اصلی صفحه نخست خود از «مبارزه شدید پشت پرده» خبر داد و نوشت که آیت‌الله خمینی احتمالاً در این روز رئیس دولت موقت را معرفی می‌کند.

این روزنامه در گزارش دیگری نوشت که برخی محافل از مهندس بازرگان به عنوان یکی از مهم‌ترین شانس‌های نخست‌وزیری یاد می‌کنند.

در حالی که بر اساس گزارش‌های کیهان همه چیز در مورد تشکیل دولت موقت و شورای انقلاب به مصاحبه عصر آیت‌الله خمینی بستگی دارد، اطلاعات اما در تیتر یک خود بازرگان را به عنوان «نخست‌وزیر حکومت انقلابی» معرفی کرد.

اطلاعات همچنین این سخن از بختیار را تیتر کرد که «جمهوری اسلامی برای من مجهول است» و «تا کنون نشنیده‌ام مسلمان علیه مسلمان جهاد کند»؛ واکنشی به تهدید آیت‌الله خمینی به احتمال اعلام جهاد علیه دولت.

برخی از گزارش‌های دو روزنامه اصلی ایران در روز ۱۶ بهمن ۵۷ از این قرارند:

* مبارزه شدید پشت پرده

* حاج سیدجوادی دستگیر شد

* ۲۰۰ وزیر و مقام عالیرتبه سابق ممنوع‌الخروج شدند

* دیدار تاریخی

* بختیار: هر کس اکثریت داشت حکومت میکند

* دیپلماتهای آمریکایی با اطرافیان امام تماس گرفتند

* خانه امام در قم آماده می‌شود

* امام تصمیمات مهمی را امروز اعلام میکند

* گروه «منصورون» مسئولیت ترور رئیس شهربانی کرمان را بعهده گرفت

* اشغال نظامی چند وزارتخانه

* شهرستانی شهردار امام‌خمینی نیست

* ۸ هزار یهودی ایران را تخلیه کردند

* عدم‌امنیت هوائی درفضای ایران

* امکان مداخله غیرمستقیم امریکا در ایران

* ۱۳ آبان روز شهیدان دانش‌ آموز

* گاردین: به‌شاه قویا توصیه شده که به ایران بر گردد

مبارزه شدید پشت پرده

کیهان در روز ۱۶ بهمن، تیتر نخست خود را به «مبارزه شدید پشت پرده» اختصاص داد و نوشت که «گروهی از نظامیان به امام اظهار وفاداری کردند».

این روزنامه همچنین خبر داد که «برای شرکت در دولت موقت و شورای انقلاب چند تن از رهبران از احزاب خود مرخصی میگیرند».

کیهان همچنین در صفحه نخست روز ۱۶ بهمن از قول نخشت وزیر شاپور بختیار نوشت که «کسانی از طرف من و آیت‌اله خمینی در گفت‌وگو هستند».

بختیار همچنین هشدار داده که «اگر حمام خون راه بیفتد، امکان کودتا هست» و تصریح کرده «هر کس اکثریت داشت حکومت می‌کند».

یکی از تیترهای اصلی دیگر کیهان در این روز حاکی از آن است که «امام رئیس دولت موقت را احتمالا امروز معرفی میکند».

--> بازگشت

حاج سیدجوادی دستگیر شد

کیهان ۱۶ بهمن در چاپ دوم خود به نقل از اطلاعیه شماره ۳۷ فرمانداری تهران و حومه خبر داد که «بخاطر نوشتن مقاله علیه ارتش حاج سیدجوادی دستگیر شد».

این روزنامه با درج عکسی از علی‌اصغر حاج سیدجوادی نوشت که این «نویسنده معروف و رهبر گروه سیاسی جنبش طبق ماده ۵ قانون فرمانده نظامی بازداشت شد».

اطلاعیه‌ای که به نقل از فرماندار نظامی تهران و حومه سپهبد مهدی رحیمی منتشر شدهريال تصریح می‌کند که «آقای علی‌اصغر حاج‌سیدجوادی مقاله تحریک‌آمیز و برخلاف واقع و موهن علیه ارتش شاهنشاهی در روزنامه اطلاعات مورخ ۱۵/۱۱/۵۷ درج نموده بود، لذا طبق ماده ۵ قانون فرمانداری نظامی بازداشت و دستور داده شد که پرونده مقدماتی وی را برای مقررات تنظیم و برای رسیدگی قانونی به مراجع دیصلاح ارجاع نماید».

--> بازگشت

۲۰۰ وزیر و مقام عالیرتبه سابق ممنوع‌الخروج شدند

کیهان نوشت «در پی بازداشت هوشنگ نهاوندی وزیر پیشین علوم، مسکن و عبدالمجید مجیدی وزیر پیشین تولیدات کشاورزی، کار و سرپرست سازمان برنامه در کابینه‌های قبلی عصر دیروز خبرگزاری پارس اعلام کرد غلامرضا کیانپور وزیر اسبق اطلاعات و جهانگردی و وزیر پیشین دادگستری نیز طبق ماده ۵۰ قانون حکومت نظامی بازداشت شده است».

کیهان اضافه کرد «خبرنگار ما گزاری میدهد در لیست بازداشت شدگان نام گروهی از وزیران دولتهای هویدا، آموزگار، شریف‌امامی و ازهاری و همچنین نام عده‌ای از مدیران بخشهای خصوصی و سازمانهای دولتی که بصورت بازگانی اداره میشوند وجود دارد».

به نوشته کیهان «امروز گفته شد بیش از ۲۰۰ نفر از اعضای کابینه‌های گذشته معاونان وزارتخانه‌ها و حتی گروهی از مدیران کل در زمره افراد ممنوع‌الخروج هستند».

--> بازگشت

دیدار تاریخی

کیهان در روز ۱۶ بهمن به نقل از خبرگزاری فرانسه نوشت که «یک «دیدار تاریخی» میان امام خمینی و شاپور بختیار در شرف انجام است و تماسهایی از شنبه‌شب در این جهت، بدلیل ترس از فاجعه‌ای که کشور را تهدید می‌کند، انجام شده است».

این گزارش اضافه می‌کند «شاپور بختیار دیروز خطاب به نمایندگان مطبوعات گفت برای فعالیت‌های مهندس مهدی بازرگان در جهت انجام یک دیدار میان او و امام خمینی، آرزوی موفقیت دارد». این گزارش یادآور شده که «بازرگان یکی از طرفداران امام است و در سابق هم جبهه بختیار بوده است».

این گزارش اضافه کرده «البته امام خمینی در نخستین کنفرانس مطبوعاتی عمده خود در تهران گفت «اگر دولت استعفا نکند، ممکنست ناگزیر بشوم اعلام جهاد بکنم»، اما نظران می‌گویند که امام امیدوار است که کار به اینجا نکشد».

به نوشته کیهان «یک نشانه آرامش اوضاع اینست که تظاهرات و اجتماعات با وجود حکومت نظامی، برای مدت نامعلومی در تهران آزاد شده است».

--> بازگشت

بختیار: هر کس اکثریت داشت حکومت میکند

کیهان «گفتگوی ۲۷ دقیقه‌ای» شاپور بختیار با رادیو تهران را بازتاب داده که در آن نخست‌وزیر اعلام کرده «من میل دارم رژیمی در این مملکت استوار بشود که نه رژیم دیکتاتوری شاه است و نه شبیه جمهوری لیبی یا پاکستان».

او در این گفت‌وگو گفته است که «من متدسفم هستم که حضرت آیت‌الله العظمی خمینی به استدلالها، نامه‌ها و پیامهایی که خدمتشان توجه نکردند. حضرت آیت‌الله خمینی شخصا با من نقاری ندارند، ایشان یک نظری علیه دودمان رضاشاه و محمدرضا شاه دارند و این مسأله مربوط به من نیست».

بختیار هشدار داده که «اگر به علت تحریکاتی از روی خودخواهی یا ندانم‌کاری و یا هر دلیل دیگری خدای‌نخواسته حمام خون براه بیافتد، امکان وقوع کودتا وجود دارد».

او در پاسخ به سؤالی در مورد معرفی دولت یا شورای انقلاب از سوی آیت‌الله خمینی گفته است که «یک ایران، یک دولت. بیشتر از این نه قابل تحمل برای بنده است و نه برای هیچ ایرانی».

--> بازگشت

دیپلماتهای آمریکایی با اطرافیان امام تماس گرفتند

کیهان در این روز به نقل از «مجله آمریکایی تایم» گزارش داد که «دیپلماتهای آمریکایی تماسهایی با تعدادی از نزدیکان آیت‌الله خمینی در فرانسه و ایران برقرار کرده‌اند».

این گزارش می‌نویسد که «ویلیام سالیوان، سفیر آمریکا در تهران، به زیردستانش توصیه کرده است با رهبران مخالف و نزدیکان آیت‌الله خمینی تماسهایی برای گفت‌وشنود برقرار کنند».

به نوشته کیهان «تایم می‌نویسد تماسهای دیپلماتهای آمریکایی با حسن‌استقبال اطرافیان آیت‌الله روبرو شده است و اینان تأکید کرده‌اند که هنوز برای بهبود روابط میان رهبر شیعیان و آمریکا دیر نشده است. تایم می‌افزاید مهدی بازرگان یکی از مشاوران نزدیک خمینی که سیاستمدار مجربی نیز هست اخیرا به مقامات آمریکایی تأکید کرده است که برقراری روابط کاری با واشنگتن «مسلما میسر» است».

--> بازگشت

خانه امام در قم آماده می‌شود

کیهان با انتشار عکسی نوشت که «خانه امام- منزل آیت‌الله العظمی خمینی در قم برای اقامت آینده ایشان نوسازی می‌شود».

این روزنامه در ادامه نوشت که «هر روز گروهی از طبقات مختلف مردم از اقامتگاه امام، دیدن می‌کنند. این خانه در یکی از کوچه‌های قدیمی قم (یخچال قاضی- پلاک ۶۱) واقع شده و امام خمینی، پیش از تبعید در آن سکونت داشتند».

کیهان در گزارش دیگری نوشت که «سیل جمعیت برای دیدار امام خمینی جریان دارد». این گزارش می‌افزاید «گروههای زیادی از مردم همه روزه برای دیدار از حضرت آیت‌الله العظمی خمینی به منزل محل اقامت موقت ایشان میروند. دیدار از حضرت آیت‌الله خمینی به طور منظم صبحها برای آقایان و بعدازظهرها برای خانمها صورت میگیرد».

--> بازگشت

امام تصمیمات مهمی را امروز اعلام میکند

در گزارشی دیگر در روز ۱۶ بهمن ۵۷، کیهان نوشت که «امروز اعلام شد که حضرت آیت‌اله‌العظمی خمینی در یک کنفرانس مطبوعاتی که در ساعت ۵ بعدازظهر تشکیل میشود تصمیم‌های مهمی را اعلام میکند».

کیهان به اظهارات «دکتر مفتح» در این باره اشاره می‌کند که در آن عنوان شده «در کنفرانس مذکور امام خمینی بیانیه مهمی را که تصمیم‌های مذکور در آنها اعلام شده است قرائت خواهند کرد».

این گزارش اضافه می‌کند: «محافل دیگر به کیهان گفتند در این کنفرانس به احتمال فراوان رئیس دولت انتقالی و اسامی اعضای شورای انقلاب اعلام خواهد شد».

به نوشته این روزنامه «این محافل از مهندس بازرگان بعنوان یکی از مهمترین شانس‌های نخست‌وزیری یاد می‌کنند. همچنین برخی دیگر از سنجابی بعنوان نخست‌وزیر انتصابی صحبت میکنند».

به نوشته کیهان «در مورد اعضاء شورای انقلاب اسامی متفاوتی شنیده میشود. آیت‌الله طالقانی و آیت‌اله منتظری، بازرگان، سنجابی و چند شخصیت دیگر از کسانی هستند که اساس آنها بعنوان اعضاء شورای انقلاب سر زبان‌هاست».

--> بازگشت

گروه «منصورون» مسئولیت ترور رئیس شهربانی کرمان را بعهده گرفت

کیهان در خبر کوتاهی از کرمان نوشت که «گروهی بنام «منصورون» طی اطلاعیه‌ای که در کرمان منتشر ساخت، مسئولیت ترور سرهنگ معتمدی رئیس شهربانی کرمان را بعهده گرفت».

بنا بر این گزارش «در اطلاعیه این گروه آمده است که سرهنگ معتمدی دستور تیراندازی به مردم کرمان را در مسجد امام خمینی صادر کرده بود».

کیهان می‌نویسد «در این حادثه رئیس شهربانی کرمان مجروح و به تهران منتقل شد و دو همراه او بنامهای برنا و رخشانی کشته شدند».

--> بازگشت

اشغال نظامی چند وزارتخانه

گزارش دیگری از کیهان در روز ۱۶ بهمن حاکی از «نظامیان در چند وزارتخانه مستقر شدند».

کیهان در این باره می‌نویسد «نظامیان در برخی از وزارتخانه‌ها از مدتی پیش حضور داشتند و در برخی دیگر امروز مدتی پس از ورود، محل را ترک کردند، اما در تعدادی دیگر از وزارتخانه‌ها ماندگار شدند».

این گزارش می‌نویسد «صبح امروز گروهی از مأموران انتظامی به محل وزارتخانه آموزش و پرورش (خیابان اکباتان وارد شدند».

بر اساس این گزارش «در وزارت امور خارجه نیز، نظامیان عبورومرور کارمندان را همچنان زیر نظر دارند و در مقابل در ورودی ساختمان این وزارتخانه کشیک می‌دهند».

به نوشته کیهان «در وزارت امور اقتصادی و دارائی از زمان روی کار آمدن دولت نظامی، نظامیان وزارتخانه را اشغال کرده و همچنان در حیاط وزارتخانه مستقر هستند».

--> بازگشت

شهرستانی شهردار امام‌خمینی نیست

روزنامه اطلاعات در خبری درباره وضعیت شهردار تهران به نقل از «یکی از نزدیکان» آیت‌الله‌ خمینی می‌نویسد شهردار سابق تهران مهندس شهرستانی «استعفایش را به امام تقدیم داشت».

این فرد مطلع به خبرنگار اطلاعات گفته است که آیت‌الله خمینی «هیچ دستوری دال بربازگشت» آقای شهرستانی نداده بلکه «باقبول استعفای شهردار گفتند در این زمینه بعدا پاسخ میدهند».

--> بازگشت

۸ هزار یهودی ایران را تخلیه کردند

روزنامه اطلاعات به نقل از روزنامه «معاریو» چاپ تل‌آویو نوشت که یک روز پس از بازگشایی فرودگاه مهرآباد تهران، هزار نفر از یهودیان ایران وارد فرودگاه بین‌المللی تل‌‌آویو شدند.

بنا بر این گزارش «عده کمی از آنان‌تقاضای‌مهاجرت» کردند و بقیه «تا رفع بحران کنونی ایران در اسرائیل خواهند ماند».

این روزنامه چاپ اسرائیل تعداد کل ایرانیان یهودی را که از زمان آغاز بحران به آن کشور سفر کرده‌اند ۸ هزار تن تخمین زده است.

تعداد کل یهودیان ایران در بهمن ۵۷ بین شصت تا هفتاد هزار نفر برآورد شده است که بنا بر این گزارش «در جریان بحران جاری عده‌ای از آنان نیز به اروپا و آمریکا سفر کرده‌اند».

--> بازگشت

عدم‌امنیت هوائی درفضای ایران

خبرگزاری آسوشیتدپرس خبری را به نقل از خلبانان شرکت هواپیمایی اسکاندیناوی منتشر کرده است که درآن این افراد اعلام کرده‌اند «به علت عدم امنیت هوایی‌در فضای ایران، از پروازهای عادی مسافربری به سوی تهران معذورند».

بنا بر این گزارش این تصمیم به دولت‌های سوئد، نروژ و دانمارک نیز اطلاع داده شده است. سخنگوی سازمان خلبانان اسکاندیناوی در این زمینه گفته است تنها «پروازهای اضطراری برای خارج‌کردن اتباع کشورهای اسکاندیناوی از ایران» صورت خواهد گرفت.

این مقام همچنین گفته است «کنترل هوایی در فرودگاه تهران و در فضای ایران به قدری‌خراب است که پرواز در این فضا نوعی خودکشی است» و در این زمینه به شنیده‌ها درباره احتمال به زمین اصابت کردن یک هواپیمای پان آمریکن اشاره کرده است.

--> بازگشت

امکان مداخله غیرمستقیم امریکا در ایران

روزنامه اطلاعات گزارش روزنامه البعث «ارگان حزب حاکم سوریه» را بازتاب داده که نوشته «ممکن‌است سرانجام امریکا در ایران دست‌کم بطور‌غیرمستقیم مداخله کند».

بنا بر این گزارش «آمریکا خود را برای تصفیه انقلاب خلق ایران خواه از راه فشار به‌برخی کشورهای همسایه و خواه با دعوت کشورهای غربی به اتخاذتدابیر اقتصادی و نظامی علیه ایران آماده می‌کند».

روزنامه اطلاعات همچنین تفسیر روزنامه «تشرین» که روزنامه نیمه رسمی سوریه است را نیز بازتاب داده که نوشته «محال است آمریکا و متحدان مصری، اسرائیلی و ایرانی‌اش بتوانند خاورمیانه را به یک دست نشانده آمریکایی تبدیل کنند» چرا که بنا بر تحلیل این روزنامه « سادات قدرت و توانائی خود را از دست داده و رژیم‌شاه‌متزلزل شده واسرائیل نیز ازتحقق بخشیدن به آنچه که از راه جنگ نتوانست بدست بیاورد عاجز است».

روزنامه اطلاعات همچنین در پایان این گزارش خود اشاره‌ای نیز به نگرانی هنری کیسینجر وزیر خارجه پیشین آمریکا می‌کند که گفته بیم دارد که «حوادث ایران به سایر کشورهای دوست آمریکا سرایت‌کند و همه را غرق در انقلاب سازد». آقای کیسینجر «گناه این انقلاب‌ها را … متوجه هدف تو خالی دفاع از حقوق‌بشر دانست که اینک بصورت‌یکی ازمبانی سیاست خارجی آمریکا درآمده‌است».

--> بازگشت

۱۳ آبان روز شهیدان دانش‌ آموز

روزنامه اطلاعات بیانیه جمعی از دانش‌اموزان مدارس تهران را منعکس کرده که خواستار نامگذاری روز ۱۳ آبان به عنوان روز «شهیدان‌ دانش‌آموز» شده‌اند.

در این بیانیه با ذکر این پیشنهاد همچنین آمده که در روز ۲۳ بهمن ماه ۱۳۵۷، به مناسبت «صدمین روز شهادت شهدای دانش آموز مراسمی توسط دانش آموزان برگزار خواهد شد» و از همین روز از خانواده آنها خواسته شده تا در این مراسم شرکت کنند و قطعه عکسی از فرزند خود را نیز در اختیار کمیته برگزاری این مراسم قرار دهند.

--> بازگشت

گاردین: به‌شاه قویا توصیه شده که به ایران بر گردد

روزنامه بریتانیایی گاردین در گزارشی از لندن می‌نویسد «هنوز این امکان وجود دارد که شخص شاه بتواند نظم را در ایران بازگرداند، و دولت هایی که او ازآنها حرف شنوی دارد قویا به وی توصیه کرده‌اند که به ایران بازگردد».

بنا بر این گزارش شاه «با اکراه تمام» از کشورش خارج شده و دولتی را در ایران بر جای گذارده که آیت‌الله خمینی آنرا غیرقانونی می‌داند. گاردین می‌نویسد «تا زمانی که ایرانیان گمان می برند که شاه در فکر بازگشت به ایران است و یا تا زمانی‌که ارتشی های وفادار به او عقیده دارند که او خواهد آمد دعوی مداوم او برای بازگشت به تخت سلطنت جاذبه‌یی سنگین دارد».

--> بازگشت