فعالان حقوق بشر شنبه ۱۸ تیر از کشته شدن موسی اسماعیلی، یک زندانی سیاسی کُرد اهل پیرانشهر، زیر «شکنجه نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی» در اداره اطلاعات ارومیه، خبر دادند.
موسی اسماعیلی، متولد سال ۱۳۷۰ خورشیدی و اهل روستای پسوه شهرستان پیرانشهر بود.
نیروهای اداره اطلاعات آذربایجان غربی شامگاه یک‌شنبه ۱۷ اردیبهشت ماه، اسماعیلی را بازداشت و خودروی شخصی او را نیز توقیف کردند.
شبکه حقوق بشر کردستان در گزارشی تاکید کرد که موسوی اسماعیلی، که پس از بازداشت به بازداشتگاه اطلاعات ارومیه منتقل شده بود «در اثر شکنجه در بازداشتگاه این نهاد امنیتی، کشته» شده است.
این سازمان حقوق بشری افزود که «روز شنبه ۱۷ تیر، پدر موسی اسماعیلی به ستاد خبری اداره اطلاعات ارومیه» احضار شده و نیروهای امنیتی به او اعلام کرده‌اند که «فرزندش در بازداشتگاه بر اثر شکنجه، جان خود را از دست داده است».
در گزارش شبکه حقوق بشر کردستان اشاره شده که «موسی اسماعیل، شهروند ۳۱ ساله، پدر دو فرزند و اهل روستای پسوه شهرستان پیرانشهر» بود که نیروهای اداره اطلاعات او را در ۱۷ اردیبهشت ماه» بازداشت کردند و در پی پیگیرهای خانواده‌اش، دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی، اتهام او را «عضویت در یکی از احزاب اپوزیسیون کرد» اعلام کرده بودند.
بنابر این گزارش، موسی اسماعیلی از هنگام بازداشت توسط نیروهای اداره اطلاعات تا زمان اعلام کشته شدن او به خانواده‌اش «از حق دسترسی به وکیل و ملاقات با خانواده محروم» بود.
به گفته فعالان حقوق بشر، خانواده موسی اسماعیلی در طول شصت و دو روزی که از بازداشت او می‌گذشت بارها به دادگاه و نهادهای امنیتی در شهرهای پیرانشهر و ارومیه مراجعه کردند اما «پاسخی روشنی در خصوص وضعیت او» دریافت نکردند.
همزمان سازمان حقوق بشری هه‌نگاو نیز گزارش داد که روز شنبه، ۱۷ تیر ۱۴۰۲، نیروهای اداره اطلاعات ارومیه با گذشت دو ماه از بازداشت موسی اسماعیلی، با خانواده این زندانی سیاسی تماس گرفته و «بدون هیچ گونه توضیحی» به آنها اعلام کردند که برای «تحویل پیکر بی‌جان فرزندشان» به این دستگاه امنیتی مراجعه کنند.
بنابر این گزارش، در پی مراجعه خانواده موسوی اسماعیلی به اداره اطلاعات ارومیه، نیروهای امنیتی به آنها گفتند که «فرزند شما مرده» است.
این سایت حقوق بشری افزود که اداره اطلاعات ارومیه «پیکر این زندانی سیاسی را به خانواده‌اش تحویل ندادە است» و به این خانواده هشدار داده که «حق برگزاری مراسم ختم در مسجد» را نیز برای فرزندشان ندارند.
سایت حقوق بشری هه‌نگاو با اشاره به اظهارات یک منبع نزدیک به خانواده اسماعیلی، مبنی بر اینکه «نیروهای امنیتی بدون هیچ‌گونه توضیح یا ارائه مدارکی دائر بر طی کردن پروسه قضایی و محاکمه» به خانواده این زندانی سیاسی گفته‌اند که «موسی اسماعیلی اعدام» شده است، افزود: «خانواده اسماعیلی که طول دو ماه بازداشت او، به شدت پیگیر وضعیت فرزندشان بودند» تاکید دارند که «هیچ گونه محاکمه‌ای درباره فرزندشان» انجام نشده است.
بازداشت‌شدگان و زندانیان سیاسی و عقیدتی متعددی در زندان‌های جمهوری اسلامی و بر اثر شکنجه یا محرومیت از درمان و در موارد بر اثر حملات مشکوک برخی از زندانیان جرایم خطرناک کشته شده‌اند.
زهرا کاظمی، اکبر محمدی، هدی صابر، ستار بهشتی، سینا قنبری، کاووس سیدامامی، وحید حیدری، علیرضا شیرمحمدعلی، بهنام محجوبی، بکتاش آبتین، شهریار عادلی، ابراهیم ریگی،محمد حاجی رسول‌پور، رامین فاتحی، تعدادی از زندانیان سیاسی و معترضان کشته شده در زندان‌ها و بازداشتگاه‌های نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی طی سال‌های اخیر هستند.
اعتراضات زن، زندگی، آزادی نیز شهریور ماه پارسال در پی کشته شدن مهسا(ژینا) امینی، حین بازداشت توسط نیروهای گشت ارشاد، آغاز شد که به گسترده‌ترین اعتراضات سیاسی علیه جمهوری اسلامی تبدیل شد.
کمیته پیگیری وضعیت بازداشت‌شدگان اعتراضات زن، زندگی، آزادی دی ماه ۱۴۰۱ با انتشار گزارشی اعلام کرد که دست‌کم ۱۶ تن از معترضان بازداشت شده فقط طی چهار ماه نخست این اعتراضات بر اثر «شکنجه برای اعتراف‌گیری» در بازداشتگاه‌های دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی کشته شده‌اند.
همچنین سازمان حقوق بشری هه‌نگاو گزارش داده است که طی چهل و دو ماه گذشته «دست‌کم ۱۸ زندانی سیاسی کرد، زیر شکنجه» نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران کشته شده‌اند.