نخستین جلسه دادگاه بینالمللی مردمی آبان برای رسیدگی به «جنایات» حکومت ایران در سال ۱۳۹۸ روز چهارشنبه ۱۹ آبان در لندن، پس از اظهارات ۳۲ شاهد به پایان رسید.
جلسه بعدی دادگاه روز پنج‌شنبه از ساعت ۱۰ صبح به وقت لندن آغاز می‌شود.
این دادگاه که از سوی سه سازمان «حقوق بشر ایران»، «عدالت برای ایران» و «با هم علیه اعدام» سازماندهی شده تا روز ۲۳ آبان‌ماه ادامه خواهد داشت و ۴۵ شاهد در دادگاه شهادت می‌دهند. شهادتنامه ۱۲۰ نفر هم، به گفته برگزارکنندگان دادگاه، به صورت کتبی تسلیم دادگاه شده است.
اولین شاهد در جلسه روز چهارشنبه پدر فرزاد انصاری‌فر بود که از طریق ارتباط ویدئویی در این جلسه حاضر شد. فرزاد انصاری‌فر در بحبوحه اعتراضات روز ۲۵ آبان ۹۸ در بهبهان بر اثر اصابت گلوله به سرش کشته شد. پرونده شکایت خانواده او برای معرفی آمران و عاملان قتل فرزندشان، همچون دیگر خانواده‌های جان‌باختگان آبان تاکنون بی‌نتیجه مانده است.
ناهید شیرپیشه، مادر پویا بختیاری، یکی دیگر از جان‌باختگان اعتراضات آبان ۹۸ در مهرشهر استان البرز، نیز به عنوان یکی دیگر از شاهدان این دادگاه گفت: «اولین خانواده‌ای بودیم که اقدام حکومت ننگین جمهوری اسلامی در کشتار معترضان را به گوش جهانیان رساندیم و ابایی از عواقب آن نداشتیم. در نتیجه تاکنون مدام تهدید و بازداشت شده‌ایم و پدر پویا هم‌اکنون زندانی است.»
خانم شیرپیشه تاکید کرد: «ما ایرانیان تحت اشغال هستیم؛ کشور ما اشغال شده است. من احساس یک گروگان را دارم.»
او افزود: «دشمن از رگ گردن به ما نزدیک‌تر است و قصد جان ما را دارد، چه با شلیک گلوله و طناب دار، چه با نخریدن واکسن کرونا.»
پویا بختیاری، متولد سال ۱۳۷۱، در دومین روز از اعتراضات به افزایش قیمت بنزین با مادر و خواهرش به راهپیمایی رفته بود که به گفته پدرش، جمجمه‌اش در همین راهپیمایی هدف گلوله قرار گرفت و پیش از رسیدن به بیمارستان جان باخت.
برخی از شاهدان برای حفظ امنیت با صورت پوشیده در جلسه این دادگاه به صورت آنلاین حاضر شدند.
یکی از این شاهدان که می‌خواست هویتش فاش نشود با نام «شاهد ۳۲» در دادگاه به صورت آنلاین حاضر شد و در بخشی از شهادت خود به شکایت‌های بی‌نتیجه خانواده برای شناسایی آمران و عاملان قتل برادر ۲۵ ساله‌اش اشاره کرد.
شاهد ۳۲ با بیان این‌که ماموران امنیتی تا هفت روز پس از قتل برادرش، از تحویل پیکر او خودداری کرده بودند، گفت: «در دادگاه به پدرم گفتند از نیروهای بسیج به او شلیک شده و حق پیگیری ندارید. یعنی کشتیم که کشتیم!»
یکی دیگر از این شاهدان ناشناس با نام «شاهد ۱۸۵» خود را «از نزدیکان و معتمدین امام جمعه» شهر محل سکونتش معرفی کرد و گفت از نزدیک شاهد و ناظر مسائل مربوط به اعتراض‌های آبان ۹۸ بوده است.
شاهد ۱۸۵ که با تغییر صدا و صورت پوشیده در جلسه دادگاه حاضر شده بود، افزود: «در شهر ما بالغ‌بر ۱۲۰ نفر کشته شدند و ... از شورای تامین دستور دادند که پزشکی قانونی علت مرگ را چیز دیگری بنویسد.»
او مدعی شد امام جمعه شهر به نیروهای امنیتی گفته بود: «قضایا را تمام کنید. حتی اگر خون ریخته شد، مسئولیتش با من.حضرت آقا ناراحته.»
برگزارکنندگان این دادگاه روز سه‌شنبه ۱۸ آبان در بیانیه‌ای اعلام کرده بودند که این «دادگاه بررسی خواهد کرد که آیا جرایم انجام شده توسط مقامات جمهوری اسلامی، از جمله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی و ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور کنونی و رئیس وقت قوه قضائیه در ارتباط با اعتراضات آبان ۹۸ جنایت علیه بشریت بوده است یا خیر».
بر اساس این بیانیه، دادگاه بینالمللی مردمی آبان «متشکل از حقوقدانانی از کشورهای بریتانیا، ایالات متحده آمریکا، اندونزی، آفریقای جنوبی و لیبی است که در حوزه حقوق بشر و روابط بین‌الملل تخصص دارند».
یکی از شاهدان که به منظور جلوگیری از افشای هویت خود با روسری، ماسک و عینک آفتابی در جلسات عمومی دادگاه حاضر شد، مادری است که پسرش، یکی از رهگذران بی‌گناهی است که در جریان اعتراضات آبان بر اثر شلیک گلوله به چشمش کشته شد. او در راه بیمارستان جان داد و مسئولان از ارائه گزارش پزشکی به خانواده‌اش خودداری کرده و یک هفته تمام از تحویل دادن پیکرش خودداری کردند.
یکی دیگر از شاهدان که جراح است با ماسک، کلاه و عینک آفتابی در دادگاه حاضر شد تا از مرد جوانی بگوید که در پی اصابت گلوله ماموران امنیتی به سرش روی زمین افتاد.
به گفته بیانیه برگزارکنندگان دادگاه، این جراح در طول اعتراضات و دو ماه پس از آن، در خانه خود به طور پنهانی افرادی را که در جریان اعتراضات مجروح شده بودند، مداوا کرده است.
برگزارکنندگان دادگاه روز ۱۵ شهریور سال جاری اعلام کرده بودند که این دادگاه بر اساس «شهادت صدها تن» و با هدف «تعیین ماهیت جنایات روی داده در اعتراضات آبان ۱۳۹۸ و پاسخگو کردن مسئولان آن در سطح جهانی» برگزار می‌شود.
اعتراضات آبان ۹۸ که در ابتدا واکنشی به گران شدن ناگهانی قیمت بنزین بود، به‌سرعت تغییر جهت داد و حکومت جمهوری اسلامی و در راس آن علی خامنه‌ای را نشانه گرفت. این اعتراضات اما با سرکوب شدید مواجه شد، به طوری که طی پنج روز صدها زن و مرد و حتی کودک کشته شدند.
وزیر کشور ایران گفته است بین ۲۰۰ تا ۲۲۵ نفر در این اعتراضات کشته شدند، اما سازمان عفو بین‌الملل با اعلام مشخصات حداقل ۳۰۴ نفر از کشته‌شدگان تأکید کرده که شمار کشته‌شدگان ممکن است بسیار بیشتر از این عدد باشد.
خبرگزاری رویترز اما در همان زمان ضمن اعلام کشته شدن حداقل ۱۵۰۰ نفر در اعتراضات آبان ۹۸، از قول «سه منبع نزدیک به حلقه اطرافیان» خامنه‌ای «و یک مقام چهارم» نوشت که رهبر جمهوری اسلامی به مقام‌های ارشد کشور گفته است «هر کاری لازم است، برای متوقف کردن» اعتراضات انجام دهند.
جلسات دادگاه بینالمللی آبان از ۱۹ تا ۲۳ آبان سال جاری به شکل زنده از طریق اکانت اینستاگرام این دادگاه (Abantribunal) پخش می‌شود.