ساعاتی پس از اشاره وزیر خارجه ایران در روز چهارشنبه ۲۴ آذر به حصول «توافق خوبی با آژانس» بینالمللی انرژی اتمی، یک وبسایت نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران از موافقت تهران با نصب دوباره دوربین در مجتمع تسای کرج خبر داد.
وبسایت نورنیوز که به دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران نزدیک است روز چهارشنبه نوشت: «ایران در اقدامی داوطلبانه اجازه جایگزینی دوربینهای جدید به جای دوربینهای آسیبدیده را به آژانس داده است».
آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز با انتشار اطلاعیهای این خبر را تایید کرد.
آژانس در اطلاعیه خود گفته که این دوربینها قرار است در روزهای آینده نصب و جایگزین دوربینهایی شود که اوایل سال جاری میلادی از تاسیسات کرج برداشته شده بودند. به علاوه اینکه ایران و آژانس به کار روی سایر موضوعات پادمانی باقیمانده با هدف حلوفصل آنها ادامه میدهند.
رافائل گرروسی مدیرکل آژانس میگوید که توافق با ایران برای جایگزینی دوربینها، پیشرفت مهمی در مسیر راستیآزمایی آژانس و نظارت بر فعالیتهای هستهای ایران است.
او ابراز امیدواری کرده که طرفین همچنین بتوانند «مباحث سازنده» را در زمینه رسیدگی و حل همه مسائل پادمانی در ایران دنبال کنند.
حمله به شرکت تکنولوژی سانتریفوژ ایران (تِسا) واقع در کرج که ایران آن را به اسرائيل نسبت داده است، اوایل تیرماه امسال رخ داد و پس از آن ایران با وجود توافق با آژانس در روز ۲۲ شهریور، به بازرسان آژانس انرژی اتمی اجازه تعویض کارت حافظه دوربینهای این مجموعه را نداد.
مقامهای دولت ایران اشاره کرده بودند که به دلیل تحقیقات امنیتی اجازه بازدید نمیدهند، ولی علاوه بر آن، استدلال میکردند که در این مرکز مواد هستهای وجود ندارد و به همین دلیل به آژانس اجازه دسترسی به آن داده نمیشود٬ چرا که مشمول قوانین پادمانی نمیشود.
نورنیوز روز چهارشنبه نوشت: «به دلیل اتمام بخش اصلی بررسیهای قضایی -امنیتی بر روی دوربینهای آسیبدیده و همچنین نظر به اقدام آژانس در محکوم کردن خرابکاری در مجتمع تسا و پذیرش بررسی فنی دوربینها از سوی کارشناسان ایران قبل از نصب، ایران در اقدامی داوطلبانه اجازه جایگزینی دوربینهای جدید به جای دوربینهای آسیبدیده را به آژانس داده است.»
ساعتی پیشتر خبرگزاری ایسنا به نقل از وزیر خارجه ایران نوشته بود: «شب گذشته به توافق خوبی با آژانس دست پیدا کردیم که میتواند برخی نگرانیهای ادعایی درخصوص برنامه هستهای صلحآمیز ایران را برطرف کرده و تداوم بیش از پیش همکاریهای متقابل با آژانس را به دنبال داشته باشد.»
بیشتر در این باره: گروسی: محدود شدن بازرسیها، تصویر فعالیتهای هستهای ایران را «تیرهوتار» میکندحسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه، به جزئیات این توافق هیچ اشارهای نکرده بود.
اما خبر این توافق که به گفته ایران «داوطلبانه» انجام شده یک روز پس از آن منتشر میشود که مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ایران هشدار داد: «رهبران ایران باید بدانند که برای جلب احترام جامعه بینالمللی به هیچ وجه نمیتوانند از بازرسیهای کامل و دقیق آژانس طفره بروند.»
رافائل گروسی در مصاحبهای تاکید کرده بود که همزمان با مذاکرات احیای برجام، آژانس تنها مرجع «ارزیابی» از پایبندی ایران به مفاد برجام و سایر تعهدات بینالمللی آن کشور در عرصه هستهای است.
ساعاتی قبل از انتشار این مصاحبه، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران تاکید کرده بود که تهران هیچ گاه به آژانس اجازه بازرسی از تاسیسات مونتاژ سانتریفیوژها را نخواهد داد.
با این حال به نظر میرسد که هشدارهای پیاپی طرفهای اروپایی برجام در مورد به بنبست خوردن مذاکرات در وین و به پایان رسیدن راه دیپلماسی باعث شده است مقامات جمهوری اسلامی تصمیمی دیگر اتخاذ کرده و با آژانس از در سازش دربیایند.
از جمله این هشدارها، سفیر فرانسه در سازمان ملل روز سهشنبه به نیابت از همتایان بریتانیایی و آلمانی خود در بیانیهای اظهار داشت: «ما داریم به نقطهای نزدیک میشویم» که با توجه به تشدید (فعالیتهای) هستهای ایران٬ بهزودی «از این توافق جز پوستهای خالی بر جا نخواهد ماند».
در واکنش به خروج یکجانبه دولت آمریکا از برجام، ایران حجم غنیسازی اورانیوم را از میزان تعیین شده در این توافق افزایش داده و در ماههای اخیر اعلام کرده است که غلظت بخشی از اورانیوم غنیشده را به ۶۰ درصد نیز رسانده است.
این در حالی است که میزان غنیسازیِ قیدشده در برجام، تنها ۳.۶۷ درصد، غلظت مورد نیاز برای سوخت رآکتورهای هستهای است.
رسانههای ایران میگویند، تاسیسات تِسا در کرج با طراحی و تولید ماشینهای سانتریفیوژ نسل جدید که با سرعت بسیار بالاتری غنیسازی اورانیوم را انجام میدهند نقش مهمی در پیشبرد برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران دارد.