اگر برنامه تحویل هواپیماها جدید درست پیش میرفت، ایران باید در سال گذشته، ۹ هواپیمای ایرباس را تحویل میگرفت اما این اتفاق رخ نداد. بوئینگ هم طبق برنامه باید در اردیبهشت ماه ۹۷ اولین هواپیما که مدل بوئینگ ۷۷۷ است را به ایران ایر تحویل دهد که بهنظر نمیرسد این اتفاق رخ دهد.
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در سال ۱۳۹۵ و پیش از تحویل دو فروند ایرباس ۳۳۰ به ایران ایر، گفته بود «۹ فروند هواپیمای ۳۲۱ و ۳۳۰ در سال ۹۶ تحویل میشود. برای خرید این هواپیما از یک روش ساده اجاره به شرط تملیک استفاده کردیم و شرکت ایران ایر هواپیما را به یک رقم اولیه خریداری میکند».
طبق این برنامهریزی قرار بود دو هواپیما ایرباس ۳۳۰ به ایران ایر تحول داده شود پیش از این اظهار نظر یک فروند ایرباس ۳۲۱ نیز به ایران ایر تحویل داده شده بود. اما پس از تحویل دو فروند ایرباس ۳۳۰ به ایران ایر، تحویل هواپیماهای ایرباس به ایران متوقف شد.
پس از برجام، ۹ فروند هواپیمای جدید به ناوگان هوایی ایران افزوده شده که سه فروند از آنها ایرباس و شش فروند هواپیمای فرانسوی-ایتالیایی ای-تی-آر است.
شرکت ایران ایر پس از امضای قرار داد با بوئینگ اعلام کرده بود طبق قرار داد، ایران ایر خرید ۵۰ فروند هواپیمای بوئینگ مکس ۷۳۷ را انجام خواهد داد و تحویل این مدل از سال ۲۰۲۱ به بعد به ایران آغاز میشود. در کنار آن ایران ایر ۳۰ فروند هواپیمای بوئینگ ۷۷۷ که ۱۵ فروند آن از خانواده ۳۰۰ ار است خریداری کرده که نخستین فروند آن قرار است از آوریل ۲۰۱۸ (اردیبهشت ماه ۱۳۹۷) به ایران تحویل داده شود. در سال ۲۰۱۸، شش فروند و در سال ۲۰۱۹ نیز شش فروند هواپیمای ۷۷۷ به ایران تحویل داده میشود. در سال ۲۰۲۰ نیز سه فروند از این هواپیما به ایران تحویل میشود. همچنین ایران ایر از جدیدترین مدل ۷۷۷ ایکس هم ۱۵ فروند خریداری کرده که از سال ۲۰۲۱ به ایران تحویل خواهند شد.
ایران طبق برنامهریزی طی اردیبهشت ماه باید اولین هواپیمای خود از بوئینگ را دریافت کند اما این تحویل هم اکنون در هالهای از ابهام است.
مشکل خرید هواپیما برای خطوط هوایی ایران تا آنجا پیش رفتهاست که برخی خبرگزاریها از کنارهگیری معاون وزیر راه و شهرسازی ایران را خبر دادهاند.
اصغر فخریه کاشان اواخر سال ۹۲ از سوی عباس آخوندی ابتدا بهعنوان مشاور وزیر راه و شهرسازی و در ادامه بهعنوان قائممقام وزیر راه و شهرسازی در امور بینالملل وزیر منصوب شد. وی فرد اول در قراردادهای خرید هواپیما در ایران بود.
خبرگزاری تسنیم گزارش داده است اصغر فخریه کاشان در پی «ناکامی» در خرید هواپیما استعفا داده است.
تا کنون خبر نهایی تفاهم برای خرید هواپیما، بین شرکتهای هواپیمایی ایران ایر، آسمان، ایران ایرتور، زاگرس و قشمایر با شرکت ایرباس و بوئینگ، از سوی این غولهای هواپیماسازی تایید شده است.
ایرانایر و دیگر ایرلاینهای ایرانی باید هر چه زودتر با تامین مالی، تا دو سال آینده تعدادی از هواپیماهای سفارش داده شده خود را برای تحویل، نهایی کنند. در غیر اینصورت ممکن است با تغییر در قوانین آمریکا دیگر نتوانند از بوئینگ یا ایرباس هواپیما بخرند. بنا بر گزارشها مجوزی که از سوی اوفک (اداره کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانه داری آمریکا) برای خرید هواپیماها صادر شده است، تا سال ۲۰۲۰ اعتبار دارد.
در پی این مشکلات غلامرضا سلامی، مشاور وزیر راهوشهرسازی به روزنامه شرق گفته است «فشارها بر ایران برای پیوستن به پیمان «کیپتان» از یک طرف و عدم همراهی بانکهای جهانی برای تضمین فاینانسهای خارجی، دو قفل کنونی مذاکرات خرید هواپیما بهشمار میروند».
به گفته مشاور وزیر راه ایران «پیمان کیپتان به نحوه به وثیقهگذاشتن هواپیما میپردازد. ما هنوز عضو این پیمان نیستیم و طرف مقابل مذاکرات فشار میآورد که عضو شویم که آن هم زمانبر است».
از دیگر مشکلات مطرحشده از سوی مشاور وزیر راه ایران «مسائل مربوط به بانکهای بزرگ است که باید پادرمیانی کنند، اما آنها هم با توجه به فضای تحریم آمریکا، مداخله نمیکنند». وزارت راه ایران در عین حال گفتهاست به دلیل بازگشت احتمالی تحریمهای ایران «مسئله تامین مالی از سوی ایرباس و بويینگ» نیز با مشکل روبهرو است.