بازداشت «تعداد زیادی»‌ از معترضان؛ تجمع‌های بازاریان به دیگر شهرهای ایران کشیده شد

تجمعات اعتراضی که از روز یک‌شنبه، سوم تیر، در مجتمع‌های تجاری تهران آغاز شده بود، و روز دوشنبه به بسته شدن بازار تهران کشیده شد، روز سه‌شنبه نیز ادامه یافت و بنابر برخی گزارش‌ها، این اعتراضات به بازارهای چند شهر دیگر ایران نیز «گسترش یافته است.»

این در حالی است که روز سه‌شنبه عباس جعفری دولت‌آبادی، دادستان تهران، از «بازداشت تعداد زیادی» از معترضان خبر داد و به معترضان هشدار داده بود.

اعتراض‌های محدوده بازار و خیابان‌های مجاور به «نوسانات نرخ ارز» است اما اعتراض‌ها به برخی مناطق جنوب تهران نیز گسترش یافته که در این تجمعات شعارهای سیاسی نیز شنیده می‌شود.

خبرگزاری فارس، روز سه‌شنبه نوشت «درحالی‌که قرار بود بازار تهران امروز باز شود و رؤسای اتحادیه‌های اصناف قول باز شدن مغازه‌ها را داده بودند، اما بر اساس مشاهدات خبرنگار فارس، بخش‌هایی از بازار تهران امروز تعطیل است.»

این گزارش می‌افزاید که «در حال حاضر در خیابان پانزده خرداد تهران عده‌ای تجمع کرده و مشغول سر دادن شعار هستند.» این خبرگزاری این شعارها را موجب «رعب و وحشت» توصیف کرده است.

گزارش‌های دیگر نیز حاکی است که روز سه‌شنبه، یعنی در دومین روز از اعتصاب سراسری بازار تهران، بازار بین‌الحرمین تعطیل است و بازاریان شعار می‌دهند: «بازاری با غیرت، اتحاد اتحاد».

اعتراض گروهی از شهروندان در لاله‌زار جنوبی

روز سه‌شنبه هم‌چنین خبر می‌رسد که در این روز اغلب بازارها تعطیل است و بازار آهنگران در کوچه معظم‌الدوله هم با فریادهای «ببندش، ببندش» به اعتصابات پیوسته است. از پاساژ جواهریان نیز گزارش‌هایی از پیوستن به اعتصاب مخابره می‌شود.

محسن محمدیان، مدیر مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شرکت بهره‌برداری مترو تهران و حومه، نیز روز سه‌شنبه گفت: «ایستگاه مترو ملت در خط ۲ به دنبال تجمع‌های اخیر در محدوده بازار تا اطلاع ثانوی خدمات رسانی نمی‌کند»؛ ساعاتی پس از اعلام این خبر اما گزارش‌هایی از بازگشایی این ایستگاه مترو در عصر سه‌شنبه مخابره شد.

تحلیل مهدی مهدوی‌آزاد، کارشناس سیاسی، از دلایل اعتراض‌های بازاریان تهران

ویدئوهایی از بازار طلافروشان تبریز و بازار کرمانشاه نیز در شبکه‌های اجتماعی به چشم می‌خورد که تاریخ قرار گرفتن آنها در این شبکه‌ها روز سه‌شنبه ۵ تیرماه است. در این ویدئوها تعطیلی این بازارها مشاهده و شعارهای اعتراضی بازاریان شنیده می‌شود.

روز یک‌شنبه دو مجتمع خرید «علاءالدین» و «چارسو» که عمدتاً به خریدوفروش موبایل و کالاهای دیجیتال اختصاص دارد شاهد تجمع‌های اعتراضی بود و معترضان به نابسامانی در بازار ارز، در خیابان «جمهوری» دست به راه‌پیمایی زدند.

پس از آن، کسبه بازار تهران صبح روز دوشنبه در اعتراض به گرانی‌های اخیر مغازه‌های خود را بستند و شماری از معترضان در میدان بهارستان دست به تجمع زدند؛ گزارش شده که مأموران امنیتی با حمله به تظاهرکنندگان اقدام به شلیک گاز اشک‌آور کرده‌اند.

«بازداشت تعداد زیادی از افراد»

عباس جعفری دولت‌آبادی، دادستان تهران، روز سه‌شنبه از «شناسایی» افرادی که به گفته او «دیروز تلاش کردند با تهدید بازاری‌ها درب مغازه‌ها را ببندند» خبر داد و گفت: «تعداد زیادی از این افراد دستگیر و بازداشت شدند.»

به گزارش خبرگزاری تسنیم، او که در حاشیه همایش سراسری قوه قضائیه سخن می‌گفت، افزود: «من به این افراد و خانواده‌های آنها اطلاع می‌دهم که تا محاکمه نشوند آزاد نخواهند شد.»

دادستان تهران اضافه کرد که «پیام من به آشوب‌گران در حوزه امنیت و اقتصاد این است که دستگاه قضایی با هرگونه ناامنی و آشوب و اغتشاش در حوزه اقتصادی مبارزه خواهد کرد و متهمانش مانند آشوب‌های دی ماه و اسفند ماه تا انجام محاکمه آزاد نخواهند شد.»

در همین راستا، حسین شریعتمداری، نماینده رهبر جمهوری اسلامی در روزنامه کیهان، در سرمقاله روز سه‌شنبه این روزنامه تلویحاً پیشنهاد کرد که نیروهای لباس شخصی برای جلوگیری از تجمع در بازار در میان مردم حضور داشته باشند.

چرایی اعتراض‌های بازاریان ایران از نگاه رضا علیجانی، تحلیلگر سیاسی

وی با اشاره به حضور «نامحسوس» نیروهای سپاه پاسداران در روستاهای کردستان در دهه ۶۰ نوشت که این موضوع می‌تواند به جلوگیری از تجمع کمک کند.

در همین حال فیلم‌هایی از تجمع در محله جوادیه تهران در شامگاه دوشنبه منتشر شده که حاضران شعار «مرگ بر دیکتاتور» سر می‌دهند.

به گفته عبدالله اسفندیاری، مسئول هیئت امنای مرکزی بازار تهران، اعتراض کسبه بازار متوجه «گرانی ارز و نوسانات آن» و «بی‌ثباتی در گمرک» است به طوری که بازاریان «به دلیل نوسانات بازار، به هیچ وجه نمی‌توانند تصمیم بگیرند و کالای خود را بفروشند».

روز یکشنبه بهای ارزهای مختلف در بازار آزاد تهران بار دیگر با جهش همراه شد و قیمت هر دلار آمریکا با ثبت رکوردی جدید به مرز ۹ هزار تومان رسید.

در تجمع اعتراضی روز سه‌شنبه سبزه‌میدان تهران، نزدیک به بازار، شعار «دلار ده‌تومانی، نمی‌خواهیم، نمی‌خواهیم» به گوش می‌رسید.

تعطیلی بازار طلافروشان تبریز

​بحث «توطئه علیه دولت»

برخی از مقامات دولت تلحویاً اصول‌گرایان و نهادهای زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی را به سازماندهی این تجمعات متهم کرده‌اند.

از جمله حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس‌جمهور، در توئیتر خود نوشته بود که «صدای خیابان و پاساژ و بازار را باید شنید. اولی صدای مردم است اما باید در تشخیص صدای دوم و سوم بیشتر تأمل کرد تا صدای کاسبکاران دلال با صدای تهی‌دستان نگران اشتباه گرفته نشود».

در همین حال روزنامه جمهوری اسلامی تجمعات روز دوشنبه را «توطئه علیه دولت» دانست و هشدار داد که «توطئه علیه دولت در همین مرحله نمی‌ماند».

این روزنامه نوشت: «کسانی تصور نکنند این دولت می‌رود و خودشان دولتی تشکیل خواهند داد و بر اریکه قدرت خواهند ماند. راه حفاظت از منافع مردم، کشور و نظام، حفاظت از دولت مستقر است».

اشاره این روزنامه می‌تواند به سخنان برخی از نزدیکان رهبر جمهوری اسلامی باشد که از برکناری دولت حسن روحانی سخن گفته‌اند.

از جمله رحیم صفوی، مشاور نظامی آیت‌الله خامنه‌ای، روز یک‌شنبه گفته بود که «گاهی به نظر می‌رسد که اگر دولت نباشد، کشور بهتر اداره خواهد شد».

در همین حال برخی از نمایندگان عضو جبهه پایداری در مجلس از ارائه طرح «عدم کفایت سیاسی رئیس‌جمهور» سخن گفتند.

ارزیابی رضا تقی‌زاده، تحلیلگر سیاسی، از اعتراض‌های کسبه بازار تهران

در واکنش به این سخنان محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت، روز سه‌شنبه گفت: «اینکه عده‌ای اصرار دارند دولت را ناکارآمد نشان دهند به دوره اخیر محدود نمی‌شود و در دوره قبلی هم همه تلاش آنان بر همین بود اما مردم در انتخابات نه دیدگاه جناح مقابل دولت، بلکه دیدگاه خود دولت را تأیید کردند».

وی اضافه کرد: «هنوز برای عده‌ای انتخابات تمام نشده و برخی تلاش دارند که ناامنی در کشور ایجاد شود و انتظارات تورمی در مردم به وجود آید».

جلسه غیر علنی مجلس

همزمان با ادامه اعتصاب در بخش‌هایی از بازار تهران در روز سه‌شنبه، مجلس شورای اسلامی در یک جلسه غیر علنی «نابسامانی‌های» اقتصاد ایران را بررسی کرد و برخی از نمایندگان شرایط کشور را «جنگ اقتصادی» آمریکا علیه ایران توصیف کردند.

فاطمه ذوالقدر، نماینده تهران در مجلس، در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا خبر داد که مجلس در جلسه غیر علنی صبح روز سه‌شنبه «نابسامانی‌های اقتصادی» را بررسی کرد.

به گفته خانم ذوالقدر، در این جلسه علی لاریجانی، رئیس مجلس، دربارهٔ نوسانات نرخ ارز و اعتراضات کسبه و بازاریان سخنرانی کرد.
خانم ذوالقدر به جزئیات سخنان رئیس مجلس اشاره‌ای نکرده‌است.

در همین حال تعدادی از نمایندگان مجلس شرایط فعلی کشور را «جنگ اقتصادی» آمریکا علیه ایران توصیف کردند.

از جمله نادر قاضی‌پور، نماینده ارومیه، روز سه‌شنبه در تذکری در جلسه علنی مجلس گفت که «جنگ اقتصادی خطرناک‌تر و پرپیچ‌وخم‌تر از جنگ نظامی است» و افزود: «باید کسانی که اقتصاد ما را به این روز انداخته‌اند اعدام شوند.»

غلامرضا حیدری، نماینده تهران، نیز در توئیتر خود نوشت که سخنان مقامات دولتی در جلسه غیرعلنی روز یک‌شنبه مجلس باید به رهبر جمهوری اسلامی گزارش شود «تا اگر می‌خواهند ما را به سمت جنگ تمام‌عیار اقتصادی بکشانند در رویکردها نوعی بازبینی صورت گیرد».

از سوی دیگر، رسانه‌های ایران صبح دوشنبه از طرح جدید دولت برای سه‌نرخی شدن قیمت دلار خبر داده بودند؛ ولی‌الله سیف، رئیس بانک مرکزی ایران، از ایجاد «بازار ثانویه ارز» خبر داده و گفته‌است که بر اساس این طرح، قیمت ارز سه‌نرخی می‌شود و برای «کالاهای غیرضروری» ارز در توافقی بین صادرکنندگان و وارد کنندگان خرید و فروش خواهد شد.

به گفته آقای سیف، واردات «کالاهای ضروری»، از جمله دارو، مانند گذشته با دلار ۴۲۰۰ تومانی انجام خواهد شد. خبرگزاری ایسنا برآورد کرده‌است که نرخ ارز سوم می‌تواند بین ۶۰۰۰ تا ۶۵۰۰ تومان باشد.

با این حال بر اساس گزارش‌ها، در حال حاضر نرخ‌های جدید قیمت ارز در بازار مشخص نیست و خرید و فروشی انجام نمی‌شود.