مرکز پژوهش‌های مجلس ایران: استقراض دولت از بازار سرمایه در سال ۹۹ دو برابر شد

نمایی از ساختمان بانک مرکزی ایران

میزان فروش اوراق قرضه توسط دولت حسن روحانی در سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸ دو برابر و نسبت به سال ۹۷ حدود چهار برابر شده است.

مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گوید در سال گذشته خورشیدی دولت ۱۸۳ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان اوراق قرضه فروخته است.

کل بودجه سال گذشته خورشیدی ۵۷۰ هزار میلیارد تومان بود، بدین ترتیب یک سوم بودجه دولت از طریق فروش اوارق قرضه، یعنی استقراض از بازار سرمایه جذب شده است.

میزان فروش اوراق قرضه توسط دولت حسن روحانی در سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸ دو برابر و نسبت به سال ۹۷ حدود چهار برابر شده است.

قبلا دیوان محاسبات گزارش داده بود که در بودجه سال ۹۹، میزان واگذاری دارایی‌های مالی ۱۷۵ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده بود، اما این رقم در پایان سال عملا ۲۴۳ هزار میلیارد تومان شده که ۲۰۱ هزار میلیارد تومان آن مربوط به اوراق قرضه بوده است. بقیه این رقم شامل فروش سهام شرکت‌های دولتی در بورس و واگذاری دیگر دارایی‌ها است.

دولت حسن روحانی در سال‌های ۹۷ و ۹۸ نیز یک سوم بودجه را با استقراض تامین کرده بود. البته این تنها بخشی از بدهی‌های دولت است که از طریق بازار سرمایه و فروش اوراق تامین شده است.

آخرین آمار بانک مرکزی ایران نشان می‌دهد بدهی دولت و شرکت‌های دولتی به نظام بانکی کشور در سال گذشته خورشیدی ۲۷ درصد رشد داشته و به نزدیک ۵۲۹ هزار میلیارد تومان رسیده است. ۹۰ درصد این بدهی‌ها مربوط به خود دولت و ۱۰ درصد مربوط به موسسات و شرکت‌های دولتی است.

هنوز دولت ایران میزان کل بدهی خود به بازار سرمایه، بانک‌ها، شرکت‌های خصوصی و نیمه خصوصی، پیمانکاران، صندوق توسعه ملی و غیره را منتشر نکرده است، اما صندوق بین‌المللی پول در آخرین گزارش خود که بهار امسال منتشر شد، می‌گوید کل بدهی‌های خالص دولت ایران طی دو سال گذشته بیش از دو برابر شده و به ۲۲۷ میلیارد دلار رسیده است.

این رقم معادل نزدیک به ۳۶ درصد تولید ناخالص داخلی کشور در سال ۹۹ است.

همچنین با محاسبه نرخ رسمی دلار (۴۲۰۰ تومان) این رقم معادل ۶۰ برابر بودجه عمومی دولت در سال گذشته خورشیدی و با محاسبه نرخ آزاد دلار (۲۵ هزار تومان) ۱۰ برابر بودجه عمومی دولت در سال ۹۹ است.

دولت با فروش اوراق قرضه هم باید در آینده اصل آن و هم سود آن را پرداخت کند.

دولت حسن روحانی در حالی که تنها ۲۲ درصد درآمدهای نفتی پیش‌بینی شده در بودجه ۹۹ محق شده بود، برای سال جاری خورشیدی میزان فروش نفت را ۱.۵ برابر سال گذشته پیش‌بینی کرده است.

دولت انتظار دارد در سال جاری خورشیدی روزانه ۲.۳ میلیون بشکه صادرات نفت داشته باشد، در حالی که طی بهار امسال، بر اساس ارزیابی شرکت‌های ردیابی نفتکش‌ها، ایران روزانه حدود ۶۵۰ هزار بشکه صادرات نفت داشته است و گزارش‌ها حاکی است که مذاکرات هسته‌ای احتمالا اواخر مردادماه از سر گرفته شود.

لذا انتظار نمی‌رود در نیمه ابتدایی سال تحریم‌های ایران لغو شود و اگر تحریم‌ها نیز لغو شود، چند ماه طول خواهد کشید که ایران بتواند به بازارهای جهانی نفت بازگردد.

بدین ترتیب، انتظار می‌رود کسری بودجه سال جاری خورشیدی ایران بیشتر از سال‌های گذشته باشد.

با استفاده از گزارش‌های تسنیم، مرکز پژوهش‌های مجلس و رادیو فردا/د.خ/ک.ر