در حالی که میلیونها خودروی فرسوده در ایران تردد میکنند، آمارها و اظهارات مقامهای حفاظت محیط زیست نشان میدهد در دو سال اخیر حتی ۱۰۰ خودروی فرسوده هم اسقاط نشده است.
سازمان حفاظت محیط زیست ایران میگوید ۱۱ میلیون «وسیله نقلیه اسقاطی» در ایران تردد دارد و در سال ۹۳ بیش از ۳۰۰ هزار خودروی فرسوده اسقاط شدند. اما طی دو سال اخیر شاید ۱۰۰ خودرو هم اسقاط نشده باشد.
بر اساس اطلاعات سازمان حفاظت محیط زیست ۳۳ میلیون وسیله نقلیه در کشور تردد میکند.
طبق آییننامه هیات دولت خودروهای سواری شخصی با عمر ۲۵ سال، سواری دولتی با عمر ۱۵ سال، تاکسی با عمر ۱۰ سال، مینیبوس با عمر ۱۵ سال، اتوبوس درون شهری با عمر ۱۰ سال، اتوبوس برونشهری با ۱۵ سال، کامیون و کشنده با ۱۵ سال عمر، وانت با ۱۵ سال، موتورسیکلت با ۱۰ سال و سایر وسائل نقلیه با گذشت ۲۵ سال از تاریخ ساخت به عنوان «خودروی فرسوده» و از رده خارج محسوب میشوند.
این در حالی است که برخی خودروهای تولیدی صفر کیلومتر هم در ایران دارای تکنولوژی قدیمی هستند به همین دلیل تحت فشار مراکز مختلف، دو شرکت ایران خودرو و سایپا تصمیم گرفتند پراید و پژو ۴۰۵ را از رده خارج کنند.
بیشتر در این باره: «۲.۶ میلیارد دلار، خسارت سالانه آلودگی هوای تهران»در چند سال اخیر موارد تشویقی برای از رده خارج کردن خودروهای فرسوده کمرنگ شده است و با افزایش قیمت خودرو مردم توان از رده خارج کردن خودروهای قدیمی و خرید خودروهای جدید را ندارند.
خودروهای فرسوده از نظر مصرف سوخت و آلایندگی ضربه شدیدی به اقتصاد ایران میزنند. به عنوان نمونه بر اساس اطلاعات سازمان حفاظت محیط زیست ایران، خسارت اقتصادی آلودگی هوا به شهر تهران سالانه ۲.۶ میلیارد دلار است. علت ۶۰ درصد ذرات معلق تهران وسایل نقلیه عنوان شده و برای کاهش ذرات معلق در نیمه دوم سال باید هفت هزار اتوبوس در تهران نوسازی یا بازسازی شوند.
مسعود تجریشی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست درباره مشکلات خروج خودروهای فرسوده در ایران، به خبرگزاری ایسنا گفته است «عدم ورود خودروهای وارداتی و فقدان تمکین وزارت صنعت برای اسقاط کردن خودروها سبب شد که نتوانیم اسقاطیها را از چرخه حمل و نقل خارج کنیم».
حسین گودرزی ئییس انجمن صنفی مراکز اسقاط میگوید با چهار متولی یعنی وزارت راه، محیط زیست، وزارت صمت و وزارت کشور، «هیچ اقدامی برای بهبود وضعیت خودروهای فرسوده انجام نشده است».
او میگوید «در گذشته مسئولیت اسقاط خودروهای فرسوده به عهده واردکنندگان خودرو بود و از آنجا که واردات ممنوع شده ما دیگر هیچ سبد مصرفی برای گواهیهایمان نداریم؛ اگرچه طبق مصوبه دولت، خودروسازان باید ۳۰ درصد تولیداتشان را جایگزین خودروی فرسوده کنند اما به خاطر عدم صرفه اقتصادی و مشکلات گمرکی و مالی، خودشان را کنار کشیدهاند.»
پیشتر هزینه اسقاط خودرو توسط سازمان بهینهسازی مصرف سوخت تعیین و از واردکننده خودرو دریافت میشد که بعد از آن واردکننده نیز از خریدار دریافت میکرد.
برخی رسانههای ایران از طرحی خبر دادهاند که بخشی از تاکسیهای فرسوده در ایران قرار است جایگزین شوند. براساس این طرح جدید، دولت قصد دارد جایگزینی ۱۲۹ هزار تاکسی فرسوده با تاکسی پایه گازسوز، هیبریدی و برقی با پیمایش بالا را انجام دهد.
با این وجود با رد شدن واردات خودرو برای سال جاری بنظر میرسد روند جایگزین کردن خودروهای فرسوده شخصی فعلا متوقف خواهد ماند.