حسن روحانی٬ رئیس جمهور ایران روز چهارشنبه هشدار داد که اگر ایران به حقوق خود در برجام نرسد٬ ممکن است در مورد سطح همکاریاش با آژانس بینالمللی انرژی اتمی تصمیمات تازهای بگیرد.
به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی٬ ایرنا٬ حسن روحانی عصر چهارشنبه٬ ۱۳ تیرماه٬ پس از دیدار با یوکیا آمانو٬ رئیس آژانس٬ در وین گفت: «فعالیتهای هستهای ایران همواره صلحآمیز بوده و هست٬ اما این تهران است که درباره سطح همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی تصمیم میگیرد و مسئولیت تغییر وضعیت و سطح همکاری ایران با آژانس بر عهده کسانی خواهد بود که وضعیت جدید را به وجود آوردهاند.»
وی با انتقاد از خروج آمریکا از برجام تاکید کرد که ایران در این توافق به تعهداتش عمل کرده و این طرف دیگر است که تعهداتش را زیر پا گذاشته و افزود: «اگر به حقوق ملت خود در برجام نرسیم٬ در هر شرایطی تصمیم جدیدی خواهیم گرفت.»
پس از این دیدار٬ وبسایت آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز در بیانیهای تایید کرد که ایران به تعهداتش در چارچوب برجام وفادار مانده و ضمن تاکید بر اهمیت این توافق٬ افزود که آژانس از نزدیک تحولات مرتبط با برجام را زیر نظر دارد.
ایالات متحده ۱۸ اردیبهشتماه رسما از توافق برجام خارج شد. به دنبال آن وزارت خارجه آمریکا پنجم تیرماه اعلام کرد که کشورهای خریدار نفت ایران از آغاز ماه نوامبر (۱۳ آبان) و از سرگیری تحریمهای آمریکا علیه تهران، باید تمام واردات خود از این کشور را متوقف کنند.
اتحادیه اروپا٬ از واردکنندگان عمده نفت ایران٬ متعهد شده است که همچنان به برجام وفادار بماند و واردات نفت از ایران را ادامه بدهد٬ اما مقامهای اروپایی در عین حال تاکید کردهاند که تحریمهای آمریکا کار را دشوار کرده است.
هم اکنون مذاکراتی بین ایران و سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا برای «نجات برجام با وجود تحریمهای آمریکا» در جریان است و در همین راستا آقای روحانی و محمدجواد ظریف٬ وزیر خارجه ایران٬ از یازدهم تیرماه سفر خود به سوئیس و اتریش را آغاز کردهاند.
حسن روحانی روز چهارشنبه در وین با اظهار این که خروج آمریکا از برجام٬ تعادل این توافقنامه را بر هم زده است٬ تاکید کرد: «در این شرایط بقیه طرفهای توافق وظیفه دارند در مقابل این اقدام ایستاده و خارج شدن تعهدات طرفین از توازن را جبران کنند.»
به گزارش خبرگزاری رویترز٬ وی در جمع خبرنگاران گفت که ایران همچون گذشته از پس تحریمهای آمریکا بر میآید و افزود: «دولت کنونی آمریکا تا ابد بر سر کار نمیماند… اما تاریخ٬ ملل دیگر را بر اساس تصمیمی که امروز میگیرند قضاوت خواهد کرد.»
رئیس جمهوری ایران ۱۱ تیرماه نیز در سوئیس با اشاره به سخنان مقامهای آمریکایی در مورد قطع صادرات نفت ایران٬ هشدار داد «اگر توانستید٬ این کار را بکنید تا نتیجهاش را ببینید» و افزود: «آنها [آمریکاییها] معنی این حرف را نمیفهمند، چرا که این اصلاً معنی ندارد که نفت ایران صادر نشود و آن وقت نفت منطقه صادر شود.»
این سخنان که از آن تعبیر به بستن تنگه هرمز شد، تحسین قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، را به دنبال داشت.
در واکنش به این اظهارات٬ آمریکا نیز ۱۳ تیرماه هشدار داد که اجازه نخواهد داد تنگه هرمز بسته شود. پیش از آن نیز سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با اشاره به گفتههای برایان هوک، مدیر سیاستگذاری وزارت خارجه آمریکا، اظهار داشت سخنان آقای هوک تصویری از راهبرد کلی ایالات متحده ارائه میکند. مدیر سیاستگذاری وزارت خارجه آمریکا گفته بود دور جدید تحریمها علیه ایران از ۱۳ مرداد اجرا میشود، و افزوده بود دولت آمریکا در تلاش است هر تعداد از مشتریان نفت ایران را که میتواند ترغیب کند خرید نفت از ایران را در اسرع وقت به صفر برساند.