گزارش های مرکز آمار ایران و بانک مرکزی بیانگر آن است که نرخ تورم متوسط در اردیبهشت‌ماه امسال در محدود تک‌رقمی باقی مانده است، هرچند که این وضعیت بسیار شکننده است.
براساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم دوازده‌ماهه منتهی به اردیبهشت‌ماه امسال، به ۸ درصد رسید که یک دهم واحد درصد کمتر از ماه قبل بود. بانک مرکزی ایران نیز در گزارشی نرخ تورم متوسط در مناطق شهری ایران در اردیبهشت‌ماه را ۹٫۱ درصد اعلام کرد که این نرخ تورم اعلام شده نیز، یک دهم واحد درصد کمتر از همین نرخ در ماه قبل بود.
اما آنچه حفظ نرخ تورم در محدوده تک‌رقمی را شکننده می‌کند، نرخ‌های تورم «ماهانه» و «نقطه به نقطه» در این گزارش های آماری است.
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران نرخ تورم ماهانه در اردیبهشت‌ماه به ۱٫۱ درصد بالغ شد، ایستادن نرخ تورم ماهانه در محدوده بالای یک درصد، دستاورد نرخ تورم تک‌رقمی را تهدید می‌کند به ویژه آنکه نرخ تورم نقطه به تقطه در اردیبهشت‌ماه در این گزارش مرکز آمار ایران، ۸٫۳ درصد ارزیابی شد.
نگاهی به گزارش بانک مرکزی ایران از شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران در اردیبهشت‌ماه امسال نیز نشان می‌دهد که نرخ تورم ماهانه این ماه که به معنای افزایش نرخ تورم از ماه قبل است، ۱٫۶ درصد بوده که رقمی بالا به حساب می‌آید.
در این گزارش بانک مرکزی، نرخ تورم نقطه به نقطه که به معنای مقایسه نرخ تورم دو مقطع اردیبهشت امسال نسبت به ماه مشابه پارسال به شمار می‌آید، ۹٫۷ درصد ارزیابی شده است. این رقم نیز می‌تواند بالقوه نرخ تورم متوسط را در ماه‌های آتی به سطوحی بالاتر از ۱۰ درصد، روانه کند.
خوراکی و آشامیدنی‌های گران، آموزش گران‌تر
بررسی تغییرات شاخص بهای گروه‌ها و طبقات کالایی در دو گزارش آماری بانک مرکزی و مرکز آمار ایران می‌تواند نشان دهد که تورم این ماه‌ها ناشی از تغییرات قیمتی کدام گروه کالایی یا خدماتی بوده است.
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، در اردیبهشت‌ماه امسال، بیشترین افزایش شاخص بها در میان گروه‌های مختلف کالا و خدمات در بین خانوارهای شهری، به گروه «آموزش» اختصاص داشت که نرخ تورم متوسطی معادل ۱۱٫۳ درصد را تجربه کرد.
بر اساس یافته‌های گزارش مرکز آمار ایران، خانوارهای شهری در دومین ماه امسال، پس از گروه «آموزش»، بالاترین تورم را در گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها»، تجربه کردند که نرخ تورم متوسطی معادل ۱۰٫۸ درصد را تجربه کرد.
نکته قابل توجه آن است که برای محاسبه نرخ تورم خانوارهای شهری، تغییرات تورم گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها از ضریب اهمیتی ۲۴٫۵ درصدی برخوردار است که ضریب بالایی است به این معنا که تحولات قیمتی این گروه کالایی، آثار بزرگی بر نرخ تورم برجای می گذارد.
در گزارش بانک مرکزی از تغییرات تورم در اردیبهشت‌ماه امسال، نتایجی مشابه با گزارش مرکز آمار ایران دارد به این ترتیب که بالاترین نرخ تورم با ثبت ۱۲ درصد رشد، مربوط به گروه آموزش بوده است و پس از این گروه شاخص بهای گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها با رشدی ۱۱٫۴ درصدی در رتبه بعدی قرار گرفت.
ضریب اهمیت گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در محاسبات نرخ تورم برای بانک مرکزی نیز در جایگاه دوم اهمیت و اثرگذاری بر نرخ تورم، پس از گروه «مسکن» قراردارد.
ضمن آنکه تغییرات شاخص بهای گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها بیشتر سبد هزینه گروه‌های درآمدی کم‌برخوردار را متاثر می‌سازد و بر کیفیت زندگی آنها اثرگذار است.
افسار گسیخته تورم غذایی
در نمودار بالا تغییرات نرخ تورم گروه خوراکی ها و آشامیدنی در دو مقطع سال ۱۳۹۵ و سال ۱۳۹۶ قابل مشاهده و مقایسه است. همانطور که در این نمودار مشخص است، شاخص بهای این گروه از بهمن‌ماه سال ۹۵ به طور محسوسی با رشد همراه شد و تا بهمن ماه سال ۹۶، به طور مداوم در ۱۳ ماه با نرخ‌هایی بالاتر از ده درصد رشد کرد.
با توجه به ضریب اهمیت این گروه در محسابات نرخ تورم، می‌توان نتیجه‌گیری کرد این رشد مداوم و بالای شاخص بهای گروه کالایی «خوراکی ها و آشامیدنی‌ها» طی ماه‌های گذشته، کیفیت زندگی و سبد هزینه‌های خانواده‌های کم‌درآمد را متاثر ساخته است.
سبد کالای منتخب رادیو فردا نیز در اردیبهشت ماه ۹۷ در مقایسه با ماه قبل در مجموع تغییر محسوسی را تجربه نکرد و میانگین تغییرات قیمت این سبد در دو ماه متوالی تقریبا ثابت ماند. هر چند که در بین این اقلام خوراکی، قیمت گوجه فرنگی ۹ درصد کاهش داشت و بیشترین افزایش قیمت را شانه ۳۰ عددی تخم‌مرغ تجربه کرد که در این دو ماه ۶ درصدی بر قیمت آن افزوده شد.
با تغییر مبنای مقایسه از فروردین ماه به اردیبهشت‌ماه پارسال، میانگین قیمتی این سبد کالایی رشدی ۳٫۵ درصدی را شاهد بوده است.
بیشترین افزایش قیمت در اردیبهشت‌ماه امسال در مقایسه با ماه مشابه پارسال، با بیش از ۶۱ درصد رشد به نام تخم‌مرغ به ثبت رسید و بیشترین کاهش قیمت در این دو مقطع زمانی در میان اقلام مندرج در سبد کالای منتخب رادیو فردا به گوجه‌فرنگی اختصاص داشت که بیش از ۴۵ درصد ارزان شد.
نکته قابل توجه در این میان، انتظاری است که از محل اثر برهم‌خوردن سامان بازار ارز بر قیمت دیگر اقلام کالایی و خدماتی به وجود آمده است، به نظر می‌رسد اثر این نابسامانی در بازار ارز، در نرخ تورم اردیبهشت‌ماه نمود نداشته و باید این اثر را در نرخ تورم ماه‌های آتی ردیابی کرد.
تغییرات قیمتی دیگری که می‌تواند نرخ تورم و سطح عمومی قیمت‌ها را متاثر کند، تاثیر افزایش قیمت مسکن و اجاره‌بهاست. ضریب اهمیت تغییرات شاخص بهای مسکن و اجاره‌بها برای خانوارهای شهری بسیار بالاست و این گروه مهم‌ترین و موثرترین گروه کالایی بر محاسبه نرخ تورم به شمار می‌آید.
از سویی گزارش بانک مرکزی از تحولات بازار معاملات مسکن پایتخت در اردیبهشت‌ماه نشان می دهد که متوسط قیمت یک متر مربع زیربنای واحد مسکونی دادوستد شده در دومین ماه امسال نسبت به ماه قبل بیش از ۸ درصد و در مقایسه با اردیبهشت‌ماه پارسال حدود ۳۵ درصد رشد کرده و به ۵ میلیون و ۹۸۰ هزار تومان رسیده است.
همچنین بر پایه یافته‌های این گزارش، شاخص اجاره‌بهای مسکن در ماه مورد گزارش نسبت به فروردین ماه امسال، ۱۱ درصد و در مقایسه با اردیبهشت‌ماه پارسال حدود ۱۰ درصد افزایش داشته است که همین رشد می تواند بر سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای شهری اثرگذار باشد.
مجموع این تحولات، نگرانی‌ها از حرکت نرخ تورم در ماه‌های آتی به اعداد و ارقامی بالاتر را به دنبال دارد که مطلوب نظر دولتمردان نیست.