گروهی از نواندیشان دینی: قانون «توهین به مقدسات» باید برچیده شود

«اصل وجود چنین قانونی می‌تواند در نهایت راه را بر آزادی بیان آدمیان ببندد»

گروهی از نواندیشان دینی ایران با انتشار بیانیه‌ای در نقد قانون «توهین به مقدسات» گفته‌اند مشکل این قانون با اصلاح آن حل نمی‌شود.

در این بیانیه که ده نواندیش دینی آن را نوشته و منتشر کرده‌‌اند، درباره مواد ۲۶۲ و ۵۱۳ «قانون مجازات اسلامی» چنین آمده است: «ابهام در معنای مفاهیم کلیدی این دو ماده قانونی یعنی «توهین» (یا «سبّ») و «مقدسات» موجب می‌شود که بر سر اطلاق این مواد اختلاف نظر جدی رخ دهد.»

بنا به ماده ۲۶۲ قانون مجازات اسلامی، هر کس به پیامبر اسلام «دشنام دهد یا قذف کند ساب النبی است» و به اعدام محکوم می شود.

همچنین بر اساس ماده ۵۱۳ این قانون، هر کس به مقدسات اسلام و یا هر یک از انبیاء یا امامان شیعه یا فاطمه دختر پیامبر اسلام اهانت کند، «اگر مشمول حکم‌ ساب‌النبی باشد اعدام می‌شود و در غیر این صورت به حبس از یک تا پنج سال محکوم خواهد شد».

نگارندگان این بیانیه با اشاره به قتل علیرضا شیرمحمدعلی، زندانی متهم به «توهین به مقدسات»، در زندان فشافویه تأکید کرده‌اند که از جمله اتّهام‌های واردشده علیه برخی از زندانیانی که در سال‌های اخیر اعدام یا در دوران بازداشت و حبس کشته شده‌اند «توهین به مقدّسات» بوده است.

امضاکنندگان این بیانیه همچنین با اشاره به سوءاستفاده از تعریف «توهین به مقدسات» در محاکم قضایی گفته‌اند: «ادعای ما این نیست که قانون "توهین به مقدسات" باید به شیوه‌ای تفسیر و یا بازنویسی شود که صرفاً شامل توهین رکیک، عالمانه و عامدانه (توهین به قصد توهین) در حالت روانی عادّی، آن هم فقط به "ضروریات" اسلام شود.»

آنها در ادامه با بیان این‌که «حتی در چنین صورتی مشکل بنیادی این قانون هم‌چنان به قوت خود باقی می‌ماند» مشکل اصلی این قانون را «اصل وجود چنین قانونی، حتی در شکل مضیّق، ابهام‌زدایی‌شده و محتاطانه‌ آن» دانسته‌اند که «می‌تواند در نهایت راه را بر آزادی بیان مشروع آدمیان ببندد.»

نگارندگان در بخشی دیگر از بیانیه خود گفته‌اند که جرم‌انگاریِ «توهین به مقدسات» در قوانین جمهوری اسلامی «در عمل ابزاری در دست حاکمان برای بستن دهان منتقدان» بوده است.

امضاکنندگان در پایان این بیانیه تحلیلی و مفصل بر لزوم «برچیده شدن» مواد مربوط به قانون «توهین به مقدسات» در قانون کیفری ایران تأکید کرده‌اند.

حسن یوسفی اشکوری، محمدجواد اکبرین، عبدالعلی بازرگان، محمد برقعی، سروش دباغ، رضا علیجانی، داریوش محمدپور، مهدی ممکن، یاسر میردامادی و صدیقه وسمقی امضاکنندگان این بیانیه‌اند.