غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضاییه جمهوری اسلامی، روز سه‌شنبه اعلام کرد که شورش منجر به فرار شماری از زندانیان زندان سقز با «توطئه» و همکاری چند تن از زندانبان‌های این زندان انجام شد.
به گزارش روز سه‌شنبه، ۲۶ فروردین، در خبرگزاری رسمی قوه قضائیه ایران (میزان)، این نخستین بار پس از چند مورد اخیر ناآرامی در زندان‌های ایران است که یک مقام رسمی قضایی از دست داشتن تعدادی از کادر زندان در این اتفاقات خبر می‌دهد.
اظهارات وی پس از آن بیان می‌شود که با شیوع ویروس کرونا در ایران، شمار قابل توجهی از زندانیان در ایران عفو شده یا به مرخصی آمدند و نگرانی از ابتلا به کرونا و احساس تبعیض بر سر اعطای مرخصی، چندین زندان در کشور را به صحنه ناآرامی تبدیل کرد.
از جمله روز هشتم فروردین در جریان اعتراض‌ها در زندان سقز، ده‌ها زندانی از این زندان گریختند و مصطفی سلیمی، یکی از این زندانیان که موفق به خروج از کشور شده بود،چند روز بعد در اقلیم کردستان عراق بازداشت و نهایتا در زندان سقز اعدام شد.
آقای اسماعیلی ماجرای زندان سقز را «یک حادثه و استثنا» معرفی کرده و گفت که این شورش «اقدامی درآمیخته از توطئه تعدادی از زندانیان و قصور و تقصیر دو سه نفر از پرسنل حوزه زندانبانی» بود.
وی بدون اشاره به جزئیات اضافه کرد که «قصور و تقصیر» این زندانبانان «منجر به فرار تعدادی از زندانیان شد».
سخنگوی قوه قضائیه جمهوری اسلامی در عین اعلام خبر شناسایی و بازداشت «پرسنل مقصر» این اتفاق در زندان سقز، گفت که «اکثر قریب به اتفاق زندانیان فراری از جمله تمامی زندانیانی که جرایم سنگین داشتند» بازداشت شده‌اند.
وی شمار زندانیان گریخته از زندان سقز را ۷۴ نفر اعلام کرده و گفته تنها هشت نفر از آنها هنوز بازداشت نشده‌اند که «جزءِ مجرمین خطرناک نیستند».
این مقام قوه قضائیه در عین حال خبر داد که در شیراز نیز زندانیان قصد فرار داشته، اما موفق نشده‌اند.
آقای اسماعیلی گفت: «در شیراز هم تعدادی از زندانیان به دنبال این بودند تا ببینند آیا می‌توانند اقدامی شبیه زندان سقز را انجام دهند که با هوشیاری‌ها و آمادگی‌ها نتوانستند کاری انجام دهند و در آنجا حادثه مهمی رخ نداد.»
آقای اسماعیلی هیچ اشاره‌ای به جزئیات اتفاق رخ‌داده در زندان شیراز نکرد و نگفت که آیا در آنجا هم کادر زندان قصد همکاری با زندانیان را داشتند یا خیر.
پیش از ناآرامی در زندان سقز، گزارش‌هایی از شورش در چند زندان دیگر از جمله تبریز، الیگودرز، اهواز و فشافویه در اعتراض به شیوع ویروس کرونا در این زندان‌ها منتشر شده بود.
یکی از جدی‌ترین این ناآرامی‌ها در زندان‌های سپیدار و شیبان اهواز بود که منجر به کشته شدن دست‌کم سه زندانی و زخمی شدن تعدادی دیگر شد.
ماموران امنیتی همچنین به خانواده زندانیان که در جاده اهواز- شوشتر تجمع کرده بودند حمله و به سمت آنان گاز اشک‌آور شلیک کردند.
شورش در زندان‌های ایران به دلیل شرایط زندان‌ها و نگرانی از ابتلا به کرونا در حالی گسترده شده که سخنگوی قوه قضائیه ایران مدعی شده اقدامات جمهوری اسلامی برای جلوگیری از ابتلا به کرونا در زندان‌ها «یک اقدام بی‌نظیر در نظام حکمرانی کشورها بود».