محسن بهاروند، معاون حقوقی وزارت امور خارجه ایران، انتقادات دولت کانادا در پرونده سرنگونی هواپیمای اوکراینی را از «حیث فنی، بیمبنا» و «غیرقابل قبول» خوانده و گفت که تهدید نخست وزیر کانادا درباره ارجاع این پرونده به دیوان بینالمللی دادگستری «ناپخته و بیمبنا» است و بابت آن «هیچ نگرانی» وجود ندارد.
او همچنین سیاستمداران کانادایی را متهم کرد که رفتاری «شدیدا سیاستزده و غیرحقوقی» دارند و میخواهند از این پرونده «برای خود موقعیتی در افکار عمومی ایجاد کنند».
تیم پزشکی قانونی کانادا روز چهارشنبه، دوم تیرماه، پس از هشت ماه تحقیق، گزارش خود در مورد پرواز پیاس۷۵۲ را منتشر کرد و تاکید کرد که ایران در ارائه «توضیح معتبر دربارهٔ چگونگی و دلیل» ساقط کردن این هواپیمای مسافربری «کوتاهی کرده است».
بیشتر در این باره: گزارش تحقیق هشتماهه کانادا: ایران در مورد سرنگونی هواپیما توضیح معتبری نداده استبه گزارش شبکه سیبیسی نیوز کانادا، جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا با اشاره به این گزارش گفته است که روایت رسمی جمهوری اسلامی از این رویداد «ناسازگار، گمراهکننده و سطحی است و عمداً عوامل اصلی را نادیده میگیرد» و اگر نتیجه مذاکرات با ایران قابل قبول نباشد، کانادا به دیوان بینالمللی دادگستری مراجعه میکند.
هواپیمای اوکراینی با شماره پرواز پیاس۷۵۲، ۱۸ دیماه ۱۳۹۸ با شلیک دستکم دو موشک پدافند سپاه پاسداران سرنگون شد و تمام ۱۷۶ سرنشین آن جان باختند.
جمهوری اسلامی تا سه روز ساقط کردن این پرواز را انکار کرد، اما بعد از انتشار شواهد و اسنادی توسط آمریکا، استرالیا، کانادا و بریتانیا، نهایتا تحت فشار بینالمللی پذیرفت که هواپیما توسط موشکهای سامانه دفاعی سپاه ساقط شده، اما مدعی شد این حادثه به خاطر «خطای انسانی» اتفاق افتاده است.
بر اساس گزارش دولت کانادا، هنوز شواهدی مبنی بر اینکه هدف قرار دادن این هواپیما عمدی و «برنامهریزیشده» بوده یافت نشده، اما «این امر به هیچ وجه مسئولیت مرگ ۱۷۶ انسان بیگناه را از ایران سلب نمیکند» و «بار مسئولیت ارائه پاسخ نهایی در مورد همه جنبههای این فاجعه بر عهده ایران است».
نخست وزیر کانادا نیز تاکید کرده است که «نمیتوان به راحتی سرنگونی هواپیما را به گردن چند پرسنل جزء انداخت» و نباید اجازه داد مسئولان حکومت ایران که تصمیمات آنها «منجر به این فاجعه شد» بتوانند خودشان را پشت سر این چند پرسنل پنهان کنند.
اشاره او به گزارش نهایی سازمان هواپیمایی کشوری در مورد این حادثه است که در آن مستقیماً از سپاه پاسداران اسمی نیامده و مقصر این رویداد، تنها «کاربر سامانه دفاع هوایی» اعلام شده، ولی نام یا جزئیاتی مربوط به این «کاربر» در گزارش نیامده است.
انجمن خانوادههای جانباختگان پرواز پیاس ۷۵۲ نیز روز پنجشنبه، سوم تیرماه با انتشار بیانیهای از گزارش تیم تحقیقات دولت کانادا استقبال کرده و این گزارش را نشانگر «جنایات، مخفیکاری و دروغهای جمهوری اسلامی» دانست.
این انجمن که برای «دادخواهی این جنایت» فعالیت میکند، بارها تاکید کرده است تا زمانی که «آمرین و عاملین آن مجازات نشوند، هیچ کس غرامتی را از جمهوری اسلامی نخواهد پذیرفت».
بیشتر در این باره: انجمن خانوادههای پرواز اوکراین: برای عاملان اصلی جنایت قرار منع تعقیب صادر شددولت ایران پیش از این گفته است که در این پرونده برای «۱۰ نفر از مسئولانی» که در سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی «دخیل» بودند، کیفرخواست صادر شده ولی انجمن خانوادههای جانباختگان پرواز اوکراین این افراد بینام و نشان هستند و «برای آمرین و عاملین اصلی این جنایت که افراد رده بالای حکومت هستند، قرار منع تعقیب صادر شده است».
این انجمن در بیانیه جدید خود با تاکید بر این که ارجاع پرونده به دیوان بینالمللی دادگستری میتواند دلگرمکننده باشد، تصمیم دولت کانادا در انجام تحقیقات و بررسی را قدمی مهم اما ناکافی دانسته که «نمیتواند در بررسی وقایعی که در هجدهم دی ماه رخ داده است به جمعبندی نهایی برسد».
انجمن خانوادههای جانباختگان پرواز پیاس ۷۵۲ همچنین از دولت کانادا خواسته است «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به عنوان سازمانی تروریستی بشناسد» و «تحریمهای هدفمند ماگنتسکی [قانون مگنیتسکی] را بر عوامل این جنایت به اجرا درآورد» و علاوه بر بحث ارجاع پرونده به دادگاه بینالمللی، «پرونده این پرواز را در دادگاه جنایی داخلی پیگیری کند».
عبارت «تحریمهای هدفمند ماگنتسکی» اشاره به قانونی دارد که سال ۹۲ توسط دولت آمریکا تصویب و به یاد سرگئی ماگنیتسکی وکیل ضدفساد روس نامگذاری شده و ناقضان حقوق بشر را هدف تحریم قرار میدهد.