تبادل تجاری ایران و عربستان سعودی نزدیک به «صفر» است

سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صنعت، معدن و تجارت ایران می‌گوید در سال جاری عربستان سعودی هیچ صادراتی به ایران نداشته است.

روح الله لطیفی روز یکشنبه ۲۲ بهمن صادرات ایران به عربستان سعودی در ۱۰ ماه اول سال جاری را نیز تنها ۳۶۱ هزار دلار اعلام کرد.

عربستان سعودی روابط سیاسی و تجاری خود با ایران را از زمان حمله حامیان تندرو جمهوری اسلامی به سفارت و کنسولگری این کشور در تهران و مشهد در ۱۲ دی‌ماه ۱۳۹۴ قطع کرد، اما اسفند پارسال دو کشور با میانجی‌گری چین و با پیش‌شرط‌هایی از طرف عربستان سعودی از عادی‌سازی روابط خبر دادند.

نگاهی به چند دهه فراز و نشیب در روابط تهران و ریاض

آمارهای اتاق بازرگانی ایران نشان می‌دهد در سال ۱۳۹۴ صادرات ایران به عربستان سعودی ۱۵۰ میلیون دلار و وارداتش از عربستان سعودی نصف این رقم بود.

از آن زمان تا سال ۱۴۰۱ عربستان سعودی هیچ داد و ستد تجاری با ایران نداشته و در سال گذشته نیز با شروع مذاکرات میان دو کشور، جمهوری اسلامی تنها موفق به صادرات ۱۴ میلیون دلار کالا به عربستان سعودی شد.

اکنون آقای لطیفی می‌گوید در ۱۰ ماه سال جاری صادرات ایران به عربستان سعودی به ۳۶۱ هزار دلار سقوط کرده است.

عربستان سعودی همچنین ماه‌هاست که از صدور مجوز به پروازهای ایرانی برای اعزام زائران به حج عمره خودداری می‌کند.

ریاض علت خودداری صدور مجوز به پروازهای ایرانی را اعلام نکرده، اما مقامات جمهوری اسلامی پیشتر اعلام کرده بودند زائران با هواپیماهای «ایران ایر» و «معراج» به عربستان سعودی پرواز خواهند کرد؛ دو شرکتی که با تحریم‌های آمریکا مواجه هستند.

ایران در نظر داشت در سال جاری ۳۰۰ هزار زائر را به حج عمره اعزام کند.

رقابت تجاری عربستان سعودی و ایران

عربستان سعودی بزرگترین تولیدکننده نفت در منطقه خاورمیانه و بزرگترین صادرکننده نفت جهان است و به همراه روسیه و عراق، بازارهای سنتی نفتی ایران بعد از تحریم‌های آمریکا را در دست گرفته است.

این کشور همچنین طی سال‌های گذشته حوزه پتروشیمی خود را به شدت گسترش داده و سال ۲۰۲۳ بیش از ۲۲ میلیارد دلار صادرات محصولات پتروشیمی داشت که دو برابر حجم صادرات پتروشیمی ایران است.

بیشتر در این باره: آیا میدان مشترک آرش وجه‌المصالحهٔ تهران و ریاض شده است؟

عربستان سعودی همچنین طی سال‌های گذشته صادرات فلزات و محصولات معدنی خود را افزایش داده است. ارزش معادن این کشور ۱.۳ تریلیون دلار تخمین زده می‌شود و این کشور تا سال ۲۰۳۰ در نظر دارد ۲۰۰ میلیارد دلار در معادن خود سرمایه‌گذاری کند.

در همین زمینه فریال مستوفی، رئیس مرکز خدمات سرمایه‌گذاری اتاق بازرگانی تهران روز یکشنبه به خبرگزاری ایلنا گفت عربستان سعودی در حالی تصمیم دارد تبدیل به قطب معدنی منطقه شود که تنوع مواد معدنی و ذخایر معدنی ایران بیشتر از این کشور است؛ در عربستان سعودی ۴۸ نوع ماده معدنی شناسایی شده در حالی که تعداد مواد معدنی شناسایی شده در ایران ۶۸ نوع است.

بخش معادن ایران نیز مانند دیگر بخش‌های اقتصادی کشور با بحران و عدم توسعه مواجه است؛ به طوری که سهم معدن از تولید ناخالص داخلی ایران به یک درصد نیز نمی‌رسد.

عربستان سعودی همچنین سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر می‌کند و در نظر دارد صادرات برق خورشیدی به عراق؛ بزرگترین مشتری برق ایران، را آغاز کند.

با استفاده از گزارش‌های ایلنا، اتاق بازرگانی ایران، خبرگزاری دولتی عربستان سعودی، رادیو فردا؛ د.خ/ ع.م