جعفر کاشانی: از آسمان شاهین تا زمین وزارت خارجه

جعفر کاشانی

جعفر کاشانی، از مهم‌ترین چهره‌های تاریخ فوتبال ایران و رئیس هیئت‌مدیره باشگاه پرسپولیس، در ۷۵ سالگی چشم از جهان فروبست.

بازی در شاهین، پیکان، پرسپولیس و تیم ملی، دو قهرمانی در جام ملت‌ها، کسب مدال طلای بازی‌های آسیایی، بازی در المپیک، قهرمانی جام عمران منطقه‌ای، جام بین‌المللی دوستی، جام تخت جمشید و جام کوروش ازجمله افتخاراتی است که در کارنامه کاشانی ثبت شده است.

جعفر کاشانی کارمند سیاسی وزارت امورخارجه هم بود و به همین خاطر، با این‌که عمر فوتبال مدافعان طولانی‌تر از سایر بازیکنان است، او زودهنگام با فوتبال خداحافظی کرد و برای انجام مأموریت‌های اداری، کفش‌های فوتبالی‌اش را در ۳۰ سالگی آویخت.

وزارت امور خارجه ابتدا او را راهی منچستر انگلستان کرد و به عنوان کاردار مشغول خدمت بود. سپس عازم آلمان غربی شد.

جعفر کاشانی در ادامه سرکنسول ایران در سوریه شد و امارات هم آخرین کشوری بود که کاشانی در آن مأموریت شغلی داشت. مأموریت‌های فوتبالیست دیپلمات، پس از پیروزی انقلاب اسلامی دوام چندانی نیافت.

صادق خلخالی که در سفر امارات از کاشانی ناراضی بود، به دوران فعالیتش در وزارت امور خارجه خاتمه داد.

خلخالی در سوال از علی‌اکبر ولایتی گفت: «در سفارت ایران در دبی اشخاصی وجود دارند که گذرنامه افراد ضد انقلاب را می‌گیرند و آن را ویزا می‌کنند. از قبیل سپهری‌پور استاندار کرمانشاه... شخص دیگری به نام کاشانی که ورزشکار فاسدالاخلاق بوده این آدم را آنجا سرپرست کنسولگری کرده‌اند و بعد از اینکه پرونده‌اش به جریان افتاده متوجه شدند آدم نابابی است.»

جعفر کاشانی در ۲۹ فروردین ۱۳۲۳ در گلوبندک به دنیا آمد، اما کودکی‌اش در محله چهارصددستگاه گذشت. ​کلاس هشتم که بود زیر نظر احمد اسفندیاری کشتی می‌گرفت.

در دبیرستان، زیر نظر حسن حبیبی از مفاخر تاریخ فوتبال ایران و سرپرست تیم چهارصددستگاه، فوتبال را به‌عنوان دروازه‌بان آغاز کرد و در مسابقات محلی جام مکری به قهرمانی رسید.

وقتی به دبیرستان ناصرخسرو می‌رفت، در مسیرش که شاهینی‌ها در زمین شماره ۳ تمرین می‌کردند، بهزادی، دهداری، شیرزادگان و بقیه را می‌دید.

بعدها دکتر اکرامی، مؤسس مکتب شاهین، دعوتش کرد تا در تمرینات شرکت کند و سال ۴۲، در آستانه بیست سالگی، شاهینی شد. اولین بازی‌اش در شاهین تهران با شاهین خرمشهر بود که در پست گوش چپ به میدان رفت و سه گل هم زد.

اولین مسابقه رسمی‌اش هم مقابل راه آهن بود که درون دروازه ایستاد و گل هم نخورد.

در تمام پست‌ها برای شاهین بازی کرد و سرانجام در اردوی شوروی و بازی با لکوموتیو تفلیس بود که پست آرمانی‌اش، یعنی مدافع مرکزی، را شناخت و در همین موقعیت هم باقی ماند.

او از معدود بازیکنان شاهین است که سلسله‌مراتب از ۱۵ تیم‌ پایه‌ای باشگاه نظیر پولاد، داریوش و دماوند را طی نکرد و از ابتدا جزو تیم اصلی بود.

در دورانی که فوتبال ایران دارای لیگ سراسری نبود، با شاهین در سال ۱۳۴۲ جام حذفی را برد و دو سال بعد، جام باشگاه‌های تهران را از آن خود کرد.

با انحلال شاهین در سال ۴۶ به تیم پاس پیوست، اما با پافشاری علی عبده برای حضور شاهینی‌ها در پرسپولیس، قرارداد فسخ شد تا به تیمی بپیوندد که میراث‌دار شاهین است.

جعفر کاشانی در این تیم هم با سرمربی‌گری پرویز دهداری، سابقه دروازه‌بانی مقابل عقاب را دارد و از قضا این بار هم گلی دریافت نکرد.

با تیم ملی در جام ملت‌های ۱۹۶۸ و ۱۹۷۲ دو دوره متوالی به قهرمانی دست یافت. افتخار صعود به المپیک و حضور در آن رقابت‌ها را نیز در کارنامه دارد.

با پیکان در سال ۱۳۴۸ به قهرمانی تهران و جام دوستی رسید و همان سال با تیم ملی ارتش‌ها به مدال برنز جهان دست یافت.

جام تخت جمشید را با پرسپولیس در سال ۱۳۵۲ بالای سر برد و نایب‌قهرمانی سال بعد را هم تجربه کرد.

در جام ملت‌های ۱۹۶۸ به میزبانی امجدیه که اولین قهرمانی ایران رقم خورد، جعفر کاشانی در کنار کاپیتان حسن حبیبی قلب خط دفاعی ایران را می‌ساختند.

سال ۴۸ با الهه گنجی ازدواج کرد و بنا به روش مرسوم شاهینی‌ها نام فرزند اولش را شاهین گذاشت.

در پانزدهمین شهرآورد تهران که چهارشنبه ۲۷ آذر ۱۳۵۳ برگزار شد، کاپیتان جعفر کاشانی با پیروزی دو بر یک تیمش، روی دوش نفرات هر دو تیم از جمله ناصر حجازی، برای همیشه از دنیای فوتبال خداحافظی کرد.

بعداً پرسپولیس، به خاطر جدایی مسیح‌نیا و مصدومیت بیژن ذوالفقارنسب، به کاشانی پیشنهاد داد برگردد، اما او نپذیرفت. قهرمانی بازی‌های آسیایی در تهران نیز آخرین موفقیت ملی کاشانی بود.

جعفر کاشانی اسفند ۵۰ در آستانه کسب اولین قهرمانی پرسپولیس به مجله دنیای ورزش گفته بود: «مسئله مهمی که ما را در این راه مدد می‌کند، آقای علی عبده با تلاش فراوان برای رفع گرفتاری‌های ما محبت می‌کند. برومند و فکری در کار سرپرستی تلاش‌شان چشمگیر است و بالأخره آلن راجرز سرمربی خوب انگلیسی ما.»

او فروردین امسال در واکنش به اخباری که درباره اختلافاتش با سرمربی پرسپولیس منتشر شده بود، به پاس خدمات برانکو ایوانکوویچ، یک انگشتر نفیس عقیق به او اهدا کرد.

روز چهارشنبه، دهم مهر، که همسر و پسر آقای کاشانی در سفر بودند، تلاش پزشکان بیمارستان رویال برای احیای قلب او بی‌نتیجه بود و رئیس هیئت‌مدیره پرسپولیس از دنیا رفت.