ایران روز جمعه سفیر ترکیه در تهران را به وزارت خارجه احضار کرد. دلیل این اقدام اظهارات «مداخلهجویانه و غیرقابل قبول» رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، در جریان سفر به باکو عنوان شده است.
آقای اردوغان که به جمهوری آذربایجان سفر کرده بود روز پنجشنبه، ۲۰ آذرماه، در یک مراسم رژه نظامی در باکو در کنار الهام علیاف، همتای خود در جمهوری آذربایجان، بخشی از موسیقی فولکلور «آراز آراز» را خواند که دربرگیرنده غمهای مردم این منطقه خطاب به رود ارس است.
در بخشی از شعر رود ارس (آراز) به «جدایی به زور» اشاره شده است. رود ارس پس از عهدنامه گلستان به عنوان مرز ایران و روسیه انتخاب شد و سپس بر اساس عهدنامه ترکمانچای تمامی مناطق شمال این رود از ایران جدا و به خاک روسیه اضافه شد.
در پی شعرخوانی آقای اردوغان، سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، روز جمعه، ۲۱ آذر، از احضار سفیر ترکیه در تهران در واکنش به اظهارات «مداخلهجویانه و غیرقابل قبول» رئیس جمهوری ترکیه در سفر به باکو خبر داد.
به گزارش ایسنا، خطیبزاده افزود: «ضمن ابلاغ مراتب اعتراض شدید، به سفیر تاکید شد جمهوری اسلامی ایران خواستار توضیح فوری دولت ترکیه در این خصوص است.»
سخنگوی وزارت خارجه ایران ادامه داد: «در جریان این احضار به سفیر ترکیه ابلاغ شد که دوران ادعاهای ارضی و امپراطوریهای جنگافروز و توسعهطلب سالهاست که سپری شده است.»
بیشتر در این باره: اعتراض توییتری ظریف به شعرخوانی اردوغان در آذربایجانآن طور که آقای خطیبزاده گفته، به سفیر ترکیه در تهران «تاکید شد ایران به هیچ کس اجازه مداخله در مورد تمامیت ارضی خود را نمیدهد و همان طور که تاریخ پرافتخارش گواه است، در خصوص امنیت ملی خود حتی ذرهای کوتاه نمیآید.»
پیش از این نیز صبح جمعه محمدجواد ظریف در پیامی توییتری در واکنش به اظهارات اردوغان نوشته بود: «به اردوغان نگفته بودند شعری که به غلط در باکو خواند مربوط به جدایی قهری مناطق شمالی ارس از سرزمین مادریشان ایران است!»
او در ادامه به طور غیرمستقیم آقای اردوغان را به مداخله در امور ایران متهم و اضافه کرد «هیچ کس نمیتواند درباره آذربایجان عزیز ما صحبت کند.»
در جریان درگیری اخیر میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه ناگورنو-قرهباغ، ترکیه به حمایت علنی از باکو پرداخت. ایران نیز حامی جمهوری آذربایجان بود.
منتقدان رجب طیب اردوغان او را به سیاستهای «توسعهطلبانه» بر اساس نقشه امپراتوری عثمانی متهم میکنند و میگویند ترکیه نیز همچون ایران وارد دامن زدن به مناقشات منطقهای شده است.