تصویب قطعنامه اخیر شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد که موجب انجام یک تحقیقات بینالمللی درباره سرکوب اعتراضات ایران خواهد شد، موجی از واکنشها را از سوی مقامهای سیاسی، سازمانها و کاربران شبکههای اجتماعی به دنبال داشته است.
در این میان، برخی کشورها به ویژه کشورهای غربی و همچنین سازمانهای حقوق بشری از این تصمیم شورا استقبال کردند.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا پنجشنبه سوم آذر در حساب توئیتری خود نوشت: «ما به حمایت از مردم ایران در مواجهه با این سرکوب وحشیانه ادامه میدهیم و تلاش میکنیم کسانی که در سرکوب خشونتآمیز مداوم دست دارند، پاسخگو باشند».
رابرت مالی، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران نیز در واکنش به تصویب این قطعنامه نوشت که رای ۲۵ کشور به انجام یک تحقیق درباره اعتراضات ایران «هیچ شکی در مورد عزم جامعه بینالمللی برای جلب توجه به نقض جدی حقوق بشر در حال وقوع، و توجه به این که جای هیچ معافیت از مجازات نیست، باقی نمیگذارد».
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید نیز در توئیتی نوشت که تصویب این قطعنامه با اکثریت قاطع «نمایش آشکار تعهد فزاینده بینالمللی برای پاسخگو کردن رژیم ایران به خاطر سرکوب وحشیانهاش علیه مردم ایران» است.
آقای سالیوان از آلمان و ایسلند برای «رهبری این تلاش» قدردانی کرد و افزود: «۲۵ کشور عضو شورا در کنار مردم ایران ایستادند. آمریکا و شرکای ما به بازخواست عاملان خشونت علیه معترضان ایرانی ادامه خواهند داد».
آلمان و ایسلند دو عضو شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد بودند که درخواست تشکیل جلسه ویژه این شورا درباره ایران و همچنین پیشنویس قطعنامه را به شورا ارائه کردند.
آنالنا بائربوک، وزیر خارجه آلمان بلافاصله پس از تصویب قطعنامه در توئیتر نوشت: «ما در شورای حقوق بشر از روی اعتقاد حرکت کردیم و حامیان خود را جمع کردیم، بدون هیچ اطمینان از این که آیا قطعنامه ما اکثریت لازم را خواهد داشت.»
وزیر خارجه آلمان افزود: «اکنون نتیجه مشخص است: اتحاد برای عدالت، برای مردم ایران».
در جریان رایگیری عصر روز پنجشنبه، ۲۵ عضو شورای حقوق بشر به قطعنامه رای مثبت، شش عضو - شامل ارمنستان، چین، کوبا، پاکستان، ونزوئلا و اریتره - رای مخالف و ۱۶ عضو این شورا رای ممتنع دادند.
خانم بائربوک پیش از آغاز رایگیری نیز در گفتوگو با خبرنگاران، کشورهایی را که معمولا همسو با جمهوری اسلامی هستند تشویق کرد که شجاعت دادن رای ممتنع داشته باشند.
وزیر خارجه آلمان گفت: «ما نمیدانیم که آیا [این قطعنامه] میتواند فردا جان انسانها را نجات دهد یا نه. اما آنچه به طور قطع میدانیم این است که به معنای عدالت و عدالت برای مردم ایران است».
بر اساس قطعنامهای که به تصویب رسید، هیئت حقیقتیاب که توسط رئیس شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد منصوب خواهد شد، ماموریت مییابد تا درباره نقض حقوق بشر در ایران در جریان اعتراضات کنونی که از روز ۲۵ شهریور آغاز شده، تحقیق کند.
وزارت خارجه فرانسه نیز که کشورش به تصویب این قطعنامه در شورای حقوق بشر رای مثبت داد در حساب خود در توئیتر نوشت: «هیچ مصونیتی برای مسئولین این سرکوب و مرگ مهسا امینی وجود ندارد».
جولی ملانی، وزیر خارجه کانادا نیز با ابزار خرسندی از تصویب این قطعنامه نوشت که آن «پاسخگویی بیشتری» را در مورد تداوم نقض حقوق بشر به ویژه علیه زنان و دختران ایران به همراه خواهد داشت.
پنی وانگ، وزیر خارجه استرالیا نیز در توئیتی با اشاره به رای مثبت این کشور به قطعنامه، سرکوب اعتراضات ایران را «واکنش وحشتناک و شرمآور» حکومت به اعتراضات توصیف کرد و نوشت: «استرالیا به اقدامات خود برای افزایش فشار بر ایران ادامه خواهد داد».
او خطاب به «ایرانیان شجاعی که مسالمتآمیز اعتراض میکنند» گفت: «ما با شما هستیم».
انیس کالامار، دبیرکل عفو بینالملل نیز در بیانیهای که از سوی این سازمان منتشر شد، با استقبال از تصویب این قطعنامه، اعلام کرد: «این اقدام مهم که از مدتها پیش مورد انتظار بود، نشان میدهد فریادهای عدالتخواهی مردم ایران سرانجام شنیده شده است».
او افزود: «ما امیدواریم که تشکیل این ماموریت حقیقتیاب، تغییری اساسی در رویکرد جامعه بینالمللی برای مقابله با بحران معافیت نظاممند از مجازات باشد که از مدتها پیش به جنایات شناخته شده از سوی قوانین بینالمللی و سایر نقضهای جدی حقوق بشر در ایران دامن زده است».
بیشتر در این باره: شاهزاده رضا پهلوی تشکیل هیات حقیقتیاب علیه جمهوری اسلامی را تصمیمی بیسابقه خواندعلاوه بر شاهزاده رضا پهلوی، برخی شخصیتهای سیاسی و فعالان ایرانی نیز از تصویب این قطعنامه استقبال کردند.
اما جمهوری اسلامی و کشورهای همسو با تهران از این قطعنامه انتقاد کردند.
وزارت خارجه جمهوری اسلامی شامگاه پنجشنبه این تصمیم شورای حقوق بشر را رد کرد و در بیانیهای ادعا کرد که تصویب این قطعنامه «نتیجه مستقیم بکارگیری اطلاعات نادرست برای پیش بردن اهداف» بوده است.
در جلسه روز پنجشنبه شورای حقوق بشر، برخی کشورها مثل پاکستان و ونزوئلا، آنچه را «سیاسی شدن فزاینده» این شورا خواندند، محکوم کردند و این ادعا را مطرح کردند که شورای حقوق بشر به «ابزاری» در دست دموکراسیهای غربی تبدیل شده است.
پیش از رایگیری شورای حقوق بشر، رویترز نوشت که ایران هیئتی را اوایل ماه جاری میلادی به ژنو فرستاد تا برای تصویب نشدن این قطعنامه لابی کند. بر اساس گزارش این خبرگزاری، جمهوری اسلامی مجموعه از اسناد ادعایی خود را به هیئتهای دیپلماتیک در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد ارسال کرده بود.
همچنین پس از رایگیری، خبرگزاری فرانسه نوشت که بعید است که تهران با سفر هیئت حقیقتیاب بینالمللی به ایران موافقت کند.
جمهوری اسلامی اعتراضات جاری در ایران را «اغتشاشات» و «شورش» توصیف و کشورهای خارجی را به تحریک آن متهم کرده است.
بیشتر در این باره: واکنش وزارت خارجه ایران به قطعنامه شورای حقوق بشر درباره سرکوب اعتراضاتدقیقا همزمان با بحث اعضای شورای حقوق بشر درباره سرکوبها در ایران، رسانههای این کشور از بازداشت وریا غفوری یکی از چهرههای مطرح ورزشی که به یکی از سخنگویان معترضان تبدیل شده، خبر دادند.