مرکز آمار ایران براساس نتایج سرشماری نیروی کار در سال ۹۵ اعلام کرد که بیش از نیمی از ۳۹ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر جمعیت از «غیرفعال» در ایران، «به علت مسئولیت‌های شخصی و خانوادگی تمایلی به پذیرش شغل ندارند».
خبرگزاری تسنیم، روز دوشنبه، ۶ آذر، با درج این خبر گزارش داد که بر اساس نتایج سرشماری از نیروی کار در سال گذشته، و طبق اعلام مرکز آمار ایران، از ۳۹ میلیون و ۵۹۳ هزار جمعیت «غیرفعال»، بیش از ۲۰ میلیون نفر، یعنی به‌طور تقریبی نیمی از جامعه ایران، «با وجود داشتن توانایی کار نمی‌کنند.»
براساس گزارش مرکز آمار، بیش از سه میلیون نفر اعلام کرده‌اند که «بی‌نیاز از انجام کار هستند» و بیش از ۵۰۰ هزار نفر نیز اعلام کرده‌اند که «از جستجوی شغل دلسرد و ناامید شده‌اند».
همچنین به گزارش خبرگزاری ایرنا، ۱۱میلیون و ۵۵۹هزار نفر نیز به دلیل اشتغال به تحصیل یا آموزش، شاغل نیستند.
براساس این گزارش، ۷۴ و شش دهم درصد از جمعیت «غیرفعال» در مناطق شهری کشور و ۲۵ و چهار دهم درصد در مناطق روستایی زندگی می‌کنند.
براساس تعریف مرکز آمار ایران، تمام افراد ۱۰ ساله یا بیشتر که در تولید کالا و خدمات مشارکت داشته (افراد شاغل) یا از قابلیت مشارکت برخوردار بوده‌اند (افراد بیکار جویای شغل)، «جمعیت فعال اقتصادی» محسوب می‌شوند.
بنا به این تعریف، همه افرادی که در هیچ‌یک از دو گروه شاغلان و بیکاران قرار نمی‌گیرند، «جمعیت غیرفعال اقتصادی» نامیده می‌شوند.
بر پایه تعریف مرکز آمار ایران همچنین تمام افراد ده ساله و بیشتر که در طول هفته حداقل یک ساعت کار کرده یا بطور موقت کار را ترک کرده باشند شاغل محسوب می‌شوند.
نتایج سرشماری مرکز آمار، نشان داد که نرخ مشارکت اقتصادی در ایران در سال گذشته ۴۰ و ۴ دهم درصد بوده‌است.
علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، تعداد بیکاران را سه میلیون و ۲۰۰ هزار تن و مرکز پژوهش‌های مجلس این آمار را شش میلیون و ۵۰۰ هزار تا ۷ میلیون تن اعلام کرده‌اند.
به گفته نعمت‌االله میرفلاح نصیری، رئیس مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، از جمعیت ۳ میلیون و ۲۰۳ هزار و ۳۹۸ نفر بیکار در دوره زمانی منتهی به اسفند ۹۵ حدود یک میلیون تن در جمعیت بیکاری بلندمدت قرار دارند که این میزان طی حدود ۱۱ سال گذشته بین ۳۷ تا ۳۸ درصد از جمعیت بیکار تقریباً ثابت بوده‌است.
بر اساس گزارش مرکز آمار، با وجود اینکه نرخ بیکاری در کل ایران در سال گذشته ۱۲ و چهار دهم درصد بوده، بیکاری در استان کرمانشاه ۲۲ درصد و در استان چهارمحال و بختیاری ۲۰ و دو دهم درصد بوده‌است. در کردستان نیز بیکاری بیش از ۱۵ درصد اعلام شده‌است.
در همین ارتباط، خبرگزاری مهر در سال ۹۲ بر اساس آمار بیکاری ۳۹۷ شهرستان ایران نوشته بود که نرخ بیکاری در شهرستان بشاگرد در استان هرمزگان، با ۵۳ درصد بالاترین نرخ بیکاری ایران است.
براساس این آمار، شهر جوانرود در استان کرمانشاه با ۴۷ درصد و سراوان در استان سیستان و بلوچستان با ۴۵ درصد به ترتیب دومین و سومین شهر با نرخ بیکاری بالا در کشور بودند.
عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور، روز نهم مهر، به خبرگزاری ایسنا گفته بود که با وجود نرخ بیکاری ۱۲ درصد در ایران، در برخی از شهرها میزان بیکاری ۶۰ درصد است.
وی با این حال به نام شهرهایی که میزان بیکاری در آنها بیش از ۶۰ درصد رسیده‌است، اشاره‌ای نکرده بود.
در مقابل محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت روحانی، اعلام نرخ بیکاری ۶۰ درصدی در برخی از شهرهای ایران از سوی وزیر کشور را تکذیب کرد.