شماری از فعالان مدنی و سیاسی ایران با انتشار اطلاعیهای در واکنش به رخدادهای خشونتآمیز اخیر در سراوان، خواستار پاسخگویی حکومت ایران به خانوادههای کشتهشدگان و پایان دادن به شرایط امنیتی منطقه شدند.
سازمان عفو بینالملل نیز روز سهشنبه ۱۲ اسفند با صدور بیانیهای سپاه پاسداران را به نقض قوانین بینالمللی و استفاده غیرقانونی از سلاحهای مرگبار علیه سوختبران متهم کرد.
ناآرامیها در شهر سراوان پس از آن رخ داد که روز چهارم اسفند، ماموران سپاه پاسداران به سوی سوختبران که به محدودیتهای تازه معترض بودند، شلیک کردند و برخی از آنها کشته و زخمی شدند. روز پنجم اسفند هم برخی از مردم شهر سراوان در اعتراض به کشته شدن سوختبرها به فرمانداری شهر سراوان حمله کردند که با حمله پلیس وبهرو شدند.
بیانیه فعالان مدنی که به امضای چهرههایی چون پرستو فروهر، جعفر پناهی، مصطفی تاجزاده، نرگس محمدی، نوشین احمدی خراسانی، پروین اردلان، ضیا نبوی، محمد رسولاف و کاظم علمداری رسیده است، به گسترش فقر عمومی در استان سیستان و بلوچستان پرداخته است، استانی که «بالاترین آمار بیکاری، سوءتعذیه و بازماندگان از تحصیل را دارد».
بیشتر در این باره: تشکلهای صنفی فرهنگیان کشتهشدن سوختبران در سراوان را محکوم کردنداین بیانیه میگوید: «در فضایی که به دلیل فقدان زیرساختهای صنعتی و تجاری و نیز خشکسالیهای اخیر در منطقه بلوچستان فقر عمومی به شدت گسترش یافته است اقشاری از فقیرترین لایههای اجتماعی برای بقا و رهایی از گرسنگی مجبور به سوختبری شدهاند که جانشان همیشه در اثر تعقیب و گریز نیروهای انتظامی و نظامی، تصادف و واژگونی و آتش گرفتن در معرض خطر است و این چنین به گلوله بسته میشوند».
مقامهای حکومت ایران ابتدا مدعی بودند که برخی سوختبرها بر اثر تیراندازی ماموران پاکستانی کشته شدند ولی یک مقام محلی پاکستان در گفتوگو با رادیو فردا هر گونه تیراندازی گارد مرزی این کشور به سوختبران را تکذیب کرد.
در این میان، استاندار سیستان و بلوچستان نیز در توجیه برخوردها با اعتراضات و فضای امنیتی منطقه از «طرح دشمنان» و «اخبار جعلی رسانههای معاند» به عنوان عوامل گسترش اعتراضها نام برده است.
امضاکنندگان این بیانیه اما «ضمن نگرانی نسبت به تداوم سیاستهای امنیتی و سرکوب احتمالی در منطقه» و با تأکید بر «اتخاذ برنامههایی برای بهبود وضعیت معیشتی مردمان بلوچ» خواستار آن شدهاند که «منطقه هر چه سریعتر از شرایط امنیتی کنونی خارج شود و مقامات خاطی که منجر به شکلگیری اتفاق اولیه و نیز اتفاقات بعدی شدند شناسایی شوند و برخورد قانونی لازم صورت گیرد».
از سویی سازمان عفو بینالملل با انتشار بیانیهای گفت که سپاه پاسداران در برخورد با گروهی از سوختبران غیرمسلح از سلاح مرگبار استفاده کرده که این اقدام به کشته و زخمی شدن چندین نفر از اقلیت بلوچ منجر شده است.
این سازمان با استناد به آمار فعالان حقوق بشر بلوچ گفته است که دستکم ۱۰ نفر از جمله یک پسر ۱۷ ساله در این رخداد کشته شدهاند.
عفو بینالملل در خاتمه خواستار تحقیقات مستقل در این زمینه شده است.