وزیر نفت ایران می‌گوید که جمهوری اسلامی «راه‌های زیادی» برای غلبه بر تحریم نفتی آمریکا یافته است.
وی در حاشیه اجلاس روز جمعه، اول تیرماه، اوپک که در وین، مقر این سازمان، برگزار شد، طی مصاحبه اختصاصی با خبرگزاری بلومبرگ گفت که درباره جزئیات این راه‌ها توضیح نمی‌دهد، چرا که نمی‌خواهد آمریکا پی به نقشه های ایران برده و آن را خنثی کند.
آقای زنگنه در ادامه گفت که ایران راه‌هایی برای غلبه بر تحریم نفتی یافته است و تلاش می‌کند مانع افت سطح تولید و صادرات نفت شود.
وی در پاسخ به سوالی درباره خرید کنونی نفت ایران گفت که اکثر مشتریان جمهوری اسلامی به خرید نفت ادامه می دهند، اما برخی نیز آن را متوقف کرده‌اند. وی از شرکت فرانسوی توتال و شرکت هلندی-بریتانیایی رویال داچ شل نام برد که خرید نفت ایران را متوقف کرده اند.
به گفته وی، برخی مشتریان به خاطر تحریم‌های آمریکا با مشکلاتی در انتقال پول، ترانزیت و بیمه نفت ایران مواجه شده اند.
زنگنه درباره رایزنی ایران با مشتریان نفتی برای تشویق آنها به گرفتن معافیت از تحریم‌های آمریکا گفت که فکر نمی کند ایالات متحده به کسی معافیت نفتی بدهد و تمرکز ایران بر روی راه‌های دیگر است.
بر اساس تحریم‌های آمریکا، مشتریان ایران باید هر شش ماه یک بار واردات نفت از ایران را «به شکل چشمگیر» (در دوران پیش از برجام در عمل ۲۰ درصد بود) کاهش دهند تا از تحریم‌های آمریکا معاف شوند.
با وجود این روز جمعه گزارش‌هایی درباره درخواست آمریکا از ژاپن برای قطع کامل واردات نفت ایران منتشر شد.
زنگنه درباره میزان صادرات نفت ایران گفت که این رقم در ماه مه ۲.۸ میلیون بشکه و در ماه جاری حدود ۲.۵ میلیون بشکه است. رقمی که وی اشاره کرده است، مجموع صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران است.
آمریکا تنها بر صادرات نفت خام ایران تحریم اعمال کرده و بنا بر گزارش اوپک، ایران در سال گذشته، به طور متوسط روزانه دو میلیون و ۱۲۵ هزار بشکه صادرات نفت خام داشت. ایران برای سال جاری نیز به همین میزان صادرات نفت خام برنامه‌ریزی کرده بود.
وی علت اوج‌گیری صادرات ایران در ماه مه، ماه گذشته میلادی، را «فروش نفت در بازار بورس نفت» اعلام کرد.
وی توضیح نداد که منظور از بورس نفت، آیا بورس انرژی ایران است یا بورس‌های خارجی مانند بازار سهام چین که طی چند ماه گذشته برای اولین بار بورس نفت خود را راه اندازی کرد.
یکی از مشتریان نفتی جدید ایران روسیه است.
زنگنه درباره کمک روسیه به فروش نفت ایران گفت که بر اساس قرارداد، نفت به روسیه تحویل شده و پول آن به طور کامل گرفته می‌شود، اما نیمی از این پول برای خرید کالاهای روسی و واردات به ایران استفاده می شود.
«اتفاق جدیدی در اوپک نیفتاد»
وزیر نفت ایران همچنین درباره تفاهم روز جمعه وزرای نفت اعضای اوپک برای افزایش میزان تولید گفت که «اتفاق جدیدی نیفتاده است».
در بیانیه پایانی اوپک بدون این که رقم مشخصی گفته شود، اعلام شد که پایبندی اعضای اوپک و کشورهای هم‌پیمان به رهبری روسیه به توافق سال ۲۰۱۶ کاهش تولید نفت، باید به صد درصد برسد.
آمارهای بین المللی حاکی است که میزان پایبندی ۲۴ کشور متعهد به این توافق در ماه‌های گذشته بالای ۵۰ درصد بیشتر از آن چیزی بود که توافق شده است. علت امر، افت چشمگیر تولید نفت ونزوئلا، آنگولا و لیبی در اوپک و سقوط تولید مکزیک در میان کشورهای غیر اوپک متعهد به کاهش تولید است.
بدین ترتیب، در عمل ۲۴ کشور عضو پیمان کاهش تولید نفت به جای اینکه روزانه ۱.۸ میلیون بشکه کاهش تولید داشته باشند، در عمل ۲.۸ میلیون بشکه از تولید خود کاسته اند.
به عبارتی این کشورها می توانند روزانه تولید خود را یک میلیون بشکه افزایش دهند، اما بیانیه مبهم اوپک راه را برای تفسیرهای مختلف باز کرده است.
زنگنه می‌گوید که برخی از اعضای اوپک بیشتر از میزان پایبندی خود کاهش تولید داشته اند و تنها آنها می توانند تولید خود را افزایش دهند، یعنی دیگر اعضای اوپک نمی توانند برای مثال افت تولید ونزوئلا را با افزایش تولید خود جبران کنند.
برای نمونه ونزوئلا طی یک و نیم سالی که از اجرایی شدن توافق کاهش تولید می‌گذرد، ۴۵ درصد از تولید خود را از دست داده و در ماه گذشته زیر ۱.۴ میلیون بشکه تولید نفت داشته است. در حالی که این کشور مانند دیگر اعضای اوپک تنها متعهد شده بود که چهار درصد از تولید خود را کاهش دهد.
وی توضیح نداد که اگر دیگر کشورها نتوانند بیشتر از سهمیه خود تولید داشته و کاهش تولید دیگر اعضا را جبران کنند، اصولا چه نیازی به توافق جدید بود.
در این میان خبرگزاری شانا، وابسته به وزارت نفت، نیز از قول زنگنه گزارش داد که «هیچ عضوی نمی‌تواند سهمیه ونزوئلا را تصاحب کند. اگر ونزوئلا بتواند، بیشتر تولید می‌کند، اما اگر نتواند، هیچ کس نمی‌تواند جانشین آن شود».
وزرای نفت عربستان و عراق نیز گفته اند که در عمل تولید نفت اوپک و هم‌پیمانان این سازمان روزانه ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه می تواند افزایش یابد که بر ابهام در توافق جدید افزوده است. چرا که بنا بر آمارهای بین المللی مانند خود اوپک و آژانس بین المللی انرژی، در میان اعضای غیر اوپک تنها کشور مکزیک روزانه حدود ۱۳۰ هزار بشکه بیشتر از تعهد خود کاهش تولید انجام داده است، اما میزان پایبندی دیگر هم‌پیمانان غیر اوپک مانند روسیه کمتر از تعهد آنها بوده است که بخش عمده آن را جبران کرده است. در عمل، سقوط تولید نفت این مجموعه به خاطر افت تولید برخی اعضای اوپک بوده است که عملا قدرت افزایش تولید ندارند.
البته میزان پایبندی عربستان، امارات و کویت به توافق یاد شده نیز در ماه‌های گذشته بیشتر از تعهد آنها بوده، اما عملا بسیار کمتر از میزان ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه ای که اشاره شد.
به دلیل این ابهام، قیمت نفت شاخص برنت بعد از توافق اوپک در روز جمعه نه تنها پایین نیامد، بلکه سه درصد نیز جهش یافت و به بالای ۷۵ دلار رسید. قیمت نفت شاخص آمریکا نیز نزدیک ۵ درصد افزایش یافت و به نزدیک ۶۹ دلار رسید.
منابع: بلومبرگ، آژانس بین‌المللی انرژی، اوپک، شانا، رادیوفردا/ د. خ./ ف. دو.