نمایندگان مجلس ایران در جلسه علنی روز یکشنبه به کلیات لایحه بودجه سال ۹۷ رای منفی دادند. نمایندگان مجلس با ۸۳ رای موافق، ۱۲۰ رای مخالف و ۹ رای ممتنع از مجموع ۲۱۶ نماینده حاضر در جلسه، با کلیات لایحه بودجه سال آینده موافقت نکردند.
رای منفی مجلس به کلیات لایحه بودجه سالانه به ندرت رخ داده است.
لایحه بودجه سال آینده در شرایطی در روز یکشنبه هشتم بهمن، رد شد که محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت، تاکید کرده بود که رد لایحه بودجه، «تنها باعث اتلاف ۷۲ ساعته وقت نمایندگان شده و پیام منفی به جامعه منتقل می‌کند».
درحالی که دولت ایران در لایحه خود خواستار افزایش قیمت انرژی شده بود، کمیسیون تلفیق مجلس اعلام کرد که قیمت انرژی در بودجه سال آینده افزایش پیدا نمی کند.
«عدم توجه به کشاورزی و رفع خشکسالی»، «عملیاتی نبودن بودجه»، «شفاف نبودن درآمدها»، «جبران کسری بودجه ازطریق اوراق مشارکت»، «بی‌توجهی به اشتغال»، «وابستگی به نفت» و «افزایش سهم صندوق توسعه ملی» از جمله ایرادهای مخالفان لایحه بودجه سال ۹۷ بود.
در مقابل، به به گزارش خبرگزاری ایسنا، سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۹۷ ، حذف ۱۰۰ «ردیف متفرقه» را از ویژگی‌های لایحه بودجه ۹۷ اعلام کرد.
درهمین حال، سخنگوی دولت اعلام کرد که بودجه ۵۹ موسسه فرهنگی در لایحه بودجه سال آینده حذف شده است.
اختصاص حدود ۲۰۰۰ میلیارد تومان به حوزه های علمیه در ماه‌های گذشته بازتاب زیادی داشت و کمپینی در فضای مجازی با عنوان «تغییر بودجه به نفع مردم» تشکیل شده بود.
درهمین حال، طیبه سیاوشی، عضو کمیسیون تلفیق مجلس، گفت که دراین کمیسیون ۲۶۰ میلیارد تومان از بودجه نهادهای فرهنگی حذف شده اما بودجه نهادهایی چون موسسه وابسته محمد تقی مصباح یزدی، جامعه المصطفی و سازمان تبلیغات تغییر نکرده است.
«نظام اداری درحال ترکیدن است»
کاهش نیافتن حجم دولت با وجود مصوبات برنامه ششم توسعه، از جمله ایرادات مخالفان به لایحه بودجه سال ۹۷ بود.
در این حال زهرا سعیدی، نماینده مبارکه درمجلس، با اشاره به «استقراض از بخش خصوصی» و «برداشت از صندوق توسعه ملی» برای کسری بودجه اعلام کرد که «نظام اداری ما در حال ترکیدن است و دولت ۲۰۰ هزار میلیارد تومان برای حقوق و دستمزد پیشنهاد داده است».
وی تاکید کرد که در ۱۰ سال گذشته، بودجه عمرانی از ۳۷ درصد فراتر نرفته است.
حمیدرضا فولادگر، نماینده اصفهان درمجلس، نیز در مخالفت با کلیات لایحه بودجه گفت که «دو سوم ارقام بودجه» که مربوط به بودجه شرکت‌های دولتی است «از نظارت و بررسی‌های مجلس خارج است».
بودجه سال ۹۷ در شرایطی با افزایش حدودا ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی همراه شد که به گزارش خبرگزاری‌ها، سهم بودجه عمرانی برای سال آینده، ۱۱ هزار میلیارد تومان و بودجه پیش بینی شده برای یارانه‌ها ۱۹ هزار میلیارد تومان کاهش داشته است.
پیشتر نیز کارشناسان بارها از مشکلات «ساختاری» نظام بودجه در ایران انتقاد کرده و هشدار داده بودند در صورت رفع نشدن این مشکلات، اداره کشور «مختل» خواهد شد.
پیش از این نیز فرشاد مومنی، اقتصاددان، در انتقاد از بودجه سال ۹۷ گفته بود: «حدود ۹۰ درصد کل بودجه به شکلی دارد صرف خود دولت می‌شود و فقط با همین عدد و رقم، در واقع، گویی تیرخلاص به هر نوع اندیشه اصلاحی می‌زنند».
به گفته آقای مومنی، «یکی از مهم‌ترین راه‌های نجات ایران، مسئله اصلاح دولت است و نقطه عزیمت این اصلاح و کارآمدسازی دولت، اصلاح نظام بودجه‌ریزی کشور است».
دفاع موافقان لایحه بودجه
«توجه به اشتغال»، «واقعی بودن درآمدها» و «ممنوعیت دریافت سود از سپرده‌های دستگاه‌های عمومی» از جمله نکات مثبت بودجه سال آینده از دیدگاه موافقان بود.
در همین حال، داوود محمدی، نماینده قزوین درمجلس، درموافقت با کلیات لایحه بودجه، توجه به اشتغال را از جمله ویژگی‌های این لایحه دانست وگفت که در بودجه سال آینده، ۷۳ هزار میلیارد تومان برای ایجاد اشتغال در این بودجه اختصاص یافته است.
محمدرضا تابش، نماینده اردکان، نیز در موافقت با لایحه بودجه گفت: «برای ۶۵ درصد از خانوارهایی که درآمد آنها زیر دو میلیون تومان است، افزایش حقوق ۱۰ تا ۱۸ درصدی در نظر گرفته شده است».
وی اضافه کرد: «سقف معافیت مالیاتی نیز دو میلیون و ۳۰۰ هزار تومان در نظر گرفته شده که این رویکرد نزدیک به عدالت است».
بر اساس گزارش‌ها، سقف بودجه سال جاری، در لایحه دولت، سقف بودجه سال آینده ۱۱۹۴ تریلیون تومان تعیین شده که نسبت به بودجه سال جاری، حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان افزایش داشته است.
دراین لایحه، بودجه جاری دولت، حدود ۴۲۹ هزار میلیارد تومان است که در مقایسه با رقم ۳۷۱ هزار میلیاردی لایحه امسال حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان، یعنی ۸.۹ درصد افزایش دارد.
به گزارش خبرگزاری‌ها، قیمت نفت در لایحه بودجه، بشکه‌ای ۵۵ دلار و قیمت هر دلار،۳۵۰۰ تومان پیش‌بینی شده است.
این در شرایطی است که مرکز پژوهش‌های مجلس، پیش از این، قیمت ۴۹ دلار برای نفت و قیمت ۳۶۳۰ تومان برای دلار در بودجه سال ۹۷ را توصیه کرده بود.
سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه سال ۹۷ مجلس روز سه‌شنبه سوم بهمن خبر داده بود که با «اجازه» رهبر جمهوری اسلامی، چهار میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برداشت خواهد شد. قرار است دو و نیم میلیارد دلار از این مبلغ، یعنی ۶۳ درصد، صرف فعالیت‌های نظامی جمهوری اسلامی در سال آینده شود.
از این مبلغ، ۱۵۰ میلیون دلار برای مقابله با ریزگردها، ۲۰۰ میلیون دلار برای آب‌رسانی به روستاها،۲۵۰ میلیون دلار برای آبیاری تحت فشار و ۲۰۰ میلیون دلار برای آب‌خیزداری هزینه خواهد شد.
همچنین قرار است که برای صداوسیما ۱۵۰ میلیون دلار، بازسازی مناطق زلزله‌‌زده و سیل‌زده ۱۰۰ میلیون دلار، واکسینه پهلو و عفونت کودکان ۱۰۰ میلیون دلار و پروژه‌های استان سیستان‌وبلوچستان ۳۵۰ میلیون دلار اختصاص یابد.