حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، با انتشار یادداشتی در روزنامه واشینگتنپست پیشنهاد همتای آمریکایی خود برای مذاکره را غیرصادقانه نامید و عنوان کرد که ادعای طرفداری دولت آمریکا از مردم ایران همزمان با تحریم «پوچ و منافقانه» است.
یادداشت آقای روحانی بعدازظهر جمعه سی شهریور در آستانه سفر وی به نیویورک برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد منتشر شده که در آن به مسئله خروج آمریکا از توافق هستهای، تبعات آن و تصمیمات ایران در این رابطه پرداخته شده است.
متن فارسی این یادداشت بهطور همزمان در خبرگزاریهای داخلی ایران منتشر شده است که با شرح خروج آمریکا از برجام در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۹۷ آغاز میشود. آقای روحانی نوشته که آن لحظه با «دو انتخاب» مواجه بوده؛ اول این که ایران نیز از برجام خارج میشد که این امر به گفته او «موجب ناامنی و بیثباتی بیشتر در منطقه میشد» و «دوم دادن مهلت چند هفته ای به اعضای باقی مانده در برجام بود تا تبعات خروج آمریکا از این توافق را جبران کنند».
ایران همچنان در توافق هستهای باقی مانده و گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی هستهای عنوان میکند که تعهدات خود را نیز تاکنون انجام داده است.
حسن روحانی در ادامه این یادداشت اما نوشته «پیشبینی آمریکا این بود که پس از خروج از برجام، ایران نیز از آن خارج میشود و به راحتی می تواند یک ائتلاف جهانی علیه ایران شکل دهد و همه تحریم ها را برگرداند اما اقدام ما در دادن فرصت محدود به اروپا، باعث به هم ریختن معادلات آمریکا شد».
قدرتهای اروپایی طرف دیگر برجام همراه با چین و روسیه نیز همچنان بر ادامه توافق هستهای تاکید دارند که آقای روحانی این امر را به «انزوای آمریکا» تعبیر کرده است.
رئیس جمهور ایران در ادامه این یادداشت به پیشنهاد دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده، برای مذاکره مستقیم و بدون پیش شرط با مقامات جمهوری اسلامی پرداخته و گفته که این پیشنهاد «صادقانه نیست».
وی نوشته است: «ما پیشنهاد ایشان را باور کنیم یا سخنان وزیر خارجه وی را که شرط گفتوگو با ایران را تحقق نکاتی میداند که توهین آشکار به ملت ایران تلقی میشود؟ علاوه بر این، ما چگونه میتوانیم به آمریکا اعتماد کنیم در حالی که از تعهدات بینالمللیاش و مصوبه شورای امنیت که خود بانی آن بوده کنار میکشد و دیگر کشورها را برای اجرای آن مصوبه تهدید به تنبیه میکند؟»
مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، حدود دو هفته پس از خروج کشور خود از برجام برای دستیابی به یک توافق دیگر با ایران شروط دوازده گانهای تعیین کرد که از جمله آنها توقف برنامه ساخت موشکهای بالستیک ایران، توقف غنیسازی اورانیوم و عدم حمایت تهران از گروههایی نظیر حزبالله لبنان، حماس و شورشیان حوثی است.
با این حال چندی بعد دونالد ترامپ گفت که حاضر است بدون پیششرط با رهبران ایران مذاکره کند، امری که تهران آن را رد کرده است.
حسن روحانی در بخش دیگری از این یادداشت اظهارات مقامات آمریکا در رابطه با پشتیبانی از مردم ایران در برابر جمهوری اسلامی را رد کرده و آن را «منافقانه» خوانده است.
وی نوشت: «اعمال تحریمها و ایجاد سختی برای مردم ایران از جمله در زمینه دسترسی مردم به دارو و یا محروم کردن ملت ایران از خرید هواپیمای مسافری که در امنیت پروازها تاثیر بسزایی دارد چه توجیهی دارد؟ به نظر میرسد که دولت آمریکا در پی انتقامگیری از ملت ایران است و روشن است که ادعای طرفداریاش از مردم ایران کاملا پوچ و منافقانه است.»
واشینگتن پیش از این اظهارات مقامات جمهوری اسلامی در رابطه با تحریم شدن دارو برای مردم ایران را رد کرده است. از جمله برایان هوک نماینده ویژه خارجه آمریکا در رابطه با ایران تلاش کرده اطمینان دهد که تحریمهای آمریکا «هرگز موارد بشردوستانه را شامل نمیشود و غذا و دارو را در بر نخواهد گرفت».
اما با این حال بیانیهای که ادریس جزایری، گزارشگر ویژه سازمان ملل، منتشر کرده ضمن «ناعادلانه و زیانآور» خواندن تحریمها میگوید شرایط فعلی به حدی مبهم است که ایران دیگر قادر نیست کالاهای اساسی خود را وارد کند و این شرایط میتواند منجر به کمبود دارو و «مرگ خاموش میلیونها بیمار در بیمارستانها» شود.
با این وجود حسن روحانی در یادداشت خود تاکید کرده که اگر طرفهای دیگر برجام بتوانند کاری کنند که منافع ایران تامین شود، تهران در برجام خواهد ماند و در غیر این صورت، روش دیگری را پی میگیرد. وی سپس اضافه کرده که اطمینان دارد «آمریکا مجبور میشود تغییر رویه دهد».
تحریمهای آمریکا به گواه اظهارات مقامات ایران تاثیر شدیدی بر اقتصاد این کشور گذاشته و به سقوط ارزش پول ملی ایران در برابر دلار آمریکا تا حدود پانزده هزار تومان انجامیده است.