انتظارات ایران در مورد ارتباط میان لغو تحریم‌ها و مذاکرات هسته‌ای

مذاکرات هسته ای ایران و کشورهای ۵+۱ در مسکو

در حالی که نگاه‌ها به دور بعدی مذاکرات ایران و کشورهای پنج بعلاوه یک در تاریخ ۱۳ تیرماه – سوم ژوییه - دوخته شده، ‌ ایران - هم پیش و هم بعد از مذاکرات مسکو - تاکید بسیار بر رفع تحریم‌ها کرده است.

در همین حال کشورهای غربی موضوع تحریم‌ها و روند مذاکرات هسته‌ای را دو موضوع مجزا ارزیابی می‌کنند و می‌گویند ارتباطی با هم ندارند. با این حال انتظارات ایران در این زمینه بسیار جدی ست و به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی ایران قصد جدی برای گرفتن این امتیاز از کشورهای پنج بعلاوه یک دارد.

این در حالی است که ایران اصولا به هیچ یک از خواسته‌های کشورهای غربی در مورد برنامه‌های هسته ای‌اش تاکنون پاسخ مثبت نداده است.

علی گرانمایه دیپلمات سابق و پژوهشگر روابط بین الملل در دانشگاه لندن در مورد انتظارات ایران و مساله مذاکرات هسته‌ای به رادیو فردا می‌گوید:

«هر دو طرف در مواضع خودشان سرسختی نشان می‌دهند برای اینکه هریک احساس می‌کنند اگر در مقابل خواسته طرف مقابل بیش از آنچه در نظر خودشان هست جلو‌تر بروند در واقع بازی را باخته‌اند. ایران خواستار آن است که اگر قرار است محدودیتی در زمینه غنی سازی پیش بیاید در مقابل باید کل تحریم‌های سازمان ملل و اتحادیه اروپا مورد توجه قرار بگیرد و زمینه‌هایی که مد نظر ایران است از طرف مقابل حذف شود و ایران هم بیاید جلو و مثلا بگوید غنی سازی ۲۰ درصدی را ادامه نخواهد داد. این البته یک فرض است یا در واقع دو فرض در مقابل همدیگر. اما اینکه ایران بپذیرد در مقابل گذشتی که از نظر طرف ایرانی ناچیز است (مثلا فروش وسایل یدکی هواپیما به ایران) از غنی سازی اورانیوم چشمپوشی کند به نظر نمی‌رسد مورد توجه تهران باشد.»

Your browser doesn’t support HTML5

گفتگوی شاهین بشیری با علی گرانمایه


هنگامی که صحبت از این می‌شود که قرار است در ۱۳ تیرماه مذاکرات فنی برنامه هسته‌ای ایران در استانبول صورت بگیرد این تصور پیش می‌آید که روند گفتگو‌ها به سطح قابل قبولی رسیده و حالا فقط مذاکرات فنی باقی مانده است در حالی که هیچ یک از دو طرف خشنودی کاملی از روند گفتگوهای مسکو نداشت.

علی گرانمایه در این زمینه که این مذاکرات فنی تا چه حد ممکن است به آرزوهای ایران مبنی بر کاهش تحریم‌ها یا رفع آنها جامه عمل بپوشاند معتقد است:

«فاصله خواسته‌های طرفین آنقدر زیاد است که نمی‌شود انتظار داشت در یک جلسه از مذاکرات تمام آن فواصل را حذف کنند و به یکدیگر نزدیک شوند. در این فاصله چندین قطعنامه شورای امنیت قرار دارد، ‌ در این فاصله تحریم‌های شدید یکجانبه آمریکا قرار دارد بنابراین فکر نمی‌کنم کنفرانس استانبول بتواند تاثیر چندانی در روابط دو طرف داشته باشد اما شاید بتواند مواضعی را روشن کند و دستور کار مناسبی را برای کنفرانس موثر آینده مطرح کند.»

سعید جلیلی مذاکره کننده ارشد ایران در گفتگو با کشورهای پنج بعلاوه یک، ابراز امیدواری کرده است که مذاکرات استانبول مسیر همکاری آینده را برای دو طرف رقم بزند، این در حالی است که کشورهای غربی قصد دارند علاوه بر تداوم تحریم‌های سابق، ‌ حتی دور جدیدی از تحریم‌ها را نیز علیه ایران به اجرا بگذارند.