ژنرال جوزف وُتل، رئیس ستاد فرماندهی ارتش آمریکا در خاورمیانه، روز سهشنبه خطاب به کمیته نیروهای مسلح سنای آمریکا گفت که داعش هنوز «رهبر، جنگجو، تأمینکننده، منابع و ایدئولوژی پلید» دارد و نسبت به سر برآوردن دوباره این گروه هشدار داد.
چارلز لیستر، عضو ارشد مؤسسه خاورمیانه در واشینگتن، نیز به تازگی به سیانان گفته بود که دنیا هنوز با شکست قطعی داعش «سالها فاصله دارد».
در همین حال، دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، روز چهارشنبه گفت که احتمالاً شکست صد درصدی گروه موسوم به «حکومت اسلامی» یا داعش را طی یک هفته آینده اعلام خواهد کرد.
از ظاهر قضایا چنین برمیآید که تحلیلها از نیروی باقیمانده برای داعش مختلف است. اما داعش که روزی منطقهای بزرگتر از بریتانیا را تحت سیطره خود گرفته بود امروز در چه وضعیتی قرار دارد و توان آنچه میزان است؟
گروه داعش در پی شکستهای پیاپی مجبور شد در امتداد رود فرات به سمت جنوب شرق عقبنشینی کند و محدودهای که چندی است همچنان تحت کنترل این گروه باقی مانده شامل نوارهای از چند شهر و روستا در استان دیرالزور سوریه است.
این نواره که در قسمتهای پایانی نزدیک شدن فرات به مرز سوریه با عراق قرار گرفته دو شهر هجین و البوکمال را در خود جای دادهاست. البوکمال همان محلی است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مهرماه امسال اعلام کرد با شش فروند موشک «مقر سرکردگان» حمله مرگبار اهواز را در آن هدف قرار دادهاست.
تحلیلگران مختلف برآوردهای مختلفی از تعداد باقیمانده از جنگجویان داعشی در سوریه اعلام میکنند؛ رقمهایی که از هزار و ۱۵۰۰ نفر تا ۱۵ هزار نفر را شامل میشود. داعشیها گاه از منطقه خود خارج شده و در جادههای شرق سوریه پستهای ایستبازرسی برقرار میکنند.
این پیکارجویان به صورت «سلولهای خفته» در مناطق مختلف دیگر سوریه و عراق نیز حضور دارند و بنا بر برخی گزارشها در حال شکلدهی شورشی دوباره هستند که میتواند با خروج احتمالی نیروهای آمریکایی از منطقه تقویت شود.
دیدبان حقوق بشر سوریه میگوید که داعش در سوریه از ماه اوت تاکنون بیش از ۱۸۰ نفر را ترور کرده که برخی از فرماندهان «نیروهای دموکراتیک سوریه» در میان آنها هستند.
با وجود این تلاشهای داعش، «نیروهای دموکراتیک سوریه» (اسدیاف) که از کردهای سوریه به اضافه برخی عشایر عرب منطقه تشکیل شده و از پشتیبانی آمریکا برخوردار است بیش از یک ماه پیش، در ماه دسامبر، شهر هَجین را از کنترل داعش درآورد.
در این عملیات تقریباً تمامی ساختمانهای مرکز شهر هجین خسارت دیده یا نابود شدند. ساکنان این شهر به سیانان گفتند که «زندگی زیر سلطه داعش سخت بود اما با این درجه از تخریب الان سختتر شدهاست.»
به نوشته خبرگزاری آلمان، هماکنون گروه همپیمان با آمریکا در سوریه، یعنی «نیروهای دموکراتیک سوریه» بیش از ۷۰۰ جنگجوی داعشی را در اسارت خود دارند. اسدیاف از رئیسجمهور آمریکا خواسته تا این افراد به زندان گوانتانامو منتقل شوند اما تصمیم دولت آمریکا در این مورد هنوز اعلام نشدهاست.
با وجود این پیشرفتها، نابودی کامل داعشیها در شرق سوریه همچنان تلاش زیادی میطلبد و از آمارهای منتشرشده چنین برمیآید که حملات نیروهای هوایی بریتانیا علیه مواضع داعش در این منطقه در ماه سپتامبر گذشته اوج گرفته و به صورت هر روزه درآمده بود. پس از آن نیز گَوین ویلیامسون، وزیر دفاع بریتانیا، هشدار داد که جنگ علیه داعش «به هیچ وجه تمام نشدهاست.»
اما حضور داعش به سوریه محدود نمیشود و این گروه هنوز در چندین کشور دیگر جهان، از جمله عراق، لیبی، افغانستان و نیجریه حضور دارد.
گزارشهای تازهای حاکی است که نقشه خلافت داعش در عراق اکنون به شکل «غارهای تودرتو» درآمده و داعشیها سرگرم ساخت مجموعهای از دلانهای زیرزمینی در کوههای حمرین در شمال عراق هستند.
ائتلاف بینالمللی برای شکست داعش سپتامبر سال ۲۰۱۴ با رهبری آمریکا آغاز شد. ۷۴ کشور و پنج نهاد بینالمللی عضو این ائتلاف هستند.
دونالد ترامپ روز چهارشنبه هشدار داد که داعش «در صدد تجدید سازمان است» و همین «بخش کوچکی از آن نیز که باقی ماندهاست، میتواند خطرناک باشد» اما در عین حال عنوان کرد که «تا هفته آینده احتمالاً شکست صد درصدی گروه داعش اعلام خواهد شد.»