بنی گانتز: اسرائیل می‌تواند با پذیرش مشروط برجام جدید کنار بیاید

بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل

وزیر دفاع اسرائیل می‌گوید کشورش می‌تواند با یک توافق جدید هسته‌ای با ایران «کنار بیاید»، اما در صورت ناکامی آن، باید برنامه جایگزین دوم و همچنین طرح سومی وجود داشته باشد.

بنی گانتز در گفت‌وگو با نشریه آمریکایی فارن پالیسی (سیاست خارجی) که روز سه‌شنبه،‌۲۳ شهریور منتشر شد، گفت که دولت اسرائیل ممکن است بازگشت آمریکا به توافق با ایران را بپذیرد، اما سیاست فشار اسرائیل بر آمریکا در صورت شکست مذاکرات و آمادگی برای «نمایش قدرت» کماکان ادامه خواهد یافت.

آقای گانتز افزود که سیاست دولت جو بایدن برگرداندن برنامه هسته‌ای ایران به محدوده پیشین است، و او این امر را قبول دارد.

وی گفته است که اما اسرائیل می‌خواهد بداند که طرح جایگزین آمریکا برای احتمال شکست تلاش‌های جاری در برابر ایران چیست.

بنی گانتز اذعان کرد که تنها آمریکا می‌تواند سکاندار یک کارزار جهانی با هدف تشدید فشار اقتصادی بر ایران باشد و اسرائیل فاقد این توانایی است.

در حالی که چین، مهم‌ترین کشور آسیا، از حامیان ایران در برجام است و منتقد خروج دونالد ترامپ از این توافق در اردیبهشت ۱۳۹۷ بود، بنی گانتز گفته است که چین و سایر کشورهای آسیا باید به کارزار فشار بر ایران ملحق شوند.

بعید است که این درخواست از سوی چین، هند و سایر کشورهای آسیایی پذیرفته شود، به‌ویژه آن‌که مناسبات آمریکا با چین نه تنها متشنج مانده بلکه در شرایط کنونی جهانی بعد از خروج آمریکا از افغانستان، بسیاری در آسیا و دنیا اتحاد نظر دارند که از میزان نفوذ آمریکا بر کشورهای دیگر کاسته شده است.

بنی گانتز در گفت‌وگو با «فارن پالیسی» طرح سوم را عملیات نظامی احتمالی ارتش اسرائیل علیه ایران عنوان کرد.

با این حال، این نخستین بار است که یکی از مقامات بلندپایه اسرائیل از احتمال کنار آمدن این کشور با توافق جدید تازه هسته‌ای میان کشورهای طرف مذاکرات اتمی با ایران، سخن گفته است.

از سوی دیگر، معلوم نیست که اظهارات بنی گانتز تا چه حد بازتاب‌دهنده دیدگاه نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل، نیز هست.

نظر به سوابق، بنی گانتز و نفتالی بنت، با وجود ائتلاف احزاب زیر رهبری‌شان در دولت، در بسیاری از امور با یکدیگر اختلاف دارند.

در حالی که بنی گانتز عمدتا رویکردی انعطاف‌پذیرتر در برخی از زمینه‌ها نشان می‌دهد، نفتالی بنت از جمله در امور مرتبط با ایران تلاش دارد تا خود را حتی سرسخت‌تر از بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر پیشین، نشان دهد.

در همین زمینه آقای بنت سه‌شنبه شب به شبکه تلویزیونی ۱۲ کشورش گفت که دولت او در جستجوی متحدانی در تقابل با ایران است ولی در صورت نیاز، او دستور خواهد داد که اسرائیل «به تنهایی وارد عمل شود» تا «ایران به سلاح هسته‌ای نرسد».

بیشتر در این باره: آمریکا: توسعه برنامه اتمی ایران ما را از بازگشت به برجام دور می‌کند

نفتالی بنت افزود که دولت ایران «از مدت‌ها پیش از خط قرمزی (که اسرائیل) در مورد برنامه هسته‌ای ایران ترسیم کرد، عبور کرده است».

آقای بنت بنیامین نتانیاهو را متهم کرد که در تقابل با ایران «تنها حرف زده» و «میراثی نامطلوب» و «شرایطی سخت» برای دولت کنونی اسرائیل به جا گذاشته است.

نفتالی بنت به گزارش‌هایی واکنش نشان می‌داد که روز سه‌شنبه منتشر شد و بر اساس آن، فاصله ایران تا دستیابی به مواد لازم برای تهیه بمب اتمی، به تنها یک ماه، کوتاه شده است.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعیین کرده که میزان اورانیوم غنی شده ۶۰ درصدی ایران به بیش از ده کیلوگرم و حجم اورانیوم ۲۰ درصدغنی شده ایران نیز تا هفته گذشته به بیش از ۸۴ کیلوگرم افزایش یافته بود. این میزان رشد چشم‌گیری را در مقایسه با سه ماه پیش نشان می‌دهد.

ایران در سه ماه اخیر در واکنش به «نقض تعهدات» طرف‌های باقی‌مانده در برجام که سازو کار مالیِ پیشتر تفاهم شده با ایران را عملی نکردند، برخی از تعهدات خود بر اساس برجام را کاهش داد.

مصوبه مجلس ایران از ۱۱ آذر سال گذشته نیز دولت ایران را به انجام اقدامات سخت‌گیرانه در برابر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ملزم کرده است.

نفتالی بنت در روزهای گذشته از آخرین گزارش پادمانی مدیرکل آژانس در خصوص «تضعیف نظارت» بر فعالیت‌های اتمی ایران و محدود شدن کار بازرسان، ابراز نگرانی عمیقی کرد و خواهان «اقدام قاطع و متحد» جهان در برابر ایران شد.

در حالی که نخست وزیر اسرائیل دولت ایران را به عدم همکاری با آژانس متهم کرد، به نوشته جروزالم پست، از گزارش‌های اخیر مدیرکل آژانس چنین برمی‌آید که حمله پهپادی منتسب به موساد اسرائیل علیه سایت هسته‌ای کرج در حدود دو ماه پیش باعث وارد شدن آسیب جدی به دوربین‌های نظارتی ایران شده است.

جروزالم پست نوشت این احتمال مطرح است که ایران نیز خود اتفاقا از عواقب این حمله منتسب به موساد خشنود شد زیرا همراستا با اهداف جمهوری اسلامی در کاهش نظارت آژانس بود.

با این حال، اسرائیل به نقش احتمالی خود در ضربه زدن به تجهیزات نظارتی آژانس اشاره نکرده و آن را نه تایید کرده است و نه رد.

در سفر روز یک‌شنبه این هفته رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، به تهران و دیدار او با محمد اسلامی، رئیس جدید سازمان انرژی اتمی ایران، توافقی تازه برای تمدید و تقویت امکانات نظارتی آژانس، به دست آمد که آقای گروسی آن را حل کننده «فوری‌ترین» مشکل آژانس با ایران نامید.

با این حال، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، گفته است که واشینگتن رفته رفته به این نظر می‌رسد که به دلیل پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران، بازگشت آمریکا به برجام و احیای آن، فایده‌ای ندارد.

هنوز چشم‌اندازی برای از سرگیری مذاکرات معطل مانده وین روشن نیست و این احتمال مطرح است که تغییرات روزهای گذشته در کادر سیاسی ایران و از جمله کنار نهاده شدن عباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت خارجه و سرپرست تیم مذاکرات ایران در وین، روند امور را پیچیده‌تر کند.

ایران در دولت حسن روحانی نیز تاکید داشت که هرگز حاضر به پذیرفتن توافق جدید هسته‌ای نیست و آمریکا که نقض تعهد کرده و از آن خارج شده، خود باید به همان توافق بازگردد؛ نه کمتر و نه بیشتر.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر پیشین اسرائیل، گفته بود که امیدواری او این است که سرسختی و لجاجت‌های گروه تندرو در حاکمیت ایران، باعث عدم احیای برجام شود.