در نخستین روز جمعه بعد از برسمیت شناختن اورشلیم، بیت‌المقدس، به عنوان «پایتخت اسرائیل» از سوی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا، تظاهرات موسوم به «روز خشم» از بیت‌المقدس در خاورمیانه تا دورترین نقاط در خاور دور در جریان است.
بامداد جمعه هفدهم آذر، ساعت‌ها پیش از آغاز نماز جمعه، ده‌ها هزار فلسطینی از شرق بیت‌المقدس و شهرکهای فلسطینی اطراف به سوی مسجد الاقصی در حرکت بودند.
|برای دریافت تازه‌ترین خبرها به تلگــــرام رادیو فردا بپیوندید|
پلیس اسرائیل پنجشنبه شب در نشست بررسی اوضاع امنیتی، تصمیم گرفته بود که برای ورود فلسطینی‌ها هیچ محدودیتی قائل نشود و به همه آنها امکان دهد نماز را در مسجد الاقصی برگزار کنند تا شاید از انگیزه تشدید خشونت‌های احتمالی کاسته شود.
نماز جمعه در الاقصی با آرامش برگزار شد اما بعد از آن فضای تنش‌آلود امکان بالقوه برای درگیری‌های بعدی بود.
از چهارشنبه که دونالد ترامپ در بیانیه کاخ سفید اعلام کرد که اورشلیم را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت می‌شناسد و دستور آغاز انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به اورشلیم/بیت‌المقدس را داد، فلسطینیان با آغاز تظاهرات، گفته بودند روز جمعه «نماز خشم» را با اقدامات اعتراضی گسترش خواهند داد.
هم‌زمان با اعزام هزاران نیروی نظامی و امنیتی اسرائیل به اورشلیم برای تقویت پلیس، صدها نیروی امنیتی و نظامی نیز در اطراف شهرکهای یهودی کرانه باختری مستقر شده‌اند تا از درگیری‌های احتمالی میان فلسطینیان بعد از نماز جمعه با شهرک‌نشین‌ها جلوگیری کنند.
رسانه‌های اسرائیل تأکید کرده‌اند که «نگرانی اصلی» ارتش اسرائیل، وقوع حملات مرگبار از سوی فلسطینی‌های تنها، بدون وابستگی سازمانی آنها، بویژه علیه یهودی‌نشین‌های کرانه باختری است.
گزارش‌های متعدد از آغاز درگیری‌های جمعه در نقاط مختلف کرانه باختری و مجروح شدن چند تن خبر می‌دهد. درگیری‌ها با آغاز سنگ‌پرانی‌های صدها جوان و نوجوان به سوی نظامیان اسرائیلی در رام‌الله، الخلیل و بیت اللحم آغاز شده‌است؛ در غزه صدها فلسطینی به سوی حصار مرزی با اسرائیل سنگ پرتاب می‌کنند.
تظاهرات فلسطینیان در غزه و کرانه باختری از چهارشنبه، و بعد از اعلامیه دونالد ترامپ آغاز شده بود؛ این درگیری‌ها روز پنجشنبه تشدید شد و ده‌ها تن از تظاهرکنندگان زخمی شدند.
جبرئیل رجوب مقام ارشد تشکیلات فلسطینی پنجشنبه شب در رام‌الله گفت، کسی در حکومت فلسطینی با مایک پنس معاون رئیس جمهوری آمریکا در سفر پیش روی او به منطقه دیدار نمی‌کند و پذیرای وی در کرانه باختری نخواهد شد؛ قرار بود مایک پنس در شهر بیت اللحم زادگاه عیسی مسیح با محمود عباس دیدار کند.
دونالد ترامپ چهارشنبه گفته بود که مایک پنس را به منطقه می‌فرستد؛ اما بعد از بیانیه مقامات فلسطینی، احتمال لغو سفر او مطرح شده‌است؛ در همین حال، کاخ سفید در واکنش گفته‌است، لغو ملاقات او با رهبران فلسطینی «سازنده نیست».
در این میان، فلسطینیان داخل محدوده اسرائیل نیز که «شهروند» این کشور محسوب می‌شوند، در تمامی شهرک‌ها و شهرهای خود روز جمعه «تظاهرات خشم» برگزار کرده‌اند؛ این تظاهرات از شمالی‌ترین نقطه اسرائیل تا اعراب بادیه‌نشین جنوب را دربرگرفته است.
تظاهرات اعتراضی روز جمعه در ده‌ها کشور جهان در جریان است.
یک معترض فلسطینی در «روز خشم»، جمعه ۱۷ آذر
در خاور دور، تظاهرات مسلمانان در پایتخت دو کشور بزرگ مسلمان‌نشین مالزی و اندونزی ساعت‌ها پیش از آغاز نماز جمعه شروع شد؛ تظاهرکنندگان در جاکارتا، پایتخت اندونزی و کوالالامپور، پایتخت مالزی، از جمله در برابر سفارتخانه‌های آمریکا شعار می‌دادند.
سفارتخانه‌های آمریکا در خاور دور از شهروندان آمریکا خواسته‌اند از نزدیک شدن به سفارت و سایر مراکزی که می‌تواند بحران‌زا باشد، خودداری کنند.
در پاکستان، تظاهرات گسترده هزاران مسلمان، در شهرهای مختلف از اسلام‌آباد گرفته تا کراچی و لاهور، با بدست گرفتن پارچه‌نوشته‌هایی مانند «ترامپ؛ تو خادم صهیونیسم جهانی هستی» و «قدس؛ تا ابد شهری اسلامی» در جریان بود.
در بیروت، صدها فلسطینی و حامیان آنها پنجشنبه شب با وجود سرمای هوا، با محکوم کردن «امپریالیسم، صهیونیسم و نژادپرستی»، شعار می‌دادند که «قدس تا ابد در قلب مسلمانان است» و پایتخت کشور فلسطین خواهد شد.
حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان شامگاه پنجشنبه در یک سخنرانی گفته بود، «اقدام ترامپ یک بالفور جدید است؛ ترامپ همه دنیا را تحقیر کرد».
جریان المستقبل به رهبری سعد حریری نخست‌وزیر تازه بازگشته به لبنان نیز از تظاهرات علیه تصمیم ترامپ حمایت کرده‌است.
تظاهرات در آنکارا، استانبول و دیگر نقاط ترکیه روز جمعه مانند دو روز پیش در جریان است؛ رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه از سه شنبه هشدار داده بود که کشورش ممکن است دوباره با اسرائیل قطع رابطه کند.
تظاهرات در کشورهای مسلمان شمال آفریقا و سایر کشورهای این قاره نیز روز جمعه بعد از مدت‌ها نبود این نوع اقدامات اعتراضی از سرگرفته شده‌است.
الباج قائد السبسی رئیس جمهوری تونس جمعه سفیر آمریکا در کشورش را احضار کرد تا شخصاً اعتراض تونس را در زمینه به‌رسمیت شناختن بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل، به آگاهی سفیر رساند.
در مصر تظاهرکنندگان تصاویر عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری کشورشان و بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل و پرچم اسرائیل را به آتش کشیدند و خواهان لغو پیمان صلح ۴۰ ساله میان کشورشان با اسرائیل شدند.
در ایران نیز، تهران و شهرهای دیگر، روز جمعه شاهد تظاهرات ضد اسرائیلی در اعتراض به تغییر سیاست آمریکا در قبال بیت‌المقدس است؛ احمد خاتمی امام جمعه تهران در سخنان خود در نکوهش آمریکا و اسرائیل، گفت «راه درمان قضیه فلسطین، تنها و تنها انتفاضه است».
به گزارش خبرگزاری فارس، احمد خاتمی همچنین در دفاع از برنامه موشکی ایران تهدید کرد که «اگر روزی دیوانه‌ای به نام رژیم صهیونیستی غلطی بکند، تل آویو و حیفا را با خاک یکسان می‌کنیم».
همچنین به گزارش ایسنا، سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران پنجشنبه در یک بیانیه گفته بود، اقدام ترامپ در به‌رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل «با هوشیاری دنیای اسلام شکست خواهد خورد و رژیم صهیونیستی را به نابودی نزدیک‌تر خواهد کرد… و این خود مبدأ حرکت جهانی علیه غاصبان و انهدام این غده سرطانی در منطقه غرب آسیا به حساب می‌آید».
سرلشکر باقری در بیانیه خود افزوده بود: «این توطئه… نوید بخش شکل‌گیری انتفاضه جدیدی علیه رژیم غاصب صهیونیستی خواهد بود… ما معتقدیم اصلاً اسرائیلی وجود ندارد که بخواهد پایتختی برای آن تعریف یا جایگزین شود».
درگیری «روز خشم» در اسرائیل