قاسم جومارت توکایف، رییس جمهور قزاقستان روز جمعه گفت به نیروهای امنیتی و ارتش دستور داده که بدون هشدار به سوی افرادی که آنها را «تروریست» خوانده است، شلیک کنند.
گزارشها از وضعیت آلماتی، بزرگترین شهر قزاقستان حاکی از آن است که نیروهای امنیتی کنترل شهر را به دست گرفتهاند.
یک روز پس از ورود واحدهای هوابرد ارتش روسیه برای کمک به سرکوب معترضان، نیروهای پلیس در سطح شهر مستقر شده و مشغول گشت زنی هستند در حالی که صدای تیراندازیهای پراکنده به گوش میرسد.
در جریان اعتراضات که از روز یکشنبه در استان مین قشلاق واقع در جنوب غربی قزاقستان آغاز و به سرعت به آلماتی و سایر شهرها گسترش یافت دهها نفر کشته شده وساختمانهای دولتی از جمله اقامتگاه رییس جمهوری در آلماتی به آتش کشیده شد. این حوادث مرگبارترین اعتراضات در قزاقستان از زمان استقلال این کشور در سال ۱۹۹۱ است.
بیشتر در این باره: از سرگیری درگیریها در قزاقستان؛ تیراندازی بهسوی معترضان و کشته شدن «دهها نفر»روسیه اعلام کرد که بیش از ۷۰ هواپیما نیروهای این کشور را به قزاقستان منتقل کردهاند و بخشی از این واحدها اکنون در حال حفاظت از فرودگاه آلماتی هستند که روز پنجشنبه از معترضان بازپس گرفته شد.
رییس جمهور قزاقستان بدون ارائه هیچگونه شواهدی «تروریستهای آموزش دیده در خارج» را مسئول ناآرامیها معرفی کرده است.
او در یک سخنرانی تلویزیونی گفت: «پیکارجویان سلاحهای خود را بر زمین نگذاشتهاند. آنها به ارتکاب جرم و یا برنامهریزی برای حملات بیشتر ادامه میدهند. هر کسی که تسلیم نشود نابود خواهد شد. من به نیروهای انتظامی و ارتش دستور دادهام که بدون دادن هشدار شلیک کنند.»
کاخ کرملین روز جمعه اعلام کرد که در روزهای بحرانی ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه چندین بار با رییس جمهوری قزاقستان تلفنی گفتوگو کرده ست.
به نظر میرسد که اکثر تظاهرکنندگان در شهر آلماتی ساکنان مناطق فقیرنشین در حومه و روستاهای اطراف این شهر هستند.
این اعتراضات مرگبار ساکنان شهرهای بزرگ قزاقستان را که تصور میکردند کشورشان در مقایسه با سایر جمهوریهای سابق اتحاد شوروی در آسیای میانه با ثباتتر است به شدت متعجب و نگران کرده است.
به نظر میرسد که اعتراضات قزاقستان رهبری واحد و مشخصی ندارد و دلیل آن این است که در این کشور احزاب مخالف و یا نهادهای مدنی و مردمی اجازه فعالیت ندارند.
وزارت کشور قزاقستان روز پنجشنبه اعلام کرد که «۲۶ تبهکار مسلح» از پای درآمده و ۱۸ مامور پلیس و پرسنل گارد ملی کشته شدهاند. ولی قاعدتا تعداد تلفات در مقایسه با روز پنجشنبه افزایش یافته است.
روز جمعه نیز در اطراف میدان اصلی شهر آلماتی که صحنه اصلی درگیریها در روز پنجشنبه بود صدای تیراندازی شنیده میشد. نیروهای امنیتی با نفربرهای زرهی در این میدان مستقر شدهاند.
یک سیاستمدار طرفدار دولت در مصاحبهای تلویزیونی گفت افراد خائن در صفوف نیروهای امنیتی رخنه کردهاند. او ادعا کرد که قبل از هجوم معترضان به نیروهای امنیتی مستقر در فرودگاه آلماتی دستور داده شد که این محل را ترک کنند و معترضان توانستند از مقر کمیته امنیتی ملی که بدون دفاع رها شده بود، اسلحه به دست بیاورند.
گزارشها حاکی است که در سایر شهرهای قزاقستان نیز اعتراضات مشابهی روی داده است ولی به دلیل قطع اینترنت و سایر شبکههای ارتباطی در سطح کشور کسب اطلاعات دقیق از این حوادث ناممکن است.
یک شاهد عینی به خبرگزاری رویترز گفت روز جمعه حدود ۵۰۰ نفر در شهر آق تاو در غرب قزاقستان در برابر ساختمان شهرداری تجمع کرده و خواستار استعفای رییس جمهور شدند.
تلویزیون دولتی نیز گزارش داد که در جریان ناآرامیهای روزهای اخیر در شهر چیمکند واقع در جنوب قزاقستان بیش از ۶۰ نفر از جمله ماموران امنیتی و افراد غیرنظامی مجروح شدهاند.