«کومبه میلا» بزرگ‌ترین مراسم زیارتی جهان، که ده‌ها میلیون باورمند هندو و دیگران را از سراسر جهان گرد هم می‌آورد، در الله‌آباد (پرایاگراج) آغاز شد.
کومبه میلا (یا کوم میلا) برخلاف مراسم زیارتی سالیانه، در فاصله‌های چند ساله برپا می‌شود و حدود دو ماه به درازا می‌کشد. مراسم امسال از ۱۵ ژانویه آغاز شده و تا چهارم مارس طول خواهد کشید. انتظار می‌رود شماری در حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰ میلیون زائر هندو و دیگران در مراسم امسال شرکت کنند.
«گناهت را به آب بسپار»
باورمندان در اصل به یک دلیل مهم در کومبه میلا شرکت می‌کنند: برای آن‌که با شست‌وشوی خود در «رود مقدس»، گناهان خود را بزدایند و بخت این را بیابند که «زندگی تازه‌ای را آغاز کنند».
در نتیجه بسته به این‌که مراسم زیارتی در کرانه کدام رود برگزار می‌شود، مردم نیز در همان‌جا تن به آب می‌زنند.
کومبه میلا امسال در الله‌آباد در کرانه رود «جَمـُنا» برپا شده‌است، رودی که از هیمالیا سرچشمه گرفته در الله‌آباد به گنگ می‌پیوندد. کومبه‌میلا در الله‌آباد هر ۱۲ سال یک بار برگزار می‌شود.
علاوه بر آن، مراسم هر ۱۲ سال یک‌بار در هاریدوار (کرانه رود گنگ)، ناشک (کرانه رود گوداواری) و اوجائین (کرانه رود شپرا) برگزار می‌شود.
با این حال فاصله‌ها و زمان‌بندی‌ها بسته به تقویم هند، با سه سال تاخیر، انجام می‌شود.
کومبه میلا در سال گذشته میلادی به «فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو» -دربرگیرنده میراث فرهنگی معنوی جهان- افزوده شد.
جایی برای همه «مرتاض»ها
زائران هندو -احتمالا همانند زائران دیگر در مراسم دینی در گوشه و کنار جهان- بر این عقیده هستند که گردهمایی بزرگ آن‌ها در کرانه رود مقدس، نماد «صلح» و «توازن» است. اما شرکت در کومبه میلا فقط محدود به هندوها نیست و هرکسی می‌تواند در آن حضور داشته باشد.
زائران معمولا بار خود را می‌بندند، کمی آب و غذا برمی‌دارند و رهسپار مراسم می‌شوند، چند روزی در محل می‌مانند و به محل سکونت خود باز می‌گردند تا زائران دیگر جایشان را بگیرند.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های این زیارت «دسته پیشوایان» است؛ یعنی حضور پیشوایان دینی یا سادوها (یا آن‌طور که در فارسی شهره هستند: مرتاض‌ها) و زاهدان آشنا به هنرهای رزمی و سنت‌ها.
«سادوهای عریان» نخستین کسانی هستند که تن به آب می‌زنند، با بدن‌هایی که با خاکستر پوشانده شده‌است و پشت سر آن‌ها زائران وارد رود می‌شوند.
مردم در این مراسم نزد «پیشوایان» مکاتب مختلف آیین هندو می‌روند و درمه، رامایانا و دیگر آموزه‌ها را فرامی‌گیرند.
زیارت کومبه میلا، نقش مهمی در فرهنگ و تاریخ هند بازی می‌کند و به همین دلیل نیز سیاست‌مداران، رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی و مردم کوچه و خیابان را مشغول خود می‌کند.
تاریخچه برگزاری کومبه
واژه «میلا» در سانسکریت به‌معنی «گردهمایی» یا دیدار است و جنوب و جنوب شرق آسیا هم محل برگزاری میلاهای مختلف است؛ مثلا «میلای چراغان» برای شاه حسین، صوفی مشهور اهل لاهور.
«کومبا» یا «کومب» اما ریشه‌های مختلفی دارد و از یک سو به برج دلو که به هندی «کومب راشی» گفته می‌شود و از سوی دیگر به افسانه‌های هندی باز می‌گردد و به «خمی» که در آن شیره جاودانگی قرار داشت.
شستن گناهان در آب رود و تقدیس رودخانه‌ها البته در آیین هندو، قدمتی دیرینه دارد.
در نسخه‌ها و نوشته‌های قدیمی در هند، چندین اشاره به گردهمایی‌هایی کنار رود شده‌است، از جمله برخی مناطقی که امروزه در آن‌ها کومبه میلا برگزار می‌شود. با این حال این گردهمایی‌ها لزوما نام کومبه میلا بر خود نداشتند.
گفته می‌شود از مهم‌ترین منابع معاصری که به کومبه اشاره کرده‌اند، چهار گلشن، و یا خلاصه‌التواریخ هستند که در سده‌های پیش به زبان فارسی در هند نوشته شدند.
«کومبه پاکیزه»
طبیعتا جمع شدن ده‌ها میلیون نفر طی کم‌تر از دو ماه در یک محل، و شست‌وشوی تن در آب رودخانه، ممکن است مشکلات زیست‌محیطی هم همراه بیاورد. از پلاستیک و زباله‌های دیگر گرفته تا توالت‌ها و طبیعتا آب رودخانه که قرار است «گناهان» را با خود ببرد.
دولت هند در راه‌های منتهی به الله‌آباد بیلبوردهایی با شعار «کومبه پاکیزه» نصب کرده‌است؛ شاید توجه شمار بیشتری از زائران به حفظ پاکیزگی محل گردهمایی جمع شود.
وضعیت هوا و آلودگی آن نیز مشکل دیگر الله‌آباد است.
بسیاری از زائران نیز از شهروندان کم‌درآمدی هستند که با پولی اندکی روانه محل شده‌اند؛ نه غذای چندانی دارند و نه چادری که بتوان در آن خوابید. البته دولت هند سال‌هاست غذای مجانی، آب نوشیدنی، و -برای کم‌درآمدها- محلی برای سکونت موفقت، فراهم می‌کند.
برای دولت فعلی هند البته مسئله انتخابات همگانی سال جاری نیز اهمیت دارد. دولت نارندرا مودی امسال حدود ۶۵۰ میلیون دلار هزینه کومبه کرده و کم نیستند کسانی که معتقدند او در الله‌آباد، نیم‌نگاهی هم به انتخابات امسال دارد.