تضاد تن زنان و قدرت مردان چگونه شکل گرفت؟

نیمه برهنه شدن دختر دانشگاه علوم و تحقیقات در روزهای اخیر که در رسانه‌‌ها بازتاب گسترده‌ای یافت، صرف‌نظر از دلایل و انگیزه‌هایش، مسئله اعمال قدرت بر تن به ویژه تن زنان در جامعه را مطرح کرده است.

آن چه به عنوان «برهنگی» خوانده می‌شود، چیست و رابطه جوامع مختلف با تن، به ویژه در عصر جدید چگونه بوده است؟

تلقی‌های مختلف از «برهنگی»

بدن انسان، به ویژه بدن زن نه تنها در طول تاریخ یکی از موضوعات اصلی تفکر بوده و و نویسندگان و هنرمندان از طریق پرداختن به بدن، ایده‌های فکری و هنری خود را مطرح کرده‌اند، بلکه از دغدغه‌های پررنگ در مذاهب و از موضوعات مورد مناقشه در جوامع گوناگون نیز بوده است.

به همین دلیل، آن چه از موضوع بدن اکنون مطرح است، گسترده بسیار وسیعی را شامل می‌شود که در آن نگرش‌های مختلفی وجود دارد.

شهلا شفیق، جامعه‌شناس در فرانسه، به رادیو فردا می‌گوید که در عصر حاضر، نمودهای آن چه به عنوان «برهنگی» خوانده می‌شود، شبیه هم نیست. او به زنان معترض گروه «فمن‌ها» اشاره می‌کند که با برهنه کردن خود از برهنگی برای «اعتراض» استفاده می‌کنند و در مقابل نیز به صنعت پورنوگرافی اشاره می‌کند که بدن زن در آن «ابزار» است.

گزارش رادیویی درباره «تضاد تن زنان و قدرت مردان» در گفت‌وگو با چند تحلیلگر

برخی متفکران دوران جدید از جمله متفکران و فعالان زن مثل سیمون دوبووار، نویسنده فرانسوی، معتقدند که اگر زنان مورد خشونت قرار می‌گیرند، به این دلیل است که در اصل به مثابه یک انسان در نظر گرفته نمی‌شوند، بلکه به عنوان موجودی در خدمت انسان تلقی می‌شوند. این موجود می‌تواند حتی یک اسطوره یا بت باشد اما هر چه هست ساختگی است و آغازی است برای نادیده گرفتن حقیقت و موجودیت زن.

خانم شفیق نیز می‌گوید که در طول تاریخ این دیگران، یعنی مردان بوده‌اند که چارچوب آزادی‌های تن زنان را تعریف کرده‌اند.

تن زن در ایران و کشورهای غربی به چه معناست؟

آرش جودکی، پژوهشگر فلسفه، به رادیو فردا می‌گوید که مذهب حاکم در ایران، به عامل اصلی چیرگی بر تن زن تبدیل شده است:

با این حال، هستند کسانی که می‌گویند نگاه اسلام به مقوله زن در تاریخ یکسان نبوده و آن چه اکنون در ایران وجود دارد، نسبت به دوره‌های پیشین اسلام نیز سختگیرانه‌تر است.

یاسر میردامادی، پژوهشگر مسائل دینی، به رادیو فردا می‌گوید که در جوامع اسلامی که تحت استعمار بودند، مسلمانان مبارز علیه استعمار از زن به عنوان ابزار مقابله با استعمار استفاده کردند.

سعید پیوندی جامعه شناس ساکن فرانسه نیز به رادیو فردا درباره آزادی‌های مربوط به تن زنان در کشورهای غربی می‌گوید که در دوران معاصر، رهایی زنان از محدودیت‌های مربوط به تن، با تحصیل حقوق اجتماعی آنان بسیار مرتبط بوده است.

شوکی که تصویر برهنه دختر دانشگاه علوم و تحقیقات در افکار عمومی ایجاد کرد، ناشی از تضاد شدیدی است که میان این تصویر و تصویر مردانه موجود از جامعه کنونی ایران وجود دارد.

شهلا شفیق می‌گوید که حکومت مردانه کنونی ایران، تن زنان را در درجه اول برای تداوم قدرت خود پنهان می‌کند.

زنان ایرانی در سال‌های گذشته به ویژه پس از آغاز اعتراضات زن زندگی آزادی، مبارزه با حجاب اجباری، را به کلیدی برای به دست آوردن حقوق از دست رفته خود تبدیل کرده‌اند.