آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، اعلام کرده است که در مورد واکنش‌های «تنبیهی یا تحریمی» به روسیه، به‌دلیل مسمومیت الکسی ناوالنی به‌وسیله گاز اعصاب نووی‌چک، با متحدانش در ناتو و اتحادیه اروپا رایزنی خواهد کرد.
الکسی ناوالنی، از مخالفان برجسته حکومت روسیه، روز ۲۰ اوت در پروازی از سیبری به سوی مسکو ناگهان به‌شدت بیمار شد و پس از توقف اضطراری در شهر اومسک به بیمارستان منتقل شد. این منتقد ولادیمیر پوتین پس از دو روز، تحت فشار خانواده و همکارانش، به برلین منتقل و در بیمارستان چریته بستری شد.
روز چهارشنبه، ۱۲ شهریور، دولت آلمان اعلام کرد که آزمایش‌ها وجود ماده سمی و مخرب اعصاب «نووی‌چوک» را در بدن آقای ناوالنی ثابت کرده است. پس از آن هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان، گفت سفیر روسیه در برلین احضار شده و دولت آلمان رسماً از او خواسته که تحقیقات شفاف و کاملی در مورد نحوه مسمومیت ناوالنی انجام شود.
بیشتر در این باره: الکسی ناوالنی، منتقد پوتین، با «ماده مخرب اعصاب مسموم شده است»دولت روسیه دخالت در مسمومیت آقای ناوالنی را تکذیب کرده، ولی به اعتقاد کارشناسان، دولت‌های غربی ممکن است تحریم‌های مسکو را تشديد کنند. این در حالی است که روسیه از چند سال پیش به دلیل الحاق منطقه کریمه و حمایت از شورشیان مسلح شرق اوکراین، از سوی غرب تحریم شده است.
خبرگزاری رویترز بر اساس پیشنهادهایی که در گذشته برای تحریم روسیه مطرح شده بود، واکنش‌های احتمالی به مسمومیت آقای ناوالنی را بررسی کرده است. برخی از این پیشنهادها در گذشته به دلیل زیان وارده به کشورها و شرکت‌های طرف معامله با روسیه، مسکوت گذاشته شدند.
ممنوعیت صدور ویزا و مسدود کردن دارایی
کشورهای غربی می‌توانند شهروندان روسیه را به دلیل مشارکت در مسموم کردن الکسی ناوالنی تحریم کنند. اتحادیه اروپا روز سه‌شنبه اعلام کرد فقط زمانی که افراد مسئول مسموم کردن الکسی ناوالنی شناسایی شوند، می‌توان در مورد تحریم‌ها تصميم‌گيری کرد.
اتحادیه اروپا در عین حال می‌تواند افرادی را که در تولید و یا به کارگیری مواد شیمیایی تسلیحاتی دخالت داشته‌اند، فارغ از ملیت و یا محل سکونت آن‌ها، تحریم کند.
دولت آمریکا و اتحادیه اروپا در سال‌های اخیر تعدادی از مقامات روس را به دلیل دخالت در موارد شدید نقض حقوق بشر تحریم کرده‌اند.
اخراج دیپلمات‌ها
در سال ۲۰۱۸ پس از مسموم شدن سرگئی اسکریپال، جاسوس سابق روسیه، و دخترش به وسیله ماده سمی نووی‌چوک در بریتانیا، لندن و چند کشور اروپایی تعدادی از دیپلمات‌های روسیه را اخراج کردند.
دولت بریتانیا عوامل وابسته به حکومت روسیه را مسئول این ماجرا معرفی کرد. مسکو ضمن رد این اتهام اقدام کشورهای اروپایی را تلافی و تعدادی از دیپلمات‌های آنان را از مسکو اخراج کرد.
برخی از کارشناسان، طرفدار اقدامات شدیدتری هستند و می‌گویند در مورد مسمومیت آقای ناوالنی، اخراج دیپلمات‌ها واکنش بسیار ضعیفی است.
تحریم‌های اقتصادی
اتحادیه اروپا به دلیل الحاق ناحیه کریمه، صنعت انرژی، شبکه مالی و صنایع تسلیحاتی روسیه و همین‌طور هرگونه معامله و یا سرمایه‌گذاری در ناحیه کریمه را تحریم کرده است. تشدید این تحریم‌ها مستلزم موافقت تمامی ۲۷ عضو اتحادیه اروپاست. این در حالی است که برخی از اعضای اتحادیه اروپا مثل لهستان مخالف روسیه هستند و برخی اعضای دیگر از جمله مجارستان با تشدید تحریم‌ها علیه روسیه موافق نیستند.
خط لوله «نورد استریم ۲»
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، از سوی برخی احزاب مخالف دولت این کشور و حتی تعدادی از اعضای حزب خود تحت فشار قرار گرفته است تا از توقف طرح احداث خط لوله «نورد استریم ۲» به عنوان ابزار فشار به دولت روسیه استفاده کند.
اقدامات تنبیهی در این زمینه می‌تواند به تحریم شرکت‌های فعال در این طرح منجر شود. برخی کشورهای اروپایی معتقدند این خط لوله مسیر قبلی انتقال گاز روسیه به اروپا از طریق خاک اوکراین را به خطر می‌اندازد و وابستگی اتحادیه اروپا به انرژی روسیه را تشدید خواهد کرد. دولت آمریکا که در پی فروش حجم بیشتری از گاز خود به اروپاست، با خط لوله «نورد استریم ۲» مخالف است و برخی شرکت‌های فعال در این طرح را تحریم کرده است.
ولی آنگلا مرکل در سخنان روزهای اخیر خود نشان داده که به اجرای این طرح متعهد است و در تصمیم‌گیری در مورد واکنش به روسیه عجله‌ای ندارد و گفته است که تصمیم آلمان و اروپا به رفتار روسیه بستگی دارد.
خط لوله «ترک استریم»
یک گزینه دیگر اقدام در مورد خط لوله «ترک استریم» است که گاز روسیه را از طریق خاک ترکیه، علاوه بر این کشور، به اروپای شرقی از جمله بلغارستان، مجارستان و صربستان منتقل خواهد کرد. هرگونه اقدامی در مورد این طرح به معنای جلوگیری از توسعه بیشتر آن در خاک اروپا خواهد بود.
دولت روسیه اعلام کرده که اقدام علیه خط لوله‌های انتقال گاز آن کشور را «اعمال فشار سیاسی و دخالت دولت‌های اروپایی با هدف رقابت ناعادلانه» تلقی خواهد کرد.
بدهی ملی روسيه
يک گزينه ديگر محدود کردن ميزان سرمايه‌گذاری خارجی در خريد اوراق قرضه و بدهی دولتی روسيه است. طبق تازه‌ترين اطلاعات که مربوط به ماه اوت ۲۰۲۰ است، حدود ۳۰ درصد از بدهی دولتی روسيه که بالای سه تريليون روبل و معادل ۳۹.۸ ميليارد دلار است، به سرمايه‌گذاران خارجی تعلق دارد. اوراق قرضه دولتی يکی از منابع مهم پول برای هزينه‌های جاری دولت روسيه است.
قطع ارتباط روسيه با شبکه سوئيفت
يکی ديگر از گزينه‌ها قطع ارتباط سيستم مالی روسيه با«سوئيفت»، شبکه مراسلات بانکی بين‌المللی، است که نقل و انتقال بين‌المللی پول برای روسيه را تقريباً ناممکن می‌کند. برخی مديران بانک‌های مهم روسيه می‌گويند چنين اقدامی فقط با اعلام جنگ قابل مقايسه است.