در آستانه بازگشت تحریمهای آمریکا علیه ایران، وزیر خزانهداری آمریکا که به اسرائیل رفته، با نخستوزیر این کشور در خصوص هماهنگی دو کشور در ارتباط با ایران دیدار کرد؛ نخستوزیر اسرائیل این تحریمها را در «مهار خوی تعرضی ایران» مهم دانست.
همزمان، یک وزیر کابینه اسرائیل گفتهاست که تحریمهایی که از ۱۳ آبان علیه ایران اجرایی میشود، «به ایران لطمه بسیار زیادی خواهد زد».
استیون منوچین، وزیر خزانهداری آمریکا، یکشنبه ۲۹ مهر در پی دیدار با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در توئیتر خود نوشت، در خصوص «همکاری آمریکا و اسرائیل در مقابله با تروریسم، اجرای تحریمهای ایران، و گسترش مناسبات اقتصادی» گفتوگو کردهاست.
این دومین دیدار رسمی آقای منوچین از اسرائیل، از آغاز وزارت او بودهاست.
بنیامین نتانیاهو نیز در توئیتر خود نوشت، در این دیدار خواهان توقف «برنامه دوگانه تعرضی ایران؛ دستیابی به زرادخانه هستهای و سلاحهای متعارف» و «طرحهای تسلط ایران بر خاورمیانه» شده است.
منظور نتانیاهو از «سلاحهای متعارف» به احتمال زیاد، موشکهای دوربرد ایران است.
به نوشته نتانیاهو، برجام «به جای سد کردن راه ایران در دستیابی به بمب اتمی، عملاً مسیر رسیدن آنها به یک زرادخانه هستهای را فراهم کرد؛ به آنها صدها میلیارد دلار پول نقد، اعتبار و سرمایهگذاری داد و پول تعرض فزاینده آنها را تأمین کرد».
همچنین به نوشته جروزالم پست، نتانیاهو بار دیگر با تقدیر از دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، به خاطر خروج از توافق هستهای قدرتهای جهانی با ایران، افزود که این گام، «فشار جهانی بر اصلیترین رژیم تروریستی و متعرض ایران را تشدید کردهاست».
آمریکا ۱۵ مرداد از برجام خارج شد و دور نخست تحریمها علیه ایران را اجرایی کرد؛ امری که بیشترین استقبال از سوی اسرائیل را در پی آورد.
نتانیاهو در ماههای اخیر با لابیگری در اروپا، تلاش کرد تا سه قدرت اروپایی را نیز به خروج از برجام متقاعد کند؛ هر چند او ناکام شد اما تأکید کرده که با خروج شرکتهای اروپایی از همکاری با ایران، از بیم تحریمهای ثانویه آمریکایی، «برجام عملاً مرده» و تلاش اروپا برای ماندن در برجام «بی اثر است».
به گزارش رسانههای اسرائیل، در آستانه ۱۳ آبان و اجرایی شدن دور تازه تحریمهای آمریکا، که واشینگتن هدف آن را «به صفر رساندن صادرات نفت ایران» اعلام کرده، هماهنگی آمریکا و اسرائیل علیه ایران گسترش یافتهاست.
به نوشته هاآرتص، یک تیم مشترک از وزارت خزانهداری آمریکا با وزارت دارایی اسرائیل در چارچوب این همکاری تنگاتنگ علیه ایران تشکیل شدهاست. موشه کاخلون، وزیر دارایی اسرائیل، نیز به تازگی در این راستا به آمریکا رفت و با همتای خود گفتوگو کرد.
همزمان، آیلت شاکد، وزیر دادگستری اسرائیل، که عضو کابینه امنیتی این کشور نیز هست، گفته که تحریمهای تازه آمریکا «برای ایران بسیار دردآور خواهد بود».
شاکد، از سران حزب راستگرای «خانه یهود»، جمعه ۲۷ مهر همچنین به جروزالم پست گفت که کشورش «اگر تحریمها کافی نباشد، از هر چه که در توان دارد، برای بازداشتن ایران از رسیدن به بمب هستهای استفاده میکند» و آماده است «وارد افقهای دیگری شود».
این وزیر اسرائیلی در این مورد توضیح بیشتری نداده اما به نظر میرسد که نوعی تهدید به اقدام نظامی علیه ایران باشد. وی در همین حال گفته اهمیت دارد، صبر کنیم و ببینیم تحریمهای پیش رو چه اثری بر ایران خواهد داشت.
برخی از کارشناسان میگویند، اسرائیل در دهه اخیر از تاکتیک تهدید نظامی ایران، چه مستقیم و چه تلویحی، به عنوان اهرم فشاری بر قدرتهای جهانی، استفاده کرده تا این کشورها اهداف اسرائیل علیه ایران را عملی کنند.
ایران که همواره بر مسالمتجویانه بودن برنامه هستهایاش تأکید دارد، در پی خروج آمریکا از برجام، در این توافق باقی مانده و منتظر دریافت پیشنهادهای عملی بیشتری از سوی اروپا برای حفظ برجام است.
سه قدرت اروپایی ماه گذشته سازوکاری را با عنوان «ابزار مالی ویژه» برای حمایت از برجام ارائه کردند، که یکی از اهداف اصلی آن، حفاظت از منافع شرکتهای اروپایی است؛ به گفته فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، این سازوکار پیشنهادی «احتمالاً قبل از نوامبر، اجرایی میشود».
ایران اما اقدامات جدیتر و عملیتر اروپا در برابر آمریکا را برای صیانت از برجام درخواست کردهاست.
از سوی دیگر، برخی از کارشناسان بینالمللی نسبت به کارایی طرح اروپا در ایجاد کانال ویژه پرداخت مالی برای تسهیل تجارت با ایران و دور زدن تحریمهای یکجانبه اما قدرتمند آمریکایی، ابراز تردید کرده و به خروج پی در پی شرکتهای متوسط و بزرگ اروپایی از بازار ایران و دور شدن از مسیر همکاریشان با ایران اشاره میکنند.
ایران ضمن اذعان به اینکه تحریمهای آمریکا از اواسط تابستان اثرات زیادی بر ناگواری وضعیت اقتصادی ایران داشته اما تأکید دارد که هدف آمریکا از «به صفر رساندن» صادرات نفت عملی نخواهد شد و این کشور «مشتریهای تازهای برای نفت دارد».
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، دو هفته پیش چند بار تأکید کرد که تحریمهای آمریکا از ۱۳ آبان لطمه عملی بیشتری به ایران نخواهد زد، زیرا به گفته او، هر تحریمی که آمریکا میتوانسته، پیشاپیش عملی شدهاست.
با وجود این «اطمینان» حسن روحانی، وزارت خزانهداری آمریکا در روزهای گذشته سلسله تحریمهای تازهای را علیه ایران به مرحله اجرا گذاشت؛ چند بانک عمده از جمله بانک ملت، شرکتهای کلان مانند تراکتورسازی، فولاد مبارکه اصفهان و موسسات اقتصادی عمده دیگر ایران به دلیل ارتباط، حتی ارتباطهای دور، با نهاد نظامی بسیج تحریم شدند.
در آستانه بازگشت تحریمها علیه ایران، حکومت تهران و دولت اسرائیل که دو دشمن سرسخت منطقهای در ۴ دهه گذشته بودهاند، یارگیریهای خود را تقویت میکنند.