بنیامین نتانیاهو ؛ رکورددار طولانی‌ترین مدت نخست وزیری اسرائیل

نتانیاهو برای تشکیل پنجمین دولت خود از رییس جمهوری این کشور، در پی انتخابات سه ماه پیش، ماموریت گرفت اما ناکام ماند.

شنبه بیست و دوم تیر/ سیزدهم ژوئیه دوران صدارت بنیامین نتانیاهو به عنوان نخست وزیری که بیش از هر رهبر دیگر در ۷۱ سال موجودیت اسرائیل در این مقام بوده، ثبت می‌شود.

داوید بن‌گوریون اولین نخست وزیر اسرائیل در مجموع ۴۸۷۲ روز، در سال‌های ۱۹۴۸ تا ۱۹۵۴ و سپس از نوامبر ۱۹۵۵ تا ژوئن ۱۹۶۳ در این مقام بود.

بنیامین نتانیاهو از سال ۱۹۹۶ تا ۱۹۹۹ اولین دوره نخست وزیری‌اش را گذراند و بار دیگر از ۳۱ مارس ۲۰۰۹ تا کنون در این مقام بوده است؛ اگر در انتخابات پیش‌رو در شهریور/ سپتامبر نیز کار تشکیل دولت به وی واگذار شود، اسرائیل شاهد پنجمین دوره صدارت‌اش خواهد بود.

اگر نام بن‌گوریون به عنوان بنیانگزار و اعلام کننده استقلال اسرائیل در تاریخ این کشور ثبت شده، از نتانیاهو نیز از شنبه به بعد به عنوان نخست وزیری که بیشترین اثر را در دوران مدرن بر تحولات کشورش و شاید منطقه داشته، یاد خواهد شد.

روزنامه جروزالم پست در شماره آدینه بیست و یکم تیر یادآور شده که بعد از نتانیاهو و بن‌گوریون، به ترتیب، اسحاق شامیر، اسحاق رابین و مناخم بگین بیشترین روزهای رهبری در پست نخست وزیری را سپری کرده‌اند.

یقین است که نتانیاهوی علاقمند به تاریخ و پسر یک مورخ مشهور یهودی، شعر معروف زنده‌نام علی اکبر گلشن شاعر معاصر ایرانی را نمی‌داند که سروده بود، «رو قوی شو گر راحت جهان طلبی، که در نظام طبیعت، ضعیف پامال است»؛ اما تردیدی نیست که او هم در زندگی سیاسی و هم در چند دوره دولت‌مداری طولانی‌اش، پیرو عملی این شعر بوده و هست.

او گاه بسیار بیش‌تر از آن‌که نشان قدرت باشد، با بی‌پروایی، برای کنار زدن رقیبان سخن می‌گوید و عمل می‌کند؛ چه بسا که در انتخابات شکست خورده سه ماه پیش، هر سه رییس پیشین ستاد ارتش اسرائیل را که همراه با سیاستمدار سرشناس یائیر لاپید حزبی رقیب تشکیل داده‌اند، یک‌جا به حمایت شدن از سوی ایران متهم کرد.

نتانیاهو که سه ماه دیگر ۷۰ ساله می‌شود، همواره با شیوه‌هایی موثر توانسته اکثریت افکار عمومی کشورش را به هواداری از خود و حزبش، لیکود، جلب کند و خویش را رهبری بی‌رقیب که تا سال‌های سال جایگزینی شایسته ندارد، برای عامه اسرائیلیان به تصویر بکشد.

چه بسا که نشریه آمریکایی تایم نیز این هفته با انتشار عکسی از نتانیاهو و این گفته او که «تنها قوی باقی می‌ماند»؛ به بررسی راز بقای وی در این کشور سخت پرداخت اما نوشت «واقعیت ناخوشایند این است که نتانیاهو در حالی به قله دوران قدرت‌اش نزدیک می‌شود که ظاهرا با بزرگ‌ترین مخاطره نیز روبرو است».

اشاره تایم به فرجام احتمالی پرونده‌های تحقیقاتی نتانیاهو به ظن فساد است؛ آویخای مندلبلیت دادستان اسرائیل هفته گذشته تاکید کرد که کسی فراتر از قانون نیست و با وجود انتخاباتی دوباره، روند امور طبق قانون پیش خواهد رفت.

عوفر کِنیگ پژوهشگر اندیشکده «دموکراسی اسرائیل» در سخنانی شبیه مقاله تایم، به جروزالم پست گفته است اگر به خود نتانیاهو بستگی داشت، او به خاطر وضعیت نامعلوم آتی‌اش، ترجیح می‌داد در شرایطی متفاوت با امروز، دستاورد طولانی‌ترین دوران صدارت خود را جشن بگیرد.

این محقق در همین حال گفته است که هدف بعدی نتانیاهو می‌تواند سلب عنوان طولانی‌ترین دوران رهبری از رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه و یا از صدراعظم آنگلا مرکل رهبر آلمان در میان کشورهای عضو او‌ای‌سی‌دی باشد، که اسرائیل نیز یکی از اعضای آن است.

ولی در شرایط کنونی نیز، به گفته عوفر کنیگ، اگر نتانیاهو در انتخابات سپتامبر برنده شود، در میان کشورهای حال حاضر که دارای حکومت مردمسالاری هستند، از بعد از جنگ جهانی دوم، نتانیاهو شانزدهمین رهبر از نظر طول دوران رهبری است؛ هنوز دولتمردی رکورد تاریخی تاگ ارلاندر با ۸۴۰۴ روز نخست وزیری کشور سوئد را در میان کشورهای بهره‌مند از نظام دموکراسی نشکسته است.

نتانیاهو برای تشکیل پنجمین دولت خود از رییس جمهوری این کشور، در پی انتخابات سه ماه پیش، ماموریت گرفت اما در حالی که حزبش ۳۵ کرسی بدست آورد که دهه‌ها چنین دستاوردی نداشت، بدلیل خواسته‌های متفاوت احزاب راست و مذهبی که قرار بود وارد ائتلاف دولت او شوند، ناکام ماند.

انتخابات بعدی برای ۲۶ شهریور/ هفدهم سپتامبر تعیین شده است؛ بر اساس نظرسنجی‌های مرتبط با انتخابات پیش‌رو، به دلیل تغییرات عمده در صحنه سیاست این کشور در سه ماه اخیر و بویژه نظر به بازگشت ژنرال ذخیره اهود باراک به عرصه سیاسی، بخت لیکود برای تکرار پیروزی ۳۵ کرسی ضعیف شده و همچنین به خاطر تضعیف احزابی که هم‌پیمانان طبیعی نتانیاهو محسوب می‌شدند، او حتی اگر دوباره مکلف به تشکیل دولت شود، با چالش‌های عمده‌تر از انتخابات پیشین تا معرفی دولت بعدی‌اش روبرو خواهد شد.

اهود باراک رهبر اسبق حزب کارگر، که نتانیاهو را در انتخابات ۱۹۹۹ ناکام کرد ولی تنها کمتر از دو سال نخست وزیر بود و از رهبری کارگر هم کناره‌‌گیری کرده بود، پس از مدت‌‌ها به کار سیاسی بازگشته و در روزهای اخیر حزب تازه‌ای با نام «اسرائیل دموکراتیک» تشکیل داده و با وارد کردن سخت‌ترین انتقادها به نتانیاهو، آرایش صحنه سیاسی را دست‌کم در نظرسنجی‌ها، متلاطم کرده است.

یکی از شعارهای تبلیغات انتخاباتی اهود باراک این است: «اسرائیل را از دست دیوانه‌خانه نجات دهیم»؛ اشاره او به «دیوانه‌خانه»، خانه موسوم به خیابان بالفور اقامتگاه شخصی بنیامین نتانیاهو در مرکز اورشلیم است که در گفتمان سیاسی داخلی این روزها در اسرائیل، به سارا نتانیاهو و شماری از نزدیک‌ترین مهره‌ها به نتانیاهو اطلاق می‌شود.

الی آویدار یک سیاستمدار حزب «اسرائیل خانه ما» به رهبری آویگدور لیبرمن نیز جمعه گفته است سارا نتانیاهو بیش از هر نخست وزیر معاصر دیگر قدرت دارد؛ حزب لیکود این «یاوه‌گویی» حزب رقیب را محکوم کرده و گفته رقیبان از بس برگی برای رو کردن ندارند، مهمل می‌بافند در حالی که لیکود بی‌تردید برنده انتخابات بعدی است و نتانیاهو و همسرش تا مدت‌ها پس از این نیز در سپهر سیاسی این کشور دیده خواهند شد.

اما چند نظرسنجی تازه که نتایج آن آدینه بیست و یکم تیر منتشر شد، نشان می‌دهد آویگدور لیبرمن سیاستمداری است که سرنوشت دولت بعدی را تعیین می‌کند زیرا بدون حزب او در ائتلاف دولت، مجموع نمایندگان احزاب حامی نخست وزیری نتانیاهو کمتر از انتخابات پیشین خواهد شد؛ فروپاشی سال گذشته دولت پیشین نتانیاهو نیز نتیجه اراده لیبرمن بود که از آن به بعد، اصلی‌ترین رقیب او در جناح راستی‌ها است.

نتانیاهو فعلا خود بیش از هر زمان دیگری مشغول رتق و فتق امور نظامی و سیاسی کشورش در ارتباط با «خطرات ایران» است و «خطرات» افزایش غلظت غنی‌سازی اورانیوم ایران و رفتار منطقه‌ای جمهوری اسلامی را به سران کشورها یادآوری می‌کند.

او که اکثریت دوران طولانی نخست وزیری‌اش را با نام «ایران» گره زده، همین هفته با رهبران روسیه و آمریکا در خصوص «ایران» گفت‌وگوی تلفنی کرد؛ از پایگاه نیروی هوایی «نواتیم» بازدید کرد و با ایستادن در کنار جنگنده اف‌۳۵ در واکنش به «تهدید اخیر ایران به نابودی اسرائیل» گفت که کشورش توان رسیدن به ایران و سوریه را دارد؛ ساعاتی پس از آن نیز، رسانه وای.نت، از یک مانور کوتاه چند ساعته جنگنده‌های اسرائیلی در آسمان یونان، گویا شبیه احتمال حمله به اهدافی مشخص در ایران، خبر داد.