شرکت سایپا از محصول جدید خود با نام رهام در نمایشگاه خودرو شیراز رونمایی کرده است. این شرکت مدعی است این خودرو اولین خودرو در ایران است که بر اساس یک پلتفرم کاملاً ایرانی طراحی شده است. اما ادعای این شرکت چقدر صحت دارد و رهام از کجا آمده و چگونه خودرویی است؟
محسن جهرودی مدیرعامل سایپا گفته است: «رهام اولین خودرویی است که روی پلتفرم ملی SP100 به تولید رسیده و هم‌اکنون مراحل تست آن در حال انجام است. این خودرو صد در صد ایرانی بوده و تمام مراحل طراحی تا ساخت آن توسط متخصصان ایرانی انجام شده است. با توجه به تحریم‌های یکجانبه آمریکا رویکرد ما تمرکز روی تولید داخل است و تولید این خودروی ایرانی جدید نیز در این راستا صورت می‌گیرد».
اما این سخنان چقدر صحت دارد؟
سایپا ادعا می‌کند خودروی رهام اولین خودرو با یک پلتفرم ایرانی است. پلتفرم به قطعات اصلی فنی خودرو گفته می‌شود که از دید مشتریان پنهان است. شرکت‌های خودروساز ایرانی تا پیش از این موفق شده بودند با کمک مشاوران خارجی در زمینه طراحی بدنه روی پلتفرم‌های قدیمی شرکت‌های دیگر موفقیت‌های نسبی کسب کنند.
اولین نمونه سمند بود که روی پلت فرم پژو ۴۰۵ توسعه یافته بود. با گذشت بیش از ۱۷ سال از ورود این محصول، جدیدترین محصول ایران خودرو یعنی دنا هم از این پلتفرم استفاده می‌کند. با این فرق که ایران خودرو با کمک مشاوران آلمانی موفق به طراحی موتوری با نام ای اف ۷ شده است.
در دنا از پلتفرم سمند که توسعه یافته پلتفرم پژو ۴۰۵ است با موتور طراحی مشترک با آلمان‌ها استفاده شده است. این نهایت کاری است که در صنعت خودرو ایران انجام شده بود. اما حالا سایپا می‌گوید که از یک پلتفرم ایرانی استفاده کرده است.
پیشرانه این خودرو موتور بهینه‌سازی شده شرکت برلیانس چین است. موتور، قلب تپنده پلتفرم و خودرو محسوب می‌شود، اما موتور پلت فرمی که سایپایی‌ها ادعا می‌کنند ایرانی است، طراحی و ساخته شده شرکت چینی برلیانس است که حتی ساخت آن کاملاً در ایران بومی نشده است.
رهام در مرحله اول از موتور ۱۶۰۰ سی سی با قدرت ۱۱۳ اسب بخار و ۱۵۴ نیوتن متر گشتاور استفاده خواهد کرد. این موتور در محصول برلیانس اچ ۳۳۰ استفاده می‌شود. البته شرکت سایپا با شرکت ای وی ال اتریش ایده طراحی یک قوای محرکه جدید را در دستور کار دارد، و برنامه‌ریزی شده چند سال پس از عرضه این خودرو، موتور طراحی شده با اتریشی‌ها جای موتور چینی را بگیرد.
خودروی رهام با جعبه دنده پنج سرعته دستی و شش سرعته اتوماتیک عرضه می‌شود. گفته شده این جعبه دنده هم مشابه جعبه دنده استفاده شده در خودروهای برلیانس چین است که هم اکنون در شرکت پارس خودرو در حال مونتاژ است. البته سایپا برنامه‌ریزی کرده در مراحل بعدی گیربکس ساخته شده توسط شرکت پانچ بلژیک یا هیوندایی پاور تک را جایگزین این گیربکس کند.
آیا باقی قطعات پلتفرم مانند سیستم تعلیق ایرانی هستند؟ شرکت سایپا طی چند سال اخیر در قالب پروژه پلتفرم اس پی ۱۰۰ در حال همکاری با چند شرکت چینی برای توسعه پلتفرم این خودرو است. پلتفرم این محصول یکی از پلتفرم‌های قدیمی تویوتا در کلاس بی و سی است که شرکت‌های چینی تا کنون چندین مدل را روی آن طراحی کرده‌اند و حالا با تغییراتی تبدیل به سازه اصلی پلتفرم خودروی رهام شده است.
شرکت سایپا مدعی شده طراحی بدنه این خودرو در ایران انجام شده است. منابع مطلع هم خبر داده‌اند که حدود ۹۰ درصد این طراحی در مرکز تحقیقات سایپا انجام شده است. با این همه، طراحی قسمت‌های مختلف این خودرو شباهت زیادی به خودروهای مختلف دارد. به عنوان نمونه فرمان این خودرو تقریباً کپی فرمان پژو ۲۰۷ تولیدی در ایران است.
طراحی جلوی خودرو، تلفیقی از طراحی جلوی سه خودروی میتسوبیشی میراژ، لندسر و هیوندایی اکسنت است. در عقب هم طراحی بسیار شبیه به نسل قبلی کیا سراتو شده است. البته در مجموع می‌توان طراحی بدنه این خودرو را گامی رو به جلو برای سایپا دانست.
کیفیت قطعات نمونه‌های اولیه خودرو مناسب گزارش شده، اما کیفیت مونتاژ در نمونه‌های عرضه شده در نمایشگاه خودرو شیراز پر از ایراد است.
درباره عملکرد خودرو با توجه به وزن هزار و ۳۰۰ کیلوگرمی خودرو و قدرت موتور ۱۱۳ اسب بخاری آن، احتمالاً با یک خودروی نه چندان چابک طرف هستیم؛ خودرویی که شتاب صفر تا ۱۰۰ کیلومتر آن بالای ۱۲ ثانیه است. تکنولوژی موتور کنونی این خودرو قدیمی است و با ۱۶۰۰ سی سی تنها ۱۱۳ اسب بخار تولید می‌کند، در حالی که خودروهای روز با چنین حجمی بالای ۱۵۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کنند.
شرکت سایپا ادعا کرده این خودرو می‌تواند استاندارد سه ستاره ایمنی اروپا را به دست بیاورد. فعلاً در هیچ گزارشی در مؤسسات ایمنی اروپا این ادعا ثابت نشده است، که اگر ثابت هم شود سه ستاره، ایمنیِ متوسط و رو به پایین است.
این خودرو، دارای دو کیسه هوا در مدل استاندارد و ۶ ایربگ در نمونه فول‌آپشن است. ترمز ضد قفل (ABS) با فناوری توزیع هوشمند نیروی ترمز (EBD) در تمامی مدل‌ها وجود دارد . سان روف، صندلی چرمی، نمایشگر لمسی ۷ یا ۱۰ اینچ (بسته به تیپ خودرو)، سیستم پایش فشار باد لاستیک، کروز کنترل، فرمان برقی با سختی حساس به سرعت، کلیدهای کنترل روی فرمان، تهویه مطبوع خودکار، صندلی با قابلیت تنظیم ارتفاع، آینه‌های جانبی فلزی همراه با باز و بسته شدن اتوماتیک، سنسور پارک عقب، ورود و خروج بدون نیاز به کلید، استارت دکمه‌ای و رینگ‌های اسپرت آلومینیومی، مهم‌ترین امکانات جانبی رهام در مدل‌های مختلف هستند.
البته در خودرو جای سیستم کنترل پایداری ESP به صورت استاندارد خالی است. این سیستم به دلیل افزایش ایمنی خودرو تا ۴۰ درصد، هم اکنون از سوی بسیاری از خودروسازان جهانی به سیستمی متداول تبدیل شده است.
درباره قیمت رهام، برخی رسانه‌های ایران از قیمتی بالای ۷۵ میلیون تومان سخن به میان آورده‌اند. حال آنکه این خودرو اگر بخواهد در تیراژی گسترده تولید شود و بخواهد به خودرویی مردمی در ایران تبدیل شود، باید قیمتش زیر ۵۰ میلیون تومان باشد. با توجه به قیمت‌گذاری ۴۰ میلیون تومانی خودرو کوئيک که در عمل پراید بهینه‌سازی شده است، بعید به نظر می‌رسد قیمت این خودرو بر اساس نیاز قشر متوسط ایران مشخص شود.