جایزه پزشکی نوبل امسال برای کشف میکروآران‌ای (ریز آران‌ای) و نقش حیاتی آن‌ها در نحوه رشد و حیات موجودات چند سلولی به ویکتور امبروس و گری روفکون، دو دانشمند آمریکایی، اهدا شد.
کمیته اهدا کننده جوایز نوبل روز دوشنبه ۱۶ مهر هنگام اعلام این خبر در بیانیه‌ای گفت: «کشف خارق‌العاده آن‌ها اصول کاملاً نوین تنظیم ژن‌ها را برملا کرد که در حیات موجودات چند سلولی از جمله انسان نقش حیاتی دارد.»
ویکتور امبروس پروفسور دانشکده پزشکی دانشگاه ماساچوست و گری روفکون پروفسور دانشکده پزشکی دانشگاه هاروارد است.
مطالعات این دو دانشمند توضیح می‌دهد که ژن‌ها چگونه نقش ویژه‌ای برعهده می‌گیرند و به انواع گوناگونی از سلول‌های بدن مثل سلول‌های عصبی یا ماهیچه‌ای بدل می‌شوند هر چند تمامی سلول‌ها تک به تک حاوی ژن‌ها و راهنماهای یکسانی برای رشد و بقا هستند.
آن‌ها در دهه هشتاد میلادی تحصیلات خود در مقطع فوق دکترا را در آزمایشگاه رابرت هورویتز با مطالعه روی یک کرم لوله‌ای یک میلی‌متری آغاز کردند. رابرت هوروتیز در سال ۲۰۰۲ جایزه نوبل پزشکی را دریافت کرد.
نتایج مطالعات و کشف آن‌ها در مورد نقش هدایت گر میکروآران‌ای در رشد بافت‌ها و اعضای بدن کرم لوله‌ای ابتدا با این استدلال که ویژگی‌های خاص این جانور است رد شد.
اما نتایج تحقیقات بعدی گری روفکون و همکارانش در سال دو هزار نشان داد که رشد و حیات تمامی گونه‌های جانوری در بیش از ۵۰۰ میلیون سال گذشته با تکیه بر همین مکانیسم بوده است.
گری روفکون پس از آگاه شدن موفقیتش به خبرگزاری رویترز گفت دریافت نوبل مثل بزرگ‌ترین رویداد ورزشی است.
او با اشاره به سابقه طولانی همکاری با ویکتور امبروس و دریافت جوایز مشترک در سال‌های گذشته گفت: «گو این‌که نافمان به هم وصل است. دوران همکاری ما عالی بوده، او انسان فوق‌العاده‌ای است.»
ویکتور امبروس نیز سخنان او را تأیید کرد و افزود: «از دریافت جایزه نوبل به‌طور مشترک با گری روفکون بسیار خشنودم.»
بیشتر در این باره: نوبل ۲۰۲۳ پزشکی، فیزیک و شیمی به چه کسانی تعلق گرفت و چرا؟جایزه پزشکی نوبل در سال گذشته به پژوهشگران در زمینه آران‌ای و نقش آن در تولید واکسن کووید اهدا شد.
میکروآران‌ای (ریزآران‌ای) در حقیقت رمزگشایی یک آران‌ای پیام‌رسان تک رشته‌ای و برگردان آن به نحوه تولید پروتئین‌ها، مصالح اصلی ساختمان بدن و حیات همه جانوران از جمله انسان است.
کارشناسان علوم پزشکی می‌گویند موضوع جایزه امسال قدردانی از یک پیشرفت عظیم در شناخت بنیانی از میکروآران‌ای است که به‌طور بالقوه در آینده می‌تواند کاربردهای فراوانی داشته باشد و از هم‌اکنون درک ما از بیماری‌هایی نظیر صرع را متحول کرده است.
برنده یا برندگان جایزه پزشکی نوبل توسط کمیته ویژه‌ای در دانشگاه پزشکی کارولینسکا در سوئد انتخاب می‌شوند و جایزه نقدی آن معادل ۱٫۱ میلیون دلار است.
طبق معمول هر سال در اولین روز از هفته‌ای که برندگان جوایز نوبل در رشته‌های گوناگون اعلام می‌شوند روز اول نوبت جایزه پزشکی یا زیست‌شناسی است.
در روزهای آینده برندگان نوبل در رشته‌های فیزیک، شیمی و ادبیات و بالاخره مهم‌ترین جایزه یعنی نوبل صلح اعلام خواهند شد.
اعطای این جوایز بر مبنای وصیت نامه آلفرد نوبل، مخترع دینامیت و بازرگان متمول سوئدی، از سال ۱۹۰۱ آغاز شد.
جایزه رشته اقتصاد چندین دهه بعد به این مجموعه افزوده شد.
جایزه پزشکی نوبل در سال ۲۰۲۳ به خاطر هموار کردن راه تولید واکسن کووید که در مهار همه‌گیری کرونا نقش حیاتی داشت به کاتالین کاریکو، دانشمند مجارستانی و درو وایسمن، همکار آمریکایی او اهدا شد.
مراسم رسمی اعطای جوایز نوبل روز ۱۰ دسامبر، سالگرد درگذشت آلفرد نوبل، در ضیافتی مجلل در سالن شهرداری استکهلم برگزار می‌شود.