انتخاب ترامپ چه تاثیری در صنعت خودرو ایران دارد ؟

با اینکه تا کنون چندین قرار داد بزرگ پس از توافق هسته‌ای بین شرکت‌های ایرانی و اروپایی منعقد شده است باقی شرکت‌ها از جمله برخی شرکت‌های آلمانی ، ژاپنی و کره‌ای منتظر انتخابات آمریکا بودند تا پس از مشخص شدن سیاست‌های جدید آمریکا ، درباره همکاری با صنعت خودرو ایران تصمیم بگیرند .

این تاثیر بیشتر در مذاکرات بخش خصوصی با شرکت خارجی به چشم می خورد . خودروسازان بخش خصوصی ایران در دوران پسابرجام جان تازه‌ای گرفته و توانستند با خودروسازان بزرگ دنیا مذاکرات خود را به پیش ببرند.

برخی منابع خبری در ایران اعلام کرده اند که مذاکره شرکت فولکس واگن با بخش خصوصی ایران گرچه به نتیجه رسیده بود اما اعلامش به بعد از مشخص شدن نتیجه انتخابات آمریکا موکول شده است. فولکس واگن هم اکنون بشدت در بازار آمریکا فعال است و نمی خواهد فعالیتش در آمریکا تحت تاثیر فعالیتش در ایران قرار بگیرد .

درباره فیات کرایسلر نیز همین دلیل منجر به کند شدن روند مذاکرات با ایران خودرو شده است، هم اکنون شرکت فیات صاحب شرکت کرایسلر آمریکا است و سهام این شرکت در بورس نیویورک عرضه می شود. این شرکت نمی خواهد به دلیل همکاری با ایران زیر تیغ دولت ایالات متحده قرار گیرد .

شرکت کره‌ای کیا موتورز هم مدتی است مذاکره را برای همکاری مجدد با شرکت سایپا آغاز کرده است اما این شرکت هم سهم بزرگی در بازار آمریکا دارد و قطعا مانند فولکس واگن نمی خواهد بازار خودرو آمریکا را فدای ایران کند .

شرکت‌های سوزوکی ، نیسان و مزدا هم که گرم مذاکرات با طرف‌های ایرانی هستند با آمدن ترامپ دست به اعصا تر حرکت می کنند تا سیاست‌های اصلی دولت جدید آمریکا در خصوص برجام و همکاری شرکت‌های بین المللی با ایران شفاف تر شود .

در میان شرکت هایی که با ایران قرار داد امضا کرده اند شرکت‌های فرانسوی خیالشان راحت تر است چرا که سهمی از بازار آمریکا ندارند و به دنبال بدست آوردن بازار ایران و تبدیل ایران به مرکز تولیدشان در خاورمیانه هستند .

از میان شرکت‌های فرانسوی رنو از همه سیاست جسورانه تری دارد این شرکت حتی در زمان تحریم‌ها هم ایران را ترک نکرد و تنها شرکت غربی بود که در ایران باقی ماند .

پس از توافق هسته ای، دو قرار داد جدید بعد از چند ماه بین پژو سیتروئن از یک سو و رنو از سوی دیگر با طرفهای ایرانی منعقد شده است. با اینکه هر دو قرار داد از نوع سرمایه گذاری مشترک هستند اما تفاوت‌های بنیادینی در قرار داد پژو سیتروئن که پیش از توافق هسته‌ای ایران را مورد شدیدترین تحریمهایش قرار داده بود با رنو که با وجود تحریم تنها شرکت غربی باقی مانده در ایران بود، وجود دارد.

بر خلاف پژو و سیتروئن ، رنو قصد تولید مستقیم خودرو در ایران را دارد این در حالی است که پژو زیر سایه ایران خودرو و سیتروئن زیر سایه سایپا به تولید خودرو خواهند پرداخت .

در میان شرکت‌های غیر فرانسوی شرکت مرسدس بنز که اتفاقا بازار گسترده‌ای هم در آمریکا دارد جسورانه برای تولید خودرو‌های سواری و سنگین در ایران گام برداشته است .

شرکت‌های دیگری سازنده کامیون مانند مان و اسکانیا هم قرار داد هایی را با طرف‌های ایرانی برای تولید امضا کرده اند .

با وجود این قرار داد‌ها احتمالا شرکت هایی که تا کنون قرار دادی امضا نکرده اند مدت بیشتری صبر می کنند تا سیاست‌های دولت جدید آمریکا مشخص شود . البته برخی کارشناسان و مدیران صنعت خودرو ایران نظر خوش بیانه تری دارند .

داود میرخانی رشتی مشاور انجمن خودروسازان در این باره گفته است :« بعید است نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و انتخاب آقای ترامپ تاثیر چندانی بر مذاکرات خودرویی داشته باشد هر چند این احتمال وجود دارد که سخت گیری‌های بیشتری در جریان همکاری‌ها و مذاکرات شرکت‌های خودروساز خارجی با ایران ایجاد و در روند اجرای قراردادهای با مشکلات و موانع بیشتری روبرو شود.ضمن اینکه مشکلاتی که در جریان همکاری بانک‌های خارجی و نقل و انتقال پول و جریان سرمایه گذاری وجود داشت، تشدید خواهد شد.البته کارشکنی‌ها در جریان همکاری‌ها بیشتر خواهد شد هر چند پیش بینی می شود اروپایی‌ها همکاری لازم را در این جریان نداشته باشند.

با حضور رئیس جمهور جدید آمریکا قطعا کار برای اقتصاد ایران و سرمایه گذاری‌ها مشکل تر خواهد شد. مسلما تغییرات صورت گرفته موجب می شود شرکتهای خارجی با تامل بیشتری برای مذاکره با ایران اقدام کنند.»

سعید لیلاز کارشناس خودرویی و نزدیک به شرکت‌های خودرو سازی هم در این باره معتقد است:« به طور کلی تمام دنیا و ایران به زودی از ماجرای پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا عبور خواهد کرد و تغییر اقتصادی بنیادین در ایران رخ نخواهد داد. پیروزی ترامپ در انتخابات تاثیرات منفی بر قراردادهای سرمایه گذاری نخواهد گذاشت و همچین اتفاقی رخ نخواهد داد چنانکه آمریکایی‌ها نیز به این قرارداد نیازمند هستند.یکی از قول‌های ترامپ بهبود وضعیت اقتصادی آمریکاست و بدون شک این بهبود وضعیت به واسطه ی تعامل به وجود خواهد آمد نه جنگ و ستیزهای سیاسی با ایران. برجام یک اجماع بین المللی بود و عدم تعهد به آن از سوی آمریکا نامحتمل است.»

با وجود این سخنان یک احتمال این است که حتی اگردونالد ترامپ توافق هسته‌ای را زیر پا نگذارد می تواند با جمهوری خواهان تندرو همراه شود این همراهی با مانع تراشی برای شرکت‌های فعال در بازار آمریکا احتمالا آن‌ها را از سرمایه گذاری در ایران یا همکاری با شرکت‌های ایرانی پشیمان می کنند . البته حتی اگر وی سیاست‌های همسانی مانند دولت جورج دبليو بوش را هم پیگیری کند احتمال حضور برخی شرکت‌ها همزمان در بازار ایران و آمریکا وجود دارد چرا که در زمان جورج دبليو بوش شرکت‌های مثل ولوو ،مزدا ، نیسان یا مرسدس بنز فعالیت همزمانی را در ایران و آمریکا داشتند .

البته انتخابات آمریکا نظر برخی اقتصاد دانان را برای خودکفایی تقویت کرده است جمشید پژویان اقتصاد دان ایرانی گفته است :« صنعت خودروی ایران باید به هر طریقی که شده به خودکفایی برسد تا اصلا نگران انتخابات کشوری مانند آمریکا نباشد. چون در هر صورت آمریکا هیچوقت با ما روراست رفتار نکرده و همیشه معروف به بدقولی و بدعهدی نسبت به کشور ما بوده است. ما خاطره خوبی از این کشور نداریم.»