عباس پوریانی٬ رئیس کل دادگاههای عمومی و انقلاب تهران از راه اندازی یک مجتمع قضایی برای رسیدگی به پرونده «دو جنسیتی‌ها» در ایران خبر داده است.
آقای پوریانی در گفتگویی که روز شنبه (۱۴ آذر) از وی در خبرگزاری رسمی قوه قضائیه «میزان» منتشر شده این خبر را اعلام کرده است.
این مقام قضایی گفته در بازدید‌ها از مجتمع های قضایی استان تهران با «خلاء» مجتمع قضائی ویژه «امور حسبی» مواجه شده و پس از آن اقدام به راه اندازی چنین مجتمعی کرده است.
«امور حسبی» اصطلاحی در فقه اسلامی است و به اموری گفته می‌شود که شرع اسلام خواستار اجرای آنهاست٬ اما شخص خاصی مسئولیت اجرای آنها را بر عهده ندارد.
حمایت از افراد بی سرپرست به صورت تعیین قیم و نظارت بر اعمال قیم، امور مربوط به ارث و وصیت و اداره اموال افراد مفقودالاثر از جمله «امور حسبی» است.
براساس تشخیص و تصمیم مقام های قضایی٬ امور مربوط به «دو جنسیتی‌ها» در ایران هم از جمله «امور حسبی» بوده و در مجتمع مذکور به پرونده این افراد درباره تغییر و تعیین جنسیت آنها رسیدگی می‌شود.
رئیس کل دادگاههای عمومی و انقلاب تهران افزوده «یکسری پرونده های خاص از جمله پرونده هایی که افراد دو جنسیتی هستند و دادخواست تغییر جنسیت می‌دهند به خاطر رفاه‌شان همگی در این مجتمع رسیدگی می‌شود.»
به گفته پوریانی پیش‌تر «رسیدگی به این نوع دادخواست‌ها در مجتمع های پراکنده» صورت می‌گرفت و «ما یک مجتمع ایجاد کردیم که پراکنده نباشند و همه یکجا بروند و به صورت تخصصی به آن رسیدگی» شود.
افراد «دو جنسیتی» در ایران از محدودیت های اجتماعی فراوانی دارند و به همین علت نیز جراحی های مربوط به تغییر جنسیت در این کشور در مقایسه با بسیاری از کشور‌ها بالا‌تر است.
از خرداد ماه سال ۱۳۹۱ نیز شرکتهای بیمه در ایران موظف شده اند هزینه های عمل جراحی افراد متقاضی برای تغییر جنسیت را تامین کنند.
پیش از این سازمان بهزیستی بخشی از عمل جراحی تغییر جنسیت را پرداخت می‌کرد٬ اما این مبلغ نمی‌توانست تمام مخارج جراحی این افراد را تامین کند.
براساس آمارهای منتشر شده سازمان پزشکی قانونی در سال ۱۳۹۱ سالانه بیش از ۲۷۰ ایرانی جنسیت خود را با اخد مجوز از این سازمان تغییر داده اند.
بر اساس آمارهای رسمی سال ۱۳۹۱ بین سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۳۸۹ بیش از هزار و ۳۳۶ نفر مجوز تغییر جنسیت در ایران را دریافت کرده اند.
از میان این افراد ۵۶ درصد تمایل داشته اند دارای جنسیت زنانه شوند و ۴۴ درصد قصد داشتهاند با انجام عمل جراحی به مرد تبدیل شوند.
روال تغییر جنسیت در ایران به این ترتیب است که افراد «دو جنسیتی» از دادگاه درخواست انجام عمل تغییر جنسیت می‌کنند و دادگاه برای بررسی موضوع٬ پرونده آنها را به سازمان پزشکی قانونی ارجاع می‌دهد.
به گفته مسئولان سازمان پزشکی قانونی٬ این سازمان در بررسی درخواست افراد مذکور ابتدا وضعیت ظاهری، جسمی٬ هورمونی و روانی آنها را بررسی و سپس با خانواده های آنها مصاحبه می‌کند.
آنطور که مقام های این سازمان گفته اند پس از بررسیهای به عمل آمده «اگر واقعاً محرز شد که فرد مشکل دارد٬ اقدامات قانونی برای تغییر جنسیت آغاز می‌شود.»
صدور مجوز تغییر جنسیت در ایران از حدود سال ۱۳۸۰ آغاز شده است.