روز جمعه ۲۲ دی ۱۳۸۵ پيامدهای حمله نيروهای آمريکايی به يک دفتر نمايندگی ايران در اربيل در کردستان عراق و بازداشت پنج مامور دولتی ايران هنوز در کانون توجه رسانه ها بود و آزادی يک فرد بازداشت شده ديگر چيزی از اهميت آن نکاست.
اين اقدام نيروهای آمريکايی با واکنش منفی وزير امور خارجه عراق و دولت روسيه روبه روشد. اما مسئولان آمريکايی گفتند علت بازداشت اقداماتی بوده که امنيت عراق را تهديد می کرده است.
از سوی ديگر مقامات وزارت امور خارجه ايران ضمن درخواست آزادی فوری بازداشت شدگان، آمريکا را مسئول پيامدهای منفی اين اقدام توصيف کردند.
ساعتی پيش از بازداشت اين افراد، جرج بوش ریيس جمهوری آمريکا همزمان با اعلام استراتژی جديد آمريکا در عراق مبنی بر افزودن بیش از بیست هزار نظامی بر نيروهای آمریکایی حاضر در عراق برای مقابله با شبه نظاميانِ سُنّی و شيعه، اعلام کرده بود که دخالت ايران را در امور داخلی عراق تحمل نمی کند.
پس از آن ژنرال پيتِر پِيس رييس ستاد مشترک ارتشِ آمريکا در عراق، ايران را به فراهم کردن اسلحه برای برخی شبه نظاميان درعراق متهم کرد.
روز پنج شنبه همچنين کاندوليزا رايس وزير خارجه آمريکا پيش از آغاز سفر روز جمعه خود به کشورهای خاورميانه، ضمن اظهارِ نظرهای مشابه با اين دو مقام آمريکايی، اين را هم تکرارکرد که در صورت تعليق غنی سازی اورانيوم در ايران، او حاضر است درهرجا و هر زمان، با همتای ايرانی خود ديدار کند تا زمينه برای حل همه وجوه اختلافات ايران و آمريکا فراهم شود.
همه اين ها در حالي است که روز چهارشنبه کامرزبانک (دومين بانک بزرگ آلمان)، اعلام کرد ارتباطات ارزی دلاری خود را با ايران به حال تعليق در می آورد.
يک روز پيش از اين اقدام کامرزبانک، وزارت خزانه داری آمريکا اعلام کرد بانک سپه ايران را مشمول تحريم های اقتصادی کرده است.
در پی اين رويدادها، و در آستانه سر آمدن مهلت شصت روزه ايران برای گردن گذاشتن به خواست شورای امنيت سازمان ملل متحد مبنی بر پايان دادن به غنی سازی اورانيوم، ايران در کدام موقعيت بين المللی، سياسی و اقتصادی قرار گرفته است؟
«ایران باید قطعنامه را بپذیرد»
شاهين فاطمی استادِ اقتصادِ دانشگاهِ آمريکايی پاريس می گويد در طی بيست و هفت سالی که از انقلاب بهمن ۱۳۵۷ می گذرد، هيچ گاه وضعيت بين المللی ايران تا اين حد نگران کننده نبوده است.
به گفته آقای فاطمی پيامد تحريم ها وضعيت اقتصادی ايران را وخيم تر خواهد کرد و بر آهنگ تورم خواهد افزود.
به باور آقای فاطمی لطمه خوردن به اعتبار اقتصادی سرمايه گذاران ايرانی در نتيجه اعمال تحريم های بانکی و ارزی در شرايطِ کنونی، اثراتی دارد که با اثرات لطمه خوردن به اعتبارات مشابه در زمان جنگِ ايران عراق در نتيجه کاهش بهای نفت و بی ارزش شدن پولِ ايران در آن زمان، کيفيتاً متفاوت و وخامت بار تر است.
به نظر آقای فاطمی برای حل مسئله ايران بايد فوراً به قطعنامه ۱۷۳۷ سازمان ملل گردن نهد، گرچه ممکن است با بی اعتماد شدنِ جامعه جهانی به جمهوری اسلامی ايران، هر تلاشی بی ثمر بماند.
رجحان خردگرایی بر آرمانگرایی
تورج اتابکی استاد تاريخ دانشگاه اوترخت و مدير مطالعات بخش خاور ميانه در موسسه بين المللی تاريخ اجتماعی آمستردام می گويد ايران در وضعيتی بحرانی قرار گرفته است.
تورج اتابکی
آقای اتابکی با اشاره به حمله نيروهای آمريکايی به دفتر جمهوری اسلامی ايران در اربيل می گويد اين موقعيت می تواند هر آن به دلايلی که جمهوری اسلامی ايران خود نمی خواهد و حتی پيش بينی آن را نمی کند، به يک فاجعه بيانجامد.
آقای اتابکی می گويد حتی اگر اين فرض را بپذيريم که «آمريکا در باتلاق عراق گير افتاده است»، نگاهی به حمله نظامیِ اين هفته آمريکا به سومالی کافيست تا بدانيم توانايی هایِ آمريکا از آنچه برخی مقامات جمهوری اسلامی ايران می گويند بيشتر است.
در نگاه آقای اتابکی، جمهوری اسلامی ايران بايد برای کاهش دادن بحران های نگران کننده درايت و خردگرايی را در چاره جويی های سياسی بر ايدئولوژی و آرمانگرايی رجحان دهد.
تعلیق غنی سازی و آغاز مذاکره
عليرضا حقيقی تحليلگر سياسی در تورنتو و دارایِ مدرک دکترای علوم سياسی از دانشگاه تهران براين نظر است که دولت محمود احمدی نژاد ریيس جمهوری اسلامی به علت نداشتن مهارت های کارشناسانه در زمينه سياست خارجی از سويی و بر زبان آوردن گفته هايی نگران کننده می تواند موجب شود شورای عالی امنيت ملی ايران در زمينه سياستگزاری خارجی فعال تر شود.
علیرضا حقیقی
آقای حقيقی می گويد ايران بايد پيش از پايان مهلت شصت روزه، غنی سازی رابرای یک ماه تعليق کند و با تاکيد بر خواست هايش وارد مذاکره شود.
نظر آقای حقيقی درباره امکان تشکيل دو بلوک کشورهای سنی و شيعه در منطقه و اثر گذاری منفی اين عامل بر ايران اين است که آمريکا در برخوردش با ايران و کشورهای سنی مذهب از معياری واحد استفاده نمی کند.
به گفته آقای حقيقی بايد توجه داشت که ايران برخلاف عربستانِ سعودی دولت عراق را به رسميت شناخته، علمای سنی کمتر از علمای شيعه بر ضد خشونت ها فتوا می دهند، سازمان های سنی مانند حماس کشتار شيعيان در عراق را نکوهش نمی کنند و خانواده صدام حسين در اردن اعراب سنی را به کين خواهی و کشتن نظاميانِ عراقی تشويق می کنند.