بن بست مناقشه هسته ای ایران: تشديد تحريم ها و تهديد نظامی

مذاکرات ایران با شش قدرت جهانی در سال ۲۰۰۹ در ژنو

به تازگی تنش و جنگ لفظی ميان ايران وآمريکا از يک سو و ايران و اسرائيل ازسوی ديگر وارد مرحله تازه ای شده است. واشنگتن با متهم کردن جمهوری اسلامی به برنامه ريزی برای قتل سفيرعربستان سعودی در واشينگتن فعاليت های ديپلماتيک خود را برای اعمال تحريم های شديد ترعليه ايران و بين المللی کردن آنها افزايش داده است وهمزمان بنيامين نتانياهو، نخست وزير اسرائيل تلاش دارد تا کابينه خود را برای حمله به ايران قانع کند.

تشديد تحريم ها

واشينگتن علاوه بر تشديد تحريم های يک جانبه اش، از کشور های اتحاديه اروپا خواسته است که در اقدامی هم آهنگ و همه جانبه فشار بر جهموری اسلامی را افزايش دهند که با اقبال شماری از اين کشورها به ويژه بريتانيا و فرانسه روبرو شده است. همزمان ديويد کوهن، معاون وزير خزانه داری آمريکا در امور ضد تروريسم و اطلاعات مالی، با سفر به اروپا تلاش کرد تا رضايت کشور های آلمان ، بريتانيا و فرانسه را برای تحريم بانک مرکزی ايران جلب کند، گو اينکه آمريکا تحريم اين بانک را فعلاً عقب انداخته است.

باراک اوباما هم که برای شرکت در نشست گروه ۲۹ به شهر کن، فرانسه، سفر کرده بود مسئله هسته ای ايران را از نظر دور نداشت و در اين باره با سران شماری از کشور های اروپائی از جمله رئيس جمهوری فرانسه به گفتگو نشست . در پايان ، باراک اوباما ضمن توصيف اين مسئله به عنوان «تهديدی ادامه‌دار» گفت:« رئيس جمهورسرکوزی ومن هم‌عقيده‌ايم که بايد فشار بی‌سابقه‌ای بر ايران وارد آوريم تا به تعهداتش عمل کند.»

فشار بر آژانس انرژی اتمی

آمريکا و بيشتر کشور های اتحاديه اروپا اکنون به گزارش فصلی آژانس بين المللی انرژی اتمی چشم دوخته اند که قرار است ظرف اين هفته به شورای حکام آژانس ارائه شود.

يوکيا آمانو، مدیرکل آژانس، که در مقايسه با محمد البرادعی ، دبيرکل پيشين ، موضع سخت تری را در رابطه با مسئله هسته ای ايران اتخاذ کرده است در ۱۲ شهريوربه شورای حکام گفت که آژانس به شدت نگران فعاليت های هسته ای ايران در زمينه نظامی است و قول داد که در آينده اطلاعات بيشتری در اين زمينه در اختيار اعضای آژانس قرار دهد.

بر اين اساس، آمريکا و ديگر از کشور های گروه پنج بعلاوه يک انتظار دارند که آژانس در گزارش خود با انتشار اطلاعات تازه ای مجرميت جمهوری اسلامی را اعلام کند و راه را برای تحريم های بيشتر و قطع نامه های تازه هموار کند.

در اين رابطه يوکيا امانانو بر سر دو راهی قرار گرفته است. اگر او اطلاعات طبقه بندی شده يک کشور عضو آژانس را ، بدون ارائه مدارک غير قابل انکار ، افشا کند اعتبار آژانس را خدشه دار خواهد کرد و اگر فهرستی از نگرانيهای آژانس را فهرست وار و بدون مدارک قطعی در گزارش خود بگنجاند ، آنوقت ايران ميتواند همه اتهام های وارده را به راحتی رد کند و حتی سطح همکاری های خود را با آژانس کاهش دهد و وضعيت بد تر از گذشته شود.

چين و روسيه با انتشارجزئيات مورد ابهام برنامه هسته ای ايران دراين برهه زمانی مخالف اند. گزارشها حاکی است که اين دو کشوربه يوکيا آمانا ياد آوری کرده اند که به خواسته آمريکا عمل نکند. وزارت خارجه چين به آژانس گفته است «موضعی بی طرفانه و منصفانه » اتخاذ کند.

در حاليکه شماری از رسانه های غربی با گمانه زنی ها و انتشار خبر هائی درمورد تلاش ايران برای توليد سلاح هسته ای از پيش اين کشور را محکوم کرده اند ، علی اکبر صالحی گزارش منتشر نشده آژانس را مردود دانسته و گفته است: «ما مشکلی با انتشار اسناد نداريم اما معتقديم مستندات آنها بی پايه است.»

تهديد به حمله نظامی

همگام با فعاليت های ديپلماتيک برای انزوای بيشتروتحريم شديد ترعليه ايران، شماری ازمقامها و سياستمداران آمريکائی واسرائيلی با کوفتن برطبل جنگ، راه حل مسئله هسته ای ايران را در بکار گيری نيروی نظامی و حمله به تاسيسات هسته ايش جستجو مي کنند.

برخی از جمهوری خواهان آمريکا ، در آستانه فعاليت های انتخاباتی رياست جمهوری اين کشورکه د ر حال نضج گرفتن است، باراک اوباما را به باد انتقاد گرفته اند که در مقابل ايران نرمش نشان داده است و اينکه رژيم جمهوری اسلامی بدون حمله نظامی رفتار خود را در قبال مسئله هسته ايش تغيير نخواهد داد و کماکان در راه دستيابی به سلاح هسته ای گام بر مي دارد.

به موازات اين ،اسرائيل هم نوع پيشرفته موشک باليستيک «يريخو-۳» خود را که ميتواند کلاهک هسته ای حمل کند ، آزمايش کرد – موشکی که با برد نزديک به ۵۰۰۰ کيلو متر مي تواند سراسر ايران را زير پوشش خود قرار دهد.

اضافه بر اين، نيروی هوائی اسرائيل در يک زرمايش هوائی مشترک با نيروهای هوائی ايتاليا، آلمان و هلند بر فراز جزيره ساردينيا در دريای مديترانه شرکت کرد .پيش از اين اسرائيل در يک تمرين دفاع غير نظامی، آمادگی مردم اين کشور برای روياروئی با وضعيت فوق العاده و احتمال اصابت موشکهای دور برد ارزيابی کرد.

همگام با اين اقدامها ، رسانه های اسرائيل اعلام کردند که بنيامين نتانياهو ، نخست وزير اين کشور به همراه اهود باراک ، وزير دفاع ، بر آنند که نظر موافق اعضا کابينه را برای حمله به ايران جلب کنند. همين رسانه ها گزارش کردند که ژنرال بنی گانتس، رئيس ستاد ارتش اسرائيل ، آويو کوخاوی ، رئيس اداره اطلاعات ارتش، تامير پاردو، رئيس موساد، و يورام کوهن ، رئيس سازمان امنيت داخلی (شاباک يا شين بت) با حمله به ايران در اين برهه زمانی مخالف اند که بی سابقه نيست.

در گذشته نيز شماری از نظاميان و مقامهای اسرائيلی دولت وقت را از حمله نظامی به ايران بر حذر داشته بودند ، از جمله مئير داگان ، رئيس پيشين موساد ، که حمله به ايران را " ابلهانه " خوانده بود.

در گرماگرم اين فشار های سياسی و تحريم ها و احتمال حمله اسرائيل ، روزنامه گاردين بريتانيا هم گزارش داد که ارتش اين کشور خود را آماده مي کند تا در صورت جلو افتادن حمله آمريکا به ايران ، در اين عمليات شرکت کند.

تهديد موجوديت اسرائيل ؟

بنيامين نتانياهومدعی است که احمدی نژاد از آدولف هيتلربد تر است زيرا هيتلر اول به جنگ رفت و بعد برای دست يابی به سلاح هسته ای تلاش کرد ولی احمدی نژاد تلاش دارد اول سلاح هسته ای بدست آورد. او به مانند شماری از اسرائيلی ها وآمريکائيها ايران هسته ای را تهديدی برای موجوديت اسرائيل ميداند وانديشه آخر زمانی احمدی نژاد وهمگنانش را مطرح ميکند وبر اين باوراست که رژيم اسلامی با دست يابی به سلاح هسته ای ، فارغ از هر گونه منطق و بدون توجه به بقا خود سياست انتحاری را پيشه خواهد کرد تا به اصطلاح « اسرائيل را از صفحه روزگار محو کند ».

با اين استنباط ا و ظاهراً هيچ راه وروشی را جز حمله نظامی راهگشا نمي داند و در موارد مختلف بر اين نکته تاکيد کرده است.

واقعيات تعادل قوا

نگرانی مقامهای اسرائيلی ازاظهارات احمدی نژاد و به طور کلی موضع جمهوری اسلامی در قبال اسرائيل قابل درک است ولی ايران حتی با داشتن سلاح هسته ای نميتواند موجوديت اين کشور را به خطر بياندازد و واقعيات تعادل قوا را نميتوان ناديده گرفت. شماری از مقامهای اسرائيل ، از جمله اهود باراک ، ايران را تهديدی برای موجوديت اسرائيل نمي دانند.

در خاورميانه ارتش اسرائيل، به ويژه از نظر کيفی، برتری کامل نسبت به ساير ارتش ها دارد و مهمتر اينکه مجهز به سلاحهای هسته ای است و دستکم سه سيستم پرتاب برای هدايت و استفاده آنها را در اختيار دارد : موشک های باليستيک يريخو-۳ ، هواپيماهای اف-۱۶ و زير دريائيهای کلاس دولفين که ميتوانند موشکهای کروز با کلاهک هسته ای نيز پرتاب کنند.

بنا براين فکر هر نوع حمله به اسرائيل با سلاح هسته ای – سلاحی که ايران ندارد و به برآورد مئيرداگان رئيس پيشين موساد تا سال ۲۰۱۵ قادر به توليد آن نخواهد بود - فکر باطلی است و هيچ نشانه ای وجود ندارد مبنی بر اينکه رژيم اسلامی به دنبال خودکشی سياسی است و يا اينکه می خواهد ايران را در معرض حمله های هسته ای و نابودی قرار دهد.

آنچه که برای اسرائيل مهم است اينکه در نهايت ، تشديد تحريم ها عليه ايران و حمله نظامی به تاسيسات هسته ايش، تعادل قوا را عليه اسرائيل بهم نزند و اين کشور کماکان برتری تام و تمام خود را در منطقه حفظ کند.

در حاليکه اسرائيل بر طبل جنگ مي کوبد و آژانس بين المللی انرژی اتمی قرار است اين هفته گزارش فصلی خود را انتشار دهد، برخی از سياستمداران و کارشناسان، از جمله سرگئی لاورف ، وزير امور خارجه اسرائيل حمله نظامی و جنگ عليه ايران را راهگشای مسئله هسته ای اين کشور نمي دانند.

حمله های محدود نظامی ممکن است برنامه هسته ای ايران را برای مدتی به تعويق اندازد ولی اينگونه حمله ها ميتواند به يک جنگ تمام عيار تبديل شود که پی آمد های آن برای خاورميانه دهشتناک خواهد بود.

سياست يک سويه ، تقابل به جای تعامل

سياست دوسويه باراک اوباما که برپايه گفتگو و ديالوگ با ايران و تحريم و تنبيه اين کشور استوار بود به سياست يک سويه ای تبديل شده است. بر خلاف ااظهارات پيشين اوباما که گفتگو با ايران را کار ساز مي دانست، اين سياست در حال حاضرمتکی است بر انباشتن تحريم بر تحريم و تهديد نظامی. اکنون گفتگو با ايران اولويتی ندارد وسياست گام به گام روسيه که در مقابل همکاری ايران با آژانس ، تشويق و لغو برخی تحريم ها را توصيه ميکرد به فراموشی سپرده شده وسياست دوسويه مفهوم خود را از دست داده است.البته اين بدان معنی نيست که رژيم اسلامی بی تقصير است و يا ستيزه جوئی و پنهان کاری آن بی تاثير بوده است.

«خشونت هرگز صلح دائمی به بار نمی آورد»

باراک اوباما که از جانب کميته نوبل به دليل «تلاش های فوق العاده او برای تقويت ديپلماسی بين المللی و همکاری بين المللی» برنده جايزه صلح شد، در مراسم دريافت آن به نقل از مارتين لوتر کينگ رهبر جنبش مدنی آمريکا گفت: خشونت هرگز صلح دائمی به بار نمی آورد.

هانزبليکس، مديرکل پيشين آژانس که اکنون سرپرست مشاوران امارات متحده عربی در زمينه انرژی هسته ای است، به تازگی در دبی گفت که غنی سازی در ايران متوقف نخواهد شد مگر اينکه کشور های غربی رفتار خود را در قبال اين کشورتغيير دهند. به گفته او رفتار ايران با استنباط اين کشوراز تهديدهائی که متوجه آن است، ارتباط مستقيم دارد و کشورهای غربی در مذاکرات خود با ايران بايد به اين کشور اطمينان خاطر دهند که نيازی به بازدارندگی هسته ای ندارد.

در حال حاضر نشانه ای از اين کار وجود ندارد. شايد گفتگوی مستقيم و استراتژيک آمريکا با ايران با ارجحيت دادن به مسئله هسته ای با همه چالش هائی که خواهد داشت، راهگشا باشد و از جنگ و خون ريزی جلوگيری کند.