انجمن بينالمللی ايرانشناسی روز چهارشنبه، اول شهریورماه، در بيانيه ای با انتقاد از رويکرد وزارت علوم ايران در قبال نهمين کنفرانس دوسالانۀ اين انجمن در استانبول گفت که «هراس از رفتار کينهورزانه» اين وزارتخانه باعث شده است پژوهشگران ساکن ايران از حضور در اين کنفرانس خودداری کنند.
نهمين کنفرانس دوسالانۀ انجمن بينالمللی ايرانشناسی در روزهای ۲ تا ۴ اوت ۲۰۱۲ در شهر استانبول ترکيه برگزار شد.
در بيانيه این انجمن به امضای دکتر هوشنگ شهابی، رئيس انجمن بينالمللی ايرانشناسی، که يک نسخه از آن در اختیار راديوفردا نیز قرار گرفته آمده است: «مايه تاسف است که اندک زمانی پيش از برگزاری کنفرانس روزنامۀ کيهان، ارگان نيمهرسمی جمهوری اسلامی ايران، بیاعتنا به ماهيت و اهداف انجمن، در نوشته و گزارشهای گوناگون اين انجمن را آماج اتهامات يکسره نادرست و ناروا کرد و کنفرانس را مولود تبانی و توطئه عوامل صهيونيستی و سلطنتطلب شمرد».
در بيانيه انجمن بينالمللی ايرانشناسی تصريح شده است که روزنامه کيهان از وزارت علوم و فناوری ايران خواسته بود تا مانع حضور ۷۴ پژوهشگر و استاد ايرانی در اين کنفرانس شود.
در اين بيانيه آمده است: «وزارت علوم، پژوهش و فناوری ايران ظاهراً در اجابت فوری اين درخواست به رؤسای دانشگاهها و مراکز علمی دستور داد تا با تهديد دعوتشدگان به اخراج از نهادهای آموزشی و پژوهشی ايران، آنان را از شرکت در کنگره منصرف سازد. در پی چنين تهديدهایی بود که بيشتر پژوهشگران دعوت شده از ايران رای به انصراف از شرکت در اين کنگره دادند.»
گزارشها حاکی است که در پی حملات کيهان و خبرگزاری فارس به کنفرانس انجمن بينالمللی ايرانشناسی در استانبول، روزنامه کيهان، خبرگزاری فارس و وزارت علوم اعلام کردند ۱۴ دانشگاه و موسسه نظير دانشگاه تهران، اصفهان، مشهد، آزاد، تربيت مدرس، الزهرا، پيام نور، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و موسسه حکمت و فلسفه ايران که قرار بود برخی از اعضايشان در کنفرانس استانبول مقاله ارائه دهند از کنفرانس و انجمن بينالمللی ايرانشناسی اعلام برائت کردند.
انجمن بينالمللی ايرانشناسی میگويد که «به احتمال بسيار» دليل اين انصراف تنها محروم شدن از تدريس دانشگاهی در ايران نبود. در تصميم به اين انصراف، «هراس از محکوم شدن به کيفرهای ديگری را نيز که در حوزۀ اختيارات و عمليات مراکز امنيتی جمهوری اسلامی است را نمیتوان ناديده گرفت».
طبق بيانيه انجمن بينالمللی ايرانشناسی، به دنبال انصراف پژوهشگران ساکن ايران از این کنفرانس، سيزده نشست کنفرانس از ميان يکصد و بيست و پنج نشست برنامهريزی شده برگزار نشده است.
در ادامه اين بيانيه آمده است: «انجمن بينالمللی ايرانشناسی با رد قاطعانۀ اتهام سياسی بودن اين انجمن، نه تنها تهديدهای جمهوری اسلامی را در محروم ساختن استادان و پژوهشگران ايران از شرکت در يک گردهمایی علمی و پژوهشی، بلکه نمونههای ديگر رفتار خودسرانه و غيرقانونی مقامهای مسئول اين حکومت در تهديد آزاديهای علمی و نقض استقلال دانشگاههای ايران را بهشدّت محکوم میکند.»
انجمن بينالمللی ايرانشناسی به رهبران و ديگر مقامهای مسئول جمهوری اسلامی هشدار داده است که دخالتهای «پيگير و غيرقانونی» در فعاليتهای آموزشی و پژوهشی استادان، مربيان و دانشجويان دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در ايران «سرانجام عاملی منفی و بازدارنده در رشد فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سياسی جامعۀ ايرانی خواهد داشت».
انجمن بينالمللی ايرانشناسی نخستين بنياد ويژۀ مطالعات ايرانشناسی است که به سال ۱۹۶۷ ميلادی در خارج از ايران بنيان نهاده شده و دارای استقلال مالی است و تاکنون «هيچ گاه و از هيچ دولت يا نهاد سياسی ديگری کمک مالی دريافت نکرده تا استقلال دانشگاهیاش هميشه محفوظ ماند».
نهمين کنفرانس دوسالانۀ انجمن بينالمللی ايرانشناسی در روزهای ۲ تا ۴ اوت ۲۰۱۲ در شهر استانبول ترکيه برگزار شد.
در بيانيه این انجمن به امضای دکتر هوشنگ شهابی، رئيس انجمن بينالمللی ايرانشناسی، که يک نسخه از آن در اختیار راديوفردا نیز قرار گرفته آمده است: «مايه تاسف است که اندک زمانی پيش از برگزاری کنفرانس روزنامۀ کيهان، ارگان نيمهرسمی جمهوری اسلامی ايران، بیاعتنا به ماهيت و اهداف انجمن، در نوشته و گزارشهای گوناگون اين انجمن را آماج اتهامات يکسره نادرست و ناروا کرد و کنفرانس را مولود تبانی و توطئه عوامل صهيونيستی و سلطنتطلب شمرد».
در بيانيه انجمن بينالمللی ايرانشناسی تصريح شده است که روزنامه کيهان از وزارت علوم و فناوری ايران خواسته بود تا مانع حضور ۷۴ پژوهشگر و استاد ايرانی در اين کنفرانس شود.
در اين بيانيه آمده است: «وزارت علوم، پژوهش و فناوری ايران ظاهراً در اجابت فوری اين درخواست به رؤسای دانشگاهها و مراکز علمی دستور داد تا با تهديد دعوتشدگان به اخراج از نهادهای آموزشی و پژوهشی ايران، آنان را از شرکت در کنگره منصرف سازد. در پی چنين تهديدهایی بود که بيشتر پژوهشگران دعوت شده از ايران رای به انصراف از شرکت در اين کنگره دادند.»
گزارشها حاکی است که در پی حملات کيهان و خبرگزاری فارس به کنفرانس انجمن بينالمللی ايرانشناسی در استانبول، روزنامه کيهان، خبرگزاری فارس و وزارت علوم اعلام کردند ۱۴ دانشگاه و موسسه نظير دانشگاه تهران، اصفهان، مشهد، آزاد، تربيت مدرس، الزهرا، پيام نور، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و موسسه حکمت و فلسفه ايران که قرار بود برخی از اعضايشان در کنفرانس استانبول مقاله ارائه دهند از کنفرانس و انجمن بينالمللی ايرانشناسی اعلام برائت کردند.
انجمن بينالمللی ايرانشناسی میگويد که «به احتمال بسيار» دليل اين انصراف تنها محروم شدن از تدريس دانشگاهی در ايران نبود. در تصميم به اين انصراف، «هراس از محکوم شدن به کيفرهای ديگری را نيز که در حوزۀ اختيارات و عمليات مراکز امنيتی جمهوری اسلامی است را نمیتوان ناديده گرفت».
طبق بيانيه انجمن بينالمللی ايرانشناسی، به دنبال انصراف پژوهشگران ساکن ايران از این کنفرانس، سيزده نشست کنفرانس از ميان يکصد و بيست و پنج نشست برنامهريزی شده برگزار نشده است.
در ادامه اين بيانيه آمده است: «انجمن بينالمللی ايرانشناسی با رد قاطعانۀ اتهام سياسی بودن اين انجمن، نه تنها تهديدهای جمهوری اسلامی را در محروم ساختن استادان و پژوهشگران ايران از شرکت در يک گردهمایی علمی و پژوهشی، بلکه نمونههای ديگر رفتار خودسرانه و غيرقانونی مقامهای مسئول اين حکومت در تهديد آزاديهای علمی و نقض استقلال دانشگاههای ايران را بهشدّت محکوم میکند.»
انجمن بينالمللی ايرانشناسی به رهبران و ديگر مقامهای مسئول جمهوری اسلامی هشدار داده است که دخالتهای «پيگير و غيرقانونی» در فعاليتهای آموزشی و پژوهشی استادان، مربيان و دانشجويان دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در ايران «سرانجام عاملی منفی و بازدارنده در رشد فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سياسی جامعۀ ايرانی خواهد داشت».
انجمن بينالمللی ايرانشناسی نخستين بنياد ويژۀ مطالعات ايرانشناسی است که به سال ۱۹۶۷ ميلادی در خارج از ايران بنيان نهاده شده و دارای استقلال مالی است و تاکنون «هيچ گاه و از هيچ دولت يا نهاد سياسی ديگری کمک مالی دريافت نکرده تا استقلال دانشگاهیاش هميشه محفوظ ماند».