روسیه می گوید مصمم به تکمیل نيروگاه بوشهر طبق «برنامه زمان بندی» شده است و رییس جمهوری ایران نیز دعوت این کشور برای سفر به مسکو را پذیرفته است.
در بيانيه مشترک ولاديمير پوتين، رييس جمهوری روسيه، و محمود احمدی نژاد، رييس جمهوری ايران، آمده است که مسکو مصمم به تکميل نيروگاه اتمی بوشهر براساس «برنامه زمان بندی» مورد توافق دو طرف، است.
به گزارش خبرگزاری رويترز، در اين بيانيه تصریح شده است که «نيروگاه اتمی بوشهر براساس برنامه زمان بندی توافق شده تکميل و در مدار توليد قرار خواهد گرفت».
در حالی که در بیانیه روسای جمهوری دو کشور تاکید شده کار ساخت و تحویل نیروگاه اتمی بوشهر بر طبق برنامه زمان بندی مورد توافق انجام خواهد شد، ولی تاکنون زمان تکميل نيروگاه اتمی بوشهر، که کار ساخت آن توسط شرکت روسی «اتم استروی اکسپرت روسيه» انجام می شود، بارها به تعويق افتاده است.
طبق برنامه زمان بندی قبلی قرار بود که نيروگاه اتمی بوشهر پس از چند بار تاخير در شهريور ماه (سپتامبر) سال جاری راه اندازی آزمايشی شود و در آبان ماه (نوامبر) مورد بهره برداری نهايی قرار گيرد اما به دليل آنچه اتم استروی اکسپورت «بروز مساله مالی و فنی» خوانده است، اين برنامه به تعويق افتاده است.
در بخش ديگری از اين بيانيه تاکيد شده است که کار تکميل نيروگاه اتمی بوشهر با پايبندی کامل به «پيمان منع گسترش سلاح های هسته ای» انجام خواهد شد.
در همین زمینه، آقای پوتین که روز سه شنبه پس از گفت و گو با آقای احمدی نژاد در جمع خبر نگاران صبحت می کرد، با اشاره به اینکه تاخير در اتمام ساخت نيرو گاه هسته ای بوشهر «سياسی نيست»، گفته بود: اين قرار داد به بازنگری نياز دارد و شماری مسايل حقوقی و مالی بايد برای دوطرف روشن شود.
از سوی دیگر به گزارش خبرگزاری ایرنا، آقای احمدی نژاد نیز در دیدار با آقای پوتین گفته است:« ايران آماده همکاری با روسيه برای مشارکت در فاز ۲و ۳طرح توسعه اين نيروگاه (اتمی بوشهر) است».
دعوت از احمدی نژاد برای ديدار از مسکو
در همين حال، در بيانيه روسای جمهور دو کشور آمده است که آقای احمدی نژاد دعوت آقای پوتين برای ديدار از مسکو را پذيرفته است و تاکيد شده است که زمان اين ديدار براساس توافقات ديپلماتيک تعيين خواهد شد.
از سوی ديگر خبرگزاری جمهوری اسلامی ايران، ايرنا، از تفاهم ايران و روسيه برای افزايش مبادلات تجاری ميان دو کشور تا ۲۰۰ مليارد دلار ظرف ده سال آينده خبر داده است.
اين خبرگزاری به نقل از آقای احمدی نژاد اين تفاهم نامه در بخش حمل و نقل ، انرژی، صنعت هوا و فضا و مشارکت در سرمايه‌گذاری های مشترک انجام خواهد شد.
آقای پوتين در جريان ديدار يک روز خود در ايران علاوه بر حضور در نشست سران کشورهای حاشيه خزر با آيت الله علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی، ديدار و گفت وگو کرد.
آقای پوتين شامگاه روز سه شنبه با بدرقه رسمی رييس جمهوری ايران، تهران را ترک کرد.
حمایت ضمنی از برنامه اتمی ایران
در همین حال رهبران چهار کشور حاشيه دريای خزر که در نشستی در تهران شرکت کردند، در بيانيه پايانی اين نشست، حمايت ضمنی خود را از برنامه هسته ای ايران اعلام کردند.
در اين بيانيه ۲۵ ماده ای، آمده است: «اين حق مسلم تمامی کشورهای عضو قرارداد منع گسترش سلاح های هسته ای – NPT - است که تحقيقات، توليد و استفاده از انرژی هسته ای را در اهداف صلح آميز و بدون تبعيض و در چارچوب مفاد اين قرارداد و نيز مکانيزم آژانس بين المللی انرژی اتمی توسعه دهند.»
محمود احمدی نژاد (ايران)، ولاديمير پوتين (روسيه)، الهام علی اف (آذربايجان)، نورسلطان نظربايف (قزاقستان) و قربانعلی بردی محمد اف (ترکمنستان) به نمايندگی از کشورهای خود اين بيانيه را امضا کرده اند.
سران کشورهای حاشيه خزر همچنين توافق کردند که برای تعيين سهم هر کشور از منابع دريای خزر، يک رژيم حقوقی تعيين کنند و تا آن زمان، «در اين منطقه، کشتيرانی و ماهيگيری، تنها با پرچم کشورهای حاشيه خزر» ممکن است.
بر اساس توافق های قديمی که تا سال ۱۹۹۱ و فروپاشی اتحاد جماهير شوروی پابرجا بود، ايران و شوروی از حقوق برابری در دريای خزر – که برخی گزارش ها حاکی است سومين منبع انرژی جهان در آن ذخيره شده – برخوردار بودند.
اما از آن زمان تاکنون، مناقشه برای تعيين يک رژيم حقوقی جديد ادامه دارد چرا که بعد از فروپاشی، به جای يک کشور، چهار کشور ديگر در برابر ايران قرار گرفته اند که همگی خواهان حقوق برابر در دريای خرر هستند.
سران کشورهای حاشيه خزر در بخشی ديگر از بيانيه روز سه شنبه تاکيد کردند که کشورهای امضاء کننده بيانيه از نيروی نظامی عليه يکديگر بهره نخواهند برد و به کشور سومی نيز اجازه نخواهند داد تا از خاک آنها برای حمله به کشوری ديگر در حاشيه خزر استفاده کند.
خبرگزاری ها اين قسمت از بيانيه را پاسخی برای شايعاتی دانسته اند که همزمان با مطرح شدن موضوع احتمال حمله آمريکا به ايران در رسانه ها منتشر شده بود و حکايت از آن داشت که ممکن است آمريکا برای اين حمله از خاک جمهوری آذربايجان استفاده کند.
بعد از اتمام نشست رهبران کشورهای حاشيه دريای خزر، محمود احمدی نژاد و ولاديمير پوتين، مذاکرات دو نفره ای را آغاز کرده اند
مخالفت با حضور نظامی بيگانگان
روسای جمهوری کشورهای ايران و روسيه، روز سه شنبه به شدت عليه هرگونه «حضور نيروی نظامی خارجی» در دريای خزر موضع گرفتند و در اين باره در اجلاس سران کشورهای حاشيه خزر سخن گفتند.
ولاديمير پوتين، رييس جمهوری روسيه در سخنرانی خود در اين اجلاس همچنين هشدار داد که پروژه خط لوله انتقال انرژی ميان کشورهای منطقه تنها در حالی عملی خواهد شد که هر پنج کشور حاشيه خزر، از اين پروژه حمايت کنند.
آقای پوتين از هيچ کشوری نام نبرد، اما اظهار نظر اخير او حاکی از آن بود که مسکو به پروژه مورد حمايت آمريکا برای احداث خط لوله با هدف انتقال هيدروکربن از مسير دريای خزر به مقصد غرب، علاقه ای ندارد.
رييس جمهوری روسيه در تهران گفت: «چنين پروژه هايی می تواند زيان های زيست محيطی بسيار جدی برای منطقه در پی داشته باشد و در صورتی که پيش از آغاز (احداث خط لوله) در مذاکراتی با حضور هر پنج ملت حاشيه خزر به بحث گذاشته نشود، قابل اجرا نخواهد بود.»
محمود احمدی نژاد، رييس جمهوری ايران نيز در سخنرانی خود در اين اجلاس، به موضوع دور نگاه داشتن نيروهای نظامی خارجی از دريای خزر اشاره کرد.