در حالی که نزدیک به دو هفته از پایان مهلت سازمان ملل به جمهوری اسلامی ایران برای توقف غنی سازی اورانیوم می گذرد، و در حالی که تهران کماکان بر موضعش مبنی بر ادامه برنامه هسته ای تاکید می کند، دیپلمات ها خبر از توافق اصولی بر سر تحریم های جدید علیه ایران می دهند.
تام کيسی قائم مقام وزارت امور خارجه آمريکا گفت پنج عضو دايم شورای امنيت به اضافه آلمان، بر سر نکات اصلی قطعنامه جديدی عليه ايران، به توافق رسيده اند.
در همین حال ادامه واکنش ها و اظهار نظرهای جهانی در خصوص برنامه اتمی تهران، همچنان نام ایران را در کانون توجهات بین المللی حفظ کرده است.
به گفته تام کيسی قائم مقام وزارت امور خارجه آمريکا، دور تازه مذاکرات، بسيار آسان تر از مذاکرات ماه دسامبر برای تهيه متن اوليه قطعنامه ۱۷۳۷، پيش رفته است.
آقای کيسی گفت بر سر مسايل اصلی، توافق حاصل شده و انتظار می رود که نمايندگان گروه پنج به اضافه يک، روز شنبه مسايل باقی مانده را نيز حل کنند.
سعید محمودی استاد حقوق بین الملل در دانشگاه استکهلم در گفت و گو با رادیوفردا می گوید که پرشتاب بودن روند تصمیم گیری نسبت به دوره پیش مذاکرات، امری قابل پیش بینی بود.
سعید محمودی استاد حقوق بین الملل
آقای محمودی می گوید: «با توجه به اینکه ایران مفاد قطعنامه پیشین را امضا نکرده می توان انتظار داشت که تصمیم گیری های این دوره نسبت به دوره پیش با مشکل کمتری مواجه شود.»
به گفته این استاد دانشگاه «حتی اگر روسیه و چین هم بخواهند با تحریم های جدید مخالفت کنند، نسبت به دوره پیش از نفوذ و تاثیرگذاری کم تری در میان اعضای شورای امنیت برخوردار هستند.»
اما فیلیپ دوست بلازی وزیر خارجه فرانسه طی سفر اخیر خود به پکن گفته است که «نقش پاریس اين است که بين خواست آمريکا و بريتانيا که خواهان تحريم های بيشتر هستند و روسيه و چين که چنين تحريم هايی را نمی خواهند توازن ايجاد کند.»
چنین اظهار نظری از نگاه صاحب نظران، حاکی از وجود اختلاف میان اعضای دائم شورای امنیت در نحوه رویکرد به قطعنامه جدید است.
به گفته سعید محمودی در دوره پیشین تصمیم گیری های شورای امنیت هم اجماع بر سر جزئیات قطعنامه چندان کار آسانی نبود.
آقای محمودی می گوید: «در دوره قبل هم چندین بار اعلام شد که توافق های اصولی حاصل شده، اما سپس مشخص می شد که هنوز بر سر جزئیات اختلاف نظر وجود دارد.»
به اعتقاد این استاد حقوق بین الملل باید با خبر حصول توافق اصولی «محتاطانه» برخورد کرد.
اگرچه هنوز برای گمانه زنی درباره جزئیات قطعنامه جدید شورای امنیت علیه ایران زود است، اما گزارش های فعلی حاکی از آن است که تحریم هایی گسترده تر از دور پیش، اما همچنان مرتبط با برنامه اتمی در دستور کار باشد.
سعید محمودی می گوید: «در تحریم های جدید هم احتمالأ در مرحله نخست، تمرکز بر تحریم هایی خواهد بود که متوجه مردم عادی نباشد.»
به گفته وی این تحریم ها احتمالأ شامل مواردی خواهد بود که در دوره قبل هم بر سر آن ها بحث شد اما به نتیجه نرسید؛ تحریم هایی از قبیل «ممنوعیت سفر خارجی برای برخی افراد در جمهوری اسلامی، ممنوعیت فروش اسلحه به ایران (که در حال حاضر تحریمی در مورد آن وجود ندارد)، و همچنین منع ورود برخی مواد از جمله مواد شیمیایی که مصرف دوگانه دارند و می توان در برنامه های اتمی نیز از آن ها بهره برد.»
چنین تحریم هایی اگرچه شاید در نگاه نخست تاثیر مستقیم بر زندگی روزمره مردم نداشته باشد، اما تاثیر کلی آن بر مبادلات تجاری ایران که برگرفته از معادلات سیاسی نیز هست، می تواند ضربه ای برای سیستم اقتصادی جمهوری اسلامی محسوب شد.
امری که نخستین نشانه هایش را می توان در کم رنگ شدن فعالیت های برخی بانک ها و شرکت های معتبر اروپایی همچون بانک (یو. بی . اس) سوئیس و یا بر هم خوردن طرح های کلان اقتصادی همچون میدان عظیم نفتی آزادگان توسط ژاپن دنبال کرد.
در همين حال و در پی سر باز زدن ايران از اجرای قطعنامه ۱۷۳۷، رد پای واکنش های گسترده تر جهانی به ادامه غنی سازی اورانيوم در ايران نيز به چشم می خورد.
ژاپن روز جمعه ضمن دعوت از ایران به تعلیق برنامه های غنی سازی اورانیوم نسبت به رویارویی با انزوای جهانی در صورت ادامه این برنامه ها به ایران هشدار داد.
توکیو تا کنون با وجود ارتباط نزدیکش با واشینگتن، مناسبات خود با جمهوری اسلامی را نیز حفظ کرده است.
پیشتر کامرون نیز از ایران خواسته بود بر تقاضای جامعه جهانی گردن نهد.
یکی از بزرگ ترین نگرانی های موجود از احتمال نتیجه بخش نبودن راه های دیپلماتیک، احتمال متوسل شدن آمریکا به اقدام نظامی است.
دیک چینی معاون ریاست جمهوری آمریکا چندی پیش گفته بود کماکان همه گزینه ها در مواجهه با ایران مطرح است.
در همین ارتباط دومينيک دوويلپن نخست وزير فرانسه می گويد که هر گونه حمله نظامی بر سر برنامه هسته ای اين کشور، منطقه را با خطر بی ثباتی رو به رو خواهد کرد.
تا کنون تمامی کشورها، بر لزوم بکارگیری راههای دیپلماتیک در حل پرونده اتمی تهران تاکید ورزیده اند اما ارائه گزارش های تایید نشده ای رو مطبوعات جهان مبنی بر احتمال حمله آمریکا به ایران به بارآور نگرانی هایی در این زمینه بوده است.
غرب ایران را متهم به تلاش برای دستیابی به سلاح اتمی می کند، تهران این اتهام را بارها رد کرده است.