در حالی که قیمت‌های جهانی نفت به بالاترین حد طی سه سال گذشته رسیده است، علائم ارسال شده از اوپک و متحدان آن برای ادامه کاهش تولید نفت یا حتی کاهش بیشتر آن باعث شده است که قیمت نفت روند صعودی را ادامه دهد.
خبرگزاری بلومبرگ طی دو گزارش جداگانه از وضعیت بازار نفت که جمعه ۳۱ فروردین ماه منتشر کرده است، می‌گوید که از نیمه سال ۲۰۱۴ تولید حجم عظیمی از نفت مازاد، باعث سقوط قیمت‌های جهانی نفت شده بود، اما این روند اکنون تقریباً متوقف شده است.
این گزارش می‌افزاید که ایجاد موازنه عرضه و تقاضا بعد از تصمیم اوپک و همپیمانان آن از ابتدای سال گذشته میلادی برای کاهش تولید نفت نتیجه داده است، اما مواضع این کشورها نشان می‌دهد که نه تنها هدف خود را محقق شده و خاتمه یافته نمی‌پندارند، بلکه علائمی از ادامه کاهش تولید این کشورها ارسال می‌شود.
اوپک و چندین کشور تولیدکننده نفت به رهبری روسیه، از ابتدای سال ۲۰۱۷ توافق کردند که تولید روزانه خود را روزانه ۱.۸ میلیون بشکه کاهش دهند و این توافق بعد از دو بار تمدید، نهایتاً تا پایان سال جاری میلادی معتبر است. اما قرار بود در نیمه سال جاری میلادی وزرای نفت اوپک و کشورهای همپیمان آنها تشکیل جلسه دهند و در صورت بهبود وضعیت عرضه و تقاضای جهانی نفت، از میزان کاهش تولید خود بکاهند.
بلومبرگ به نقل از خالد الفالح وزیر نفت عربستان می‌نویسد که عرضه نفت مازاد و ذخایر استراتژیک متوقف شده، اما هدف پیش رو این است که سرمایه‌گذاران برای ورود به پروژه‌های نفت و گاز تشویق شوند.
تلاش برای رونق سرمایه‌گذاری‌های نفتی
بر اساس آمارهای آژانس بین‌المللی انرژی، از سال ۲۰۱۴ که قیمت نفت سقوط کرد، سرمایه‌گذاری‌ها در این بخش نفت و گاز طی این دوره بیش از ۴۰ درصد کاهش یافته است و حتی سال گذشته که قیمت‌های نفت مقداری بهبود یافت، دوباره سرمایه‌گذاری‌های جهانی در این بخش نسبت به سال ۲۰۱۶ حدود ۳ درصد کاهش یافته بود.
البته میزان سرمایه‌گذاری‌ها در همه جای جهان روند منفی نداشت. در حالی که جذب سرمایه برای پروژه‌های آفریقا ۹ درصد و آمریکای لاتین ۴ درصد کاهش یافته بود، روسیه و کشورهای خاورمیانه ۴ درصد بر سرمایه‌گذاری‌های نفتی افزوده بودند.
در این میان، طی سال گذشته میزان جذب سرمایه‌گذاری در صنعت نفت شیل آمریکا نیز با جهشی چشمگیر ۵۳ درصد افزایش یافت و انتظار می‌رود آمریکا در سال جاری رکورد تاریخی تولید نفت را بزند و سال آینده بزرگترین تولیدکننده نفت جهان باشد.
بلومبرگ از قول الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه، نیز گزارش داده که فعلاً گام اول برای ایجاد توازن در بازار و کاهش ذخایر استراتژیک نفت، محقق شده به طوری که ذخایر جهانی نفت در انبارها هم اکنون به میزان پنج سال گذشته رسیده است، اما این تنها هدف مقدماتی بود.
این گزارش می‌افزاید که عربستان قیمت ۸۰ دلار برای نفت را هدف‌گذاری کرده است.
قیمت‌های جهانی نفت از بالای ۱۰۵ دلار در نیمه اول سال ۲۰۱۴ به زیر ۳۰ دلار در اوائل سال ۲۰۱۶ رسید و سپس با افزایش تلاش اوپک و چندین کشور دیگر به رهبری روسیه برای رسیدن به توافق کاهش تولید، دوباره بهبود یافت.
هم اکنون قیمت نفت برنت به نزدیک ۷۴ دلار صعود کرده است.
در این میان زمزمه کاهش هر چه بیشتر تولید نفت اوپک و هم پیمانان آنها نیز روند صعود قیمت نفت را شتاب بخشیده است.
بر اساس آخرین گزارش ماهانه اوپک، میزان پایبندی اعضای این سازمان ۶۰ درصد بیشتر از آن چیزی است که تعهد کرده بودند. اعضای اوپک ماه گذشته روزانه ۳۱ میلیون و ۸۱۵ هزار بشکه تولید نفت داشته‌اند.
بلومبرگ از قول وزیر نفت عربستان نوشته است که اوپک و دیگر کشورهای همپیمان به رهبری روسیه، طی ماه گذشته روی هم رفته، ۴۵ تا ۴۹ درصد بیشتر از آن سطحی که توافق کرده بودند، کاهش تولید نفت داشته‌اند.
البته بخش عظیمی از این کاهش تولید به خاطر ونزوئلاست که در سایه وضعیت بد اقتصادی و مشکلات جذب سرمایه با کاهش مدام تولید نفت مواجه شده و تولید خود را نسبت به سال ۲۰۱۶ حدود ۳۰ درصد از دست داده و به زیر ۱.۵ میلیون بشکه در روز رسانده است.
تولید و صادرات نفت ایران
در این میان تولید نفت ایران کماکان بالای ۳.۸ میلیون بشکه در روز است. اخیراً بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران اعلام کرد که برای سال جاری خورشیدی صادرات روزانه ۲.۵ میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی برنامه‌ریزی شده است.
در همین زمینه خبرگزاری رویترز روز جمعه گزارش داد که هند دومین مشتری بزرگ نفت ایران طی سال گذشته مالی، واردات نفت از ایران را نزدیک ۱۶ درصد کاهش داد. علت امر، دستور دولت هند به پالایشگاه‌های دولتی این کشور برای کاهش چشمگیر خرید نفت ایران به خاطر اختلاف این کشور با جمهوری اسلامی برای رسیدن به توافق برای توسعه میدان گازی «فرزاد ب» بود.
نهایتاً هفته گذشته، بیژن زنگنه در سفر به هند اعلام کرد که اختلافات برای واگذاری این پروژه به هند حل شده است.
آقای زنگنه می‌گوید برای سال جاری احتمالاً هند روزانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار بشکه نفت از ایران بخرد. سال گذشته، هند روزانه ۴۵۸ هزار بشکه نفت از ایران خریده است.
هند نیز اخیراً اعلام کرد که برای سال جاری مالی، نفت بیشتری از ایران وارد خواهد کرد.