دانشمندان در بریتانیا و ایالات متحده آمریکا میگویند که آنزیم پلاستیکخوری طراحی کردهاند که میتواند در آینده به مبارزه با آلودگی کمک کند.
این آنزیم قادر به هضم پلیاتیلن ترفتالات یا پیایتی است. این ماده نوعی پلاستیک ثبت شده در دههی ۱۹۴۰ میلادیست و در حال حاضر از آن برای ساخت میلیونها تن بطری پلاستیکی استفاده میشود. پلاستیکهای پیایتی میتوانند صدها سال در محیط زیست باقی بمانند و هم اکنون بخشهای بزرگی از زمین و دریا را در سراسر جهان آلوده میکنند.
پژوهشگران دانشگاه پورتسموث بریتانیا و آزمایشگاه ملی انرژی تجدیدپذیر وزارت نیروی آمریکا این آنزیم را حین بررسی ساختار یک آنزیم طبیعی تکامل یافته در یک مرکز بازیافت زباله در ژاپن کشف کردند.
جان مکگیهان، استاد دانشگاه پورتسموث که از مسئولان این کار بود گفت دانشمندان پس از فهمیدن آن که این آنزیم به باکتری در تجزیه یا هضم پلاستیک پیایتی کمک میکند، تصمیم گرفتند ساختار آن را با افزودن برخی از «اسیدهای آمینه» دستکاری کنند.
این عمل منجر به تغییر قابل توجهی در فعالیتهای آنزیم شد و باعث شد با سرعت بیشتری کار پلاستیکخوری را انجام دهد.
مکگیهان در گفتگویی با رویترز اظهار داشت: «ما تا حالا یک نسخه اصلاحشده از آنزیم را ساختهایم که از نوع طبیعیاش بهتر عمل میکند. واقعا هیجانانگیز است چرا که این بدان معناست که حتی امکان بهینهسازی آنزیم نیز وجود دارد.»
تیمی که یافتههای آن روز دوشنبه در نشریه آکادمی علوم منتشر شده است، اکنون در تلاش است تا آنزیم را بهبود بخشد و ببیند آیا توانایی از بینبردن پلاستیکهای پیایتی را در مقیاس صنعتی خواهد داشت.
مکگیهان گفت: «ممکن است ما در سالهای آینده شاهد یک فرآیند صنعتی قابلقبول برای تبدیل پیایتی و به صورت بالقوه دیگر پلاستیکها باشیم که در طی آن، آنها به ساختار اصلی خود بازگردند به شکلی که به صورت پایدار بازیافت شوند.»
دانشمندان مستقلی که به طور مستقیم با این پژوهش در ارتباط نیستند میگویند که این موضوع هیجانانگیز است اما هشدار میدهند که رشد و تکامل آنزیم به عنوان یک راهحل بالقوه برای مبارزه با آلودگی هنوز در مرحلهی ابتداییست.
الیور جونز، کارشناس شیمی تجزیه در دانشگاه سلطنتی فناوری ملبورن گفت:«آنزیمها غیرسمی و قابل تجزیه هستند و میتوانند به مقدار زیاد توسط ریزسازوارهها تولید شوند. امکان زیادی برای استفاده از فناوری آنزیم برای کمک به مشکل فزاینده زباله جامعه وجود دارد که در طی آن برخی از پلاستیکهای معمول بازیافت شوند.»
داگلاس کل استاد علوم زیستشناسی دانشگاه منچستر گفت: «کارهای بیشتری باید انجام شوند و انتظار میرود که آنزیم باز هم بهبود و تکامل پیدا کند.»
او افزود: «همه چیز نشان میدهد که این پیشرفت ما را به هدف ایجاد پلیمرهای قابل بازیافت نزدیکتر کرده است.»